Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Diederik van Dijk en Stoffer over het stopzetten van grootschalige voedselhulp in Ethiopië

Antwoord van Minister Klever (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp), mede namens
de Minister van Buitenlandse Zaken (ontvangen 27 mei 2025).

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht dat de Verenigde Naties (VN)-voedselhulp aan
650.000 ondervoede vrouwen en kinderen in Ethiopië wordt stopgezet vanwege tekortschietende
financiering?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u dit zeer zorgelijke bericht, dat zal leiden tot ernstig toenemende
honger en ondervoeding in dit grote land?

Antwoord 2

Dit is inderdaad een zorgelijk bericht omdat 3,6 miljoen mensen in Ethiopië niet langer
toegang hebben tot voedselhulp in de komende weken als er niet snel extra geld beschikbaar
komt.

Vraag 3

Kunt u nader aanduiden welke concrete consequenties (omvang en impact) het stoppen
van dit grote voedselprogramma zal hebben in dit kwetsbare land?

Antwoord 3

Het Wereldvoedselprogramma (WFP) van de VN heeft genoemde voedselhulp aan 650.000
ondervoede vrouwen en kinderen in Ethiopië inmiddels noodgedwongen stopgezet. In totaal
zullen in de komende weken 3,6 miljoen mensen in Ethiopië toegang tot levensreddende
voedselhulp verliezen, tenzij er op zeer korte termijn extra financiering gevonden
wordt.

De tekorten in financiering hebben er tevens toe geleid dat het WFP de voedselhulp
voor een miljoen vluchtelingen in Ethiopië heeft moeten reduceren (tot 60% van rantsoen).
De voedselhulp voor 800.000 intern ontheemden is teruggebracht (tot 80% van rantsoen).
Vanaf juni heeft het WFP ook niet meer de middelen om vluchtelingen met cash transfers
te ondersteunen, en in-kind voedselhulp staat eveneens onder druk als er geen nieuwe
financiering wordt gevonden.

Vraag 4

In hoeverre heeft dit tevens impact op de fragiele vrede in Tigray en de humanitaire
impact van de daar gevoerde oorlog? Hoe weegt u die gevolgen?

Antwoord 4

De tekorten als gevolg van het afschalen van levensreddende voedselhulp zullen impact
hebben op de meest kwetsbaren in Ethiopië. De situatie in de Tigray-regio verdient
daarbij bijzondere aandacht vanwege de gevolgen van de burgeroorlog in Noord-Ethiopië,
die met name die regio trof. Spanningen in Tigray zijn nog altijd hoog, onder meer
omdat er vele honderdduizenden intern ontheemden zijn, die door voortslepende politieke
onenigheid niet naar huis kunnen.

Het is mogelijk dat stopzetten van hulp aan deze groep mensen de interne spanningen
nog verder zal doen oplopen, en daarmee de vrede in Tigray verder onder druk zal komen
te staan. De Nederlandse ambassade in Ethiopië monitort deze situatie nauwgezet en
is betrokken bij gesprekken over de-escalatie, en het voorzien in de noden van de
bevolking.

Vraag 5

Hoeveel geld is er precies tekort voor het betreffende voedselprogramma en wat is
er nodig om de grootste consequenties op te vangen?

Antwoord 5

Het WFP gaf eerder aan dat voor de periode april – september 2.025 USD 222 miljoen
nodig is voor levensreddende hulp aan de meest kwetsbare mensen in Ethiopië. Voor
een aanzienlijk deel hiervan is nog geen dekking gevonden, vandaar dat WFP nu hulp
prioriteert en reduceert.

Vraag 6

Welke mogelijkheden heeft Nederland om bij te dragen aan voortgang van dit grootschalige
voedselprogramma? Bent u bereid om dit te verkennen en om daaraan zo mogelijk vanuit
Nederland bij te dragen?

Antwoord 6

In 2025 draagt Nederland EUR 60 miljoen bij aan het WFP wereldwijd. Het is aan het
WFP om te bepalen waar deze hulp het meest effectief kan worden ingezet, op basis
van waar de noden het grootst zijn. Ook draagt Nederland EUR 9 miljoen bij aan het
Humanitaire Fonds voor Ethiopië dat eigen prioriteiten kan stellen gebaseerd op acute
noden.

Grote bezuinigingen op het Agency for International Development van de Verenigde Staten
(USAID) hebben een enorme impact op humanitaire financiering wereldwijd. Dit betekent
dat er door organisaties als WFP moeilijke keuzes gemaakt moeten worden, niet alleen
in Ethiopië maar ook in andere humanitaire crises als Soedan, Jemen en de Democratische
Republiek Congo. Nederland heeft het budget voor humanitaire hulp op peil weten te
houden, maar het is voor Nederland onmogelijk om forse wereldwijde reducties in levensreddende
hulp te compenseren.

Vraag 7 en 8

Welke mogelijkheden liggen er op Europees vlak om de ingrijpende consequenties van
de tekortschietende financiering te verkleinen? Bent u bereid dit te verkennen?

Bent u bereid om contact te leggen met andere Europese landen om te bezien of en in
hoeverre er een oplossing is te vinden voor deze financiële problemen met betrekking
tot de meest basale levensbehoeften voor talloze vrouwen en kinderen in Ethiopië?
Zo ja, op welke wijze kunt u dit vormgeven en op welke termijn?

Antwoord 7 en 8

Door de flexibele manier van financieren kunnen Nederlandse bijdragen door de humanitaire
organisaties meteen worden ingezet waar de noden het hoogst zijn, ook of juist wanneer
andere bijdragen wegvallen.

Daarnaast spreekt Nederland in allerlei verschillende fora, waaronder in EU-verband,
met verschillende donorlanden en organisaties over de impact van het wegvallen van
veel humanitaire financiering als gevolg van forse bezuinigingen op USAID. Daarbij
wordt specifiek gekeken naar crises die voor humanitaire financiering grotendeels
afhankelijk zijn van Amerikaanse fondsen. De problematiek in Ethiopië speelt evenzeer
in andere landen waar basale, levensreddende hulp dreigt te worden gestaakt of al
gestopt is.

Fors minder financiering voor humanitaire hulp betekent dat er prioriteiten moeten
worden gesteld en hervormingen nodig zijn, gericht op een efficiënter humanitaire
hulpsysteem. De EU brengt inmiddels in kaart wat de gevolgen zijn van het wegvallen
van onder andere Amerikaanse fondsen, en stelt een strategie op voor EU-actie. De
EU-financiering voor Ethiopië is voor 2.025 EUR 46 miljoen.