Behandeling begroting Binnenlandse Zaken afgerond

18 oktober 2018, begroting - Minister Ollongren en staatssecretaris Knops (Binnenlandse Zaken) reageren op de inbreng van de woordvoerders over hun begroting voor 2019.

Op 16 oktober spraken de Kamerleden over de begroting van Binnenlandse Zaken. In haar beantwoording gaat minister Ollongren met name in op de bescherming van de democratische rechtsstaat tegen interne en externe bedreigingen, op openbaar bestuur en op democratie. Voor staatssecretaris Knops is de digitale overheid het hoofdonderwerp.

Bedreiging

De bedreiging van de burgemeester van Haarlem en anderen in het openbaar bestuur noemt Ollongren onaanvaardbaar. De burgemeester kiest volgens haar wel zelf hoe zichtbaar hij zijn rol als handhaver van de openbare orde invult. "Het probleem ligt bij het tuig, niet bij de burgemeester", reageert Bosma (PVV). Van Raak (SP) wil dat de minister nadenkt over de rol van de burgemeester als burgervader of als crimefighter.

Aanvallen van buitenaf

Ook van buitenaf wordt de democratische rechtsstaat bedreigd, benadrukt Ollongren. Kijk naar de Russische spionnen bij het gebouw van de OPCW in Den Haag. Öztürk (DENK) vraagt zich af of Nederland vaker digitaal wordt aangevallen dan andere landen.

De minister meldt dat er extra wordt geïnvesteerd in cyberveiligheid. Het budget van de AIVD is weer op niveau, stelt ze vast. Maar de werving van personeel is nog lastig in de huidige arbeidsmarkt.

Desinformatie

Ook heimelijke politieke beïnvloeding door verspreiding van nepnieuws bedreigt de rechtsstaat, meent Ollongren. Vooral als er andere landen achter zitten. De verschillende verkiezingen in 2019 zijn voor de minister aanleiding om te komen met een bewustwordingscampagne. Die zal puur gericht zijn op "hoe je feiten van verzinsels kunt onderscheiden" en niet op inhoud. Maar bij het tegengaan van nepnieuws zijn inhoud en werkwijze vaak niet goed van elkaar te onderscheiden, merkt Bisschop (SGP) op.

Openbaar bestuur en democratie

Het openbaar bestuur moet met zijn tijd meebewegen, stelt Ollongren. Met "dualiseren, decentraliseren en differentiëren" gebeurt dat. Zo sluit het openbaar bestuur meer aan bij de behoeften van de mensen in de samenleving, is haar overtuiging. Krol (50PLUS) memoreert dat de gemeentelijke herindeling van Haren in dat opzicht niet de schoonheidsprijs verdient.

De minister komt met wetsvoorstellen om gemeenten en provincies meer ruimte voor maatwerk en experimenten te bieden. Het is ook maatwerk als burgers taken overnemen van de gemeente, meent Van der Graaf (ChristenUnie). Ze zou dat zogenoemde uitdaagrecht wettelijk willen regelen.

Enkele woordvoerders geven aan waar hun prioriteiten liggen voor het openbaar bestuur.

  • Den Boer (D66): diversiteit op allerlei gebieden
  • Özütok (GroenLinks): sociale veiligheid en duurzaamheid
  • Öztürk (DENK): concrete actie tegen discriminatie
  • Wassenberg (PvdD): hulp van de rijksoverheid als een (milieu)probleem te groot is voor een gemeente
  • Van der Molen (CDA): meer eenheid in het belastingkwijtscheldingsbeleid.

Lokale democratie

Ollongren ziet dat de veranderingen in de lokale democratie, bijvoorbeeld door decentralisatie en digitalisering, heel veel vragen van lokale bestuurders. Ze heeft al eenmalig 10 miljoen extra toegezegd voor ondersteuning van raadsleden in kleine gemeenten. Structurele steun moet wat haar betreft van de gemeenten zelf komen.

Digitale overheid

Digitalisering is een prioriteit van het kabinet, verklaart staatssecretaris Knops. Burger en ondernemer staan centraal bij een "meer persoonlijke" digitale dienstverlening door de overheid. Knops wijst in dat verband op de Berichtenbox-app, waarmee digitale post van de overheid direct op de mobiel te openen is.

Wat de staatssecretaris betreft moeten mensen bij de digitale dienstverlening niet tussen wal en schip vallen. Kuiken (PvdA) vraagt daarbij om waarborgen, bijvoorbeeld een digitale wijkhulp. Iedereen moet kunnen meedoen, aldus Knops. "Niets is mij te dol, als het maar werkt."

Knops vindt het vijfpuntenplan van Middendorp (VVD) over de digitale overheid herkenbaar. Verhoeven (D66) heeft nog wel vragen bij de coördinatie van ICT-zaken bij de overheid. ICT is corebusiness van de overheid, en alle vakdepartementen praten daarover mee, antwoordt de staatssecretaris.

De Kamer stemt op een nader te bepalen datum over de begroting en de ingediende moties.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort
  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
  • Kijk debatten terug via Debat Gemist