Debat over de ontwikkeling van de koopkracht en de stijgende energieprijzen afgerond

30 maart 2022, debat - De Kamer spreekt met de ministers Schouten (Armoedebeleid), Kaag (Financiën) en staatssecretaris Van Rij (Financiën) over de koopkracht en de stijgende energieprijzen.

Burgers zijn in een extreme situatie terechtgekomen door de stijgende energieprijzen, de inflatie en de oorlog in Oekraïne, zegt Van Rij. Het kabinet hoopt de gevolgen hiervan te dempen met een energietoelage van €800 voor de laagste inkomens, een lagere belasting op energie en verlaging van de accijns op brandstof.

Energietoelage

Huishoudens met een laag inkomen komen in aanmerking voor een eenmalige energietoeslag van €800. Maar is dit toereikend? Energiebedrijven luiden de noodklok en voorzien een schuldengolf, waarschuwt Van Dijck (PVV). De koopkrachtmaatregelen zijn ontoereikend, ook voor burgers met een modaal inkomen, waarschuwt Eerdmans (JA21).

Veel gemeenten lijken niet voldoende budget te hebben om die €800 aan minima uit te keren, constateert Grinwis (ChristenUnie). Omtzigt noemt het "bizar" dat je met hetzelfde inkomen in Rotterdam een toeslag van €200 krijgt en in Den Haag €900. Als blijkt dat gemeenten meer nodig hebben, dan geven we de garantie dat zij dat ook gecompenseerd krijgen, reageert minister Schouten. Sommige gemeenten waren terughoudend omdat ze niet zeker waren van hun budget.

Btw en accijnzen

De btw op energie wordt vanaf 1 juli voor een halfjaar verlaagd van 21% naar 9%, stelt het kabinet voor. Waarschijnlijk komt een deel van die inkomsten bij de energieleveranciers terecht, vreest Stoffer (SGP). Hij stelt voor om niet de btw te verlagen, maar de zogeheten belastingvermindering energiebelasting te verhogen. Van Rij verwacht echter uitvoeringsproblemen bij dit voorstel.

Het kabinet verlaagt vanaf het tweede kwartaal de accijnzen op diesel en benzine, maar die verlaging komt zeer beperkt bij huishoudens terecht, constateert Klaver (GroenLinks). Hij pleit daarom voor een extra verhoging van het minimumloon per 1 juli. Maar het minimumloon is gekoppeld aan andere regelingen en dat maakt de uitvoering onhaalbaar, antwoordt minister Schouten.

De accijnzen op benzine en diesel worden weliswaar verlaagd, zegt Azarkan (DENK), maar België en Duitsland kiezen voor forsere verlagingen. Daardoor kan een weglekeffect ontstaan, omdat mensen over de grens gaan tanken. Van Rij zegt toe dit mee te nemen in een onderzoek naar de grenseffecten.

Ondersteuning kwetsbare groepen

Er zijn al verschillende regelingen voor financiële ondersteuning, zoals de bijzondere bijstand en bepaalde inkomensondersteuning voor ouderen, betoogt Van Dijk (CDA). Wil de regering een overzicht daarvan publiceren in landelijke media? Laaggeletterdheid kan een reden zijn waarom mensen niet weten dat zij recht hebben op ondersteuning, suggereert Den Haan (Fractie Den Haan).

Wij zijn hier al mee bezig, benadrukt Schouten. Zij stuurt vóór de zomer een actieplan over schulden waarin zij ook over het niet gebruiken van regelingen rapporteert.

Nijboer (PvdA) wil huurders compenseren via de huurtoeslag, huurbevriezing of huurverlaging. Ook wil hij het openbaar vervoer betaalbaarder maken. Dit is op korte termijn niet te realiseren, oordeelt Kaag.

Waarom niet kijken naar de belasting op winst van grote bedrijven, vraagt Alkaya (SP) zich af. We hebben bewust gekozen voor tijdelijke maatregelen die dit jaar kunnen ingaan, antwoordt staatssecretaris Van Rij. Het wijzigen van de inkomsten- en vennootschapsbelasting zou pas per 1 januari 2023 kunnen.

Kilometervergoeding

Heinen (VVD) pleit voor een vervroegde verhoging van de onbelaste kilometervergoeding voor automobilisten en het ov. Hij wil de afschaffing van de jubelton vervroegen en zo geld hiervoor reserveren. Van Rij heeft een positieve grondhouding ten opzichte van dit voorstel, maar wijst erop dat de dekking onvoldoende is. Hij komt erop terug in het kader van het Belastingplan 2023.

Ondernemers

De uitvoering van land- en tuinbouw wordt bemoeilijkt door de energieprijzen, constateert Van der Plas (BBB). Rode diesel moet daarom in die sectoren weer worden toegestaan, ook om de voedselprijzen niet verder de pan uit te laten rijzen. Van Rij zegt toe hier onderzoek naar te doen.

Van Haga (Groep Van Haga) wil weten welke mkb-ondernemingen het hardste worden getroffen. De minister van EZK houdt hiervoor de vinger aan de pols, verzekert Kaag, maar er komt vooralsnog geen aanvullend pakket voor het mkb.

Verduurzaming

Van Weyenberg (D66) wil de mogelijkheden om subsidie aan te vragen voor het verduurzamen van een woning verruimen. Dassen (Volt) wil zonnepanelen, warmtepompen en dubbelglas onder het nultarief van de btw brengen. Van Rij komt met een brief over wat er onder de EU-richtlijnen mogelijk is op dit punt.

Met een solidariteitsheffing voor fossiele bedrijven kunnen kwetsbare huishouders worden ondersteund bij de verduurzaming van hun huis, stelt Van Raan (PvdD) voor. Zo'n heffing is niet mogelijk, reageert Van Rij. Het is niet duidelijk dat er een excessieve winst is in de sector. Bovendien maakt het kabinet al 150 miljoen vrij voor het verduurzamen van huizen.

De Kamer debatteerde eerder op 22 maart en 23 maart over de koopkracht en de energieprijzen. Op 5 april stemt de Kamer over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook: