Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Joseph over de sluiting van online geldvraagbaak Kandoor
Vragen van het lid Joseph (Nieuw Sociaal Contract) aan de Ministers van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en van Financiën over het bericht «Juist nu de pensioenvragen zich aandienen, sluit online geldvraagbaak Kandoor zijn loketten» (ingezonden 20 augustus 2024).
Antwoord van Minister Van Hijum (Sociale Zaken en Werkgelegenheid), mede namens de
            Staatssecretaris van Financiën (ontvangen 7 oktober 2024). Zie ook Aanhangsel Handelingen,
            vergaderjaar 2023–2024, nr. 2558. Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2024–2025, nr. 1.
         
Vraag 1
            
Bent u bekend met het artikel in de Volkskrant1, waarin wordt vermeld dat online geldvraagbaak Kandoor zijn loketten sluit?
Antwoord 1
            
Ja, daar ben ik mee bekend.
Vraag 2
            
Deelt u het grote belang van een heldere communicatie over de transitie, nog temeer
               omdat dit ook van sterke invloed kan zijn op het sentiment en draagvlak onder de deelnemers?
            
Antwoord 2
            
Dit grote belang deel ik zeker. Ik ben van mening dat niet alleen heldere communicatie,
               maar ook consistente communicatie zowel door de overheid als de pensioenuitvoerders
               en sociale partners, belangrijk is voor het vertrouwen in en het draagvlak voor de
               transitie. Om deze redenen is er een uitgebreide meerjarige communicatie-aanpak om
               het publiek te informeren. Deze communicatie-aanpak is opgezet en wordt uitgevoerd
               door de vakbonden, werkgeversorganisaties, pensioenuitvoerders en SZW. Los van deze
               gezamenlijke inspanning hebben de pensioenuitvoerders nog een eigen, wettelijke verantwoordelijkheid
               om hun deelnemers te informeren over hun specifieke regeling en persoonlijke situatie.
               Een meer uitgebreid overzicht van deze communicatie-aanpak leest u bij mijn antwoord
               op vraag 19.
            
Vraag 3
            
Wat is uw visie op de timing van deze sluiting, net nu de grootste pensioenhervorming
               ooit van start gaat?
            
Antwoord 3
            
Om te beginnen wil ik mijn waardering uitspreken voor organisaties die vanuit hun
               maatschappelijke betrokkenheid initiatieven ontwikkelen. Zo ook voor APG die met Kandoor
               een organisatie heeft opgericht om gratis financiële vragen te beantwoorden. Dat neemt
               niet weg dat ik het besluit van APG om te stoppen met Kandoor omdat het niet meer
               in hun strategie past respecteer. Uit mijn gesprekken met APG en Kandoor is gebleken
               dat mensen vooral vragen stelden over diverse financiële en algemene pensioenzaken
               en niet zozeer specifiek over de pensioentransitie. Zoals in mijn antwoord op vraag
               2 al aangeven, vind ik het belangrijk dat er helder en consistent wordt gecommuniceerd
               over de transitie.
            
De suggestie van de vragensteller om de functionaliteiten van Kandoor echter ook in
               het licht van de pensioentransitie te beschouwen, vind ik terecht en neem ik ter harte.
               Ik zal daarom samen met de pensioensector kijken of en in hoeverre de functionaliteiten
               van Kandoor mee te nemen zijn in de meerjarige communicatie-aanpak als aanvullende
               dienstverlening. Het onderscheidende van Kandoor lijkt vooral te hebben gezeten in
               het feit dat zij een goed getrainde chatbot hadden gecombineerd met de aanvulling
               vanuit vrijwilligers om diverse financiële vragen, waaronder pensioen, op een laagdrempelige
               manier te beantwoorden. Uitgangspunt daarbij is dat het van toegevoegde waarde moet
               zijn bovenop de bestaande instrumenten en moet aansluiten bij de behoefte van deelnemers.
            
Vraag 4
            
Kunt u aangeven wat de omvang van Kandoor was in aantallen vrijwilligers, en wat de
               jaarlijkse kosten waren voor het in de lucht houden van de online geldvraagbaak?
            
Antwoord 4
            
Ik heb van Kandoor vernomen dat er enkele tientallen vrijwilligers werkzaam waren.
               Ook werd duidelijk dat er jaarlijks ongeveer 1,5 miljoen vragen werden gesteld op
               de website. De vragen zagen toe op een breed scala aan financiële onderwerpen van
               hypotheken en loonheffingskorting tot AOW en aanvullend pensioen uit de tweede pijler.
               Inzicht in de jaarlijkse kosten kan ik u niet geven, dit betreft namelijk bedrijfsvertrouwelijke
               informatie van Kandoor.
            
Vraag 5
            
Deelt u de mening dat het wenselijk is dat deelnemers in deze complexe transitie,
               naast bij pensioenfondsen, ook terecht kunnen bij een online vraagbaak met vragen
               over deze stelselhervorming? Zo nee, waarom niet?
            
Antwoord 5
            
Tijdens de transitie naar het nieuwe pensioenstelsel is communicatie met de deelnemer
               van enorm belang. Hierbij spelen de pensioenuitvoerders een zeer belangrijke rol.
               Los van de wettelijke verplichtingen, kennen zij hun deelnemers namelijk het beste.
               Niet alleen omdat zij inzage hebben in deelnemersgegevens, maar ook omdat zij door
               onderzoeken het beste inzicht hebben in de behoeften van de diverse doelgroepen in
               hun deelnemersbestand. In de praktijk besteden pensioenuitvoerders hier volop aandacht
               aan, waar de toezichthouder op meekijkt. Van belang is daarom dat de pensioenuitvoerders
               hun communicatie nauw afstemmen op die behoeften. De communicatie zal nu nog veelal
               algemene informatie bevatten. Naarmate de transitie dichterbij komt informeren de
               pensioenuitvoerders hun deelnemers steeds gerichter over wat de nieuwe regeling precies
               voor hen betekent. En dat er bij vragen contact kan worden opgenomen met bijvoorbeeld
               het klantencontactcentrum. Pensioenuitvoerders zijn hierop voorbereid en richten deze
               informatiebehoefte vanuit deelnemers op verschillende manieren in. Dat hierop aanvullend
               dan nog een online vraagbraak moet zijn, zal naar mijn mening moeten voortkomen uit
               een onderzoek waar deze behoefte duidelijk naar voren komt. Dat is op voorhand dan
               ook niet te zeggen. De ervaring van de deelnemers wordt, zoals in de voortgangsrapportage
               monitoring wet toekomst pensioenen aangeven, op verschillende wijze gemonitord. Onderdeel
               hiervan is de deelnemersmonitor die inzicht zal bieden in de deelnemerservaringen
               van (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden tijdens de transitie.
            
Vraag 6
            
Indien Kandoor ophoudt te bestaan, door wie of welke organisatie moeten dan de 1.5 miljoen
               vragen, die jaarlijks aan Kandoor werden gesteld, worden beantwoord?
            
Antwoord 6
            
Voor de meer algemene pensioenvragen is er een aantal opties:
– Voor algemene informatie over de transitie naar het nieuwe pensioenstelsel is de website
                     pensioenduidelijkheid.nl. Deze website is een initiatief van SZW, de sociale partners en de pensioensector.
                  
– Het Informatiepunt Digitale Overheid (IDO) bestaat uit fysieke locaties, vaak in bibliotheken
                     of wijkcentra, waar mensen hulp krijgen met vragen over digitale overheidsdiensten,
                     zoals pensioenen. Hier is een informatiedocument over de nieuwe pensioenregels en
                     AOW beschikbaar. Medewerkers zijn getraind om informatie te vinden en begeleiden mensen
                     naar de juiste informatie en/of organisatie.
                  
– Via mijnpensioenoverzicht.nl kunnen mensen opzoeken bij welke pensioenfondsen, verzekeraars of premiepensioeninstellingen
                     zij pensioen als werknemer hebben opgebouwd en hoeveel pensioen zij hebben opgebouwd.
                  
– Het Nibud heeft de Geldplannen Pensioen en Bijna met pensioen gemaakt en biedt ook
                     andere tools en informatie op de Nibud website2.
                  
– Ieder jaar wordt in november een Pensioen3Daagse georganiseerd door Wijzer in geldzaken3. Veel werkgevers, pensioenaanbieders en pensioenadviseurs doen hieraan mee. Tijdens
                     deze week zijn er activiteiten om werknemers overzicht en inzicht te geven in hun
                     pensioen, zoals inloopspreekuren, voorlichtingsbijeenkomsten en workshops. Op de website
                     van Wijzer in geldzaken wordt doorlopend informatie gedeeld over pensioen.
                  
– Voor vragen over AOW en AIO is er informatievoorziening bij de Sociale Verzekeringsbank
                     en hun helpdesk.
                  
– Voor vragen over belasting en pensioenen is er informatie te vinden bij de Belastingdienst
                     en via de Belastingtelefoon.
                  
– Binnenkort komt er informatie over pensioen op www.steffie.nl te staan. Op deze website worden onderwerpen in eenvoudige taal uitgelegd.
Vraag 7 en 8
            
Hoe verhoudt de sluiting van Kandoor zich tot het bericht in Pensioen Pro4 dat pensioenfondsen niet goed voorbereid zijn op (extreme) scenario’s met een grote
               stroom vragen van deelnemers in de transitie?
            
Deelt u de vrees van het bericht in Pensioen Pro dat pensioenfondsen onvoldoende voorbereid
               zijn op de mogelijk grote stroom aan vragen die straks op hun afkomt?
            
Antwoord 7 en 8
            
Op basis van de signalen die ik krijg, deel ik deze vrees niet. Tijdens de transitie
               zijn er diverse verplichtingen voor pensioenuitvoerders, onder andere op het gebied
               van risicobeheersing en communicatie aan deelnemers. Ik zie dat pensioenuitvoerders
               zich bewust zijn van de mogelijke hoeveelheid aan vragen en zich hierop voorbereiden.
               Goede voorbeelden zijn het houden van webinars om direct vragen te beantwoorden. Daarnaast
               geven pensioenfondsen aan dat zij van plan zijn te leren van de koplopers die in 2025
               overgaan naar het nieuwe stelsel, om daarmee de dienstverlening te optimaliseren voor
               de grote groep deelnemers die na 2025 over zal gaan. Ik zie ook niet in dat Kandoor
               hier een belangrijke schakel in had kunnen vervullen, aangezien aan Kandoor juist
               algemene pensioenvragen werden gesteld. Tijdens de transitie gaat het naar verwachting
               om meer specifieke, individuele vragen. Deze specifieke vragen kunnen alleen door
               de pensioenuitvoerder worden beantwoord. Naast vragen over pensioen werden aan Kandoor
               vragen gesteld over andere geldzaken, gelieerd aan pensioen. Voor dit soort vragen
               zijn allerlei alternatieve instanties. Bijvoorbeeld bij gemeenten, sociaal raadslieden
               en financieel adviseurs. Daarnaast is er Geldfit. Geldfit biedt op een laagdrempelige
               vorm van ondersteuning bij geldzorgen bij mensen aan doordat er niet een website is,
               maar ook een chat en app. Verder bestaat de mogelijkheid om vragen per e-mail te stellen.
               Geldfit werkt verder samen met gemeenten en vrijwilligersorganisaties zoals Schuldhulpmaatje
               en Humanitas, die mensen aan de keukentafel en via 160 inlooppunten helpen bij geldvragen,
               zoals beter rondkomen. Het Ministerie van SZW en Geldfit doen samen mediacampagnes,
               zodat mensen met geldzorgen deze hulproutes weten te vinden.
            
Vraag 9
            
Zo nee, kunt u dan verzekeren dat pensioenfondsen wel voldoende op alle scenario’s
               zijn voorbereid en dat zij hun deelnemers antwoorden kunnen geven op al hun vragen?
            
Antwoord 9
            
Ik heb er vertrouwen in dat pensioenfondsen en ook de verzekeraars en premiepensioeninstellingen
               de vragen van deelnemers voldoende en adequaat kunnen beantwoorden en op diverse scenario’s
               zijn voorbereid.
            
Vraag 10
            
Indien u die verzekering niet kunt geven, tot welke maatregelen of initiatieven van
               uw zijde leidt dit dan?
            
Antwoord 10
            
Ik verwijs u hiervoor naar mijn antwoord op vraag 9. Los daarvan zijn er, zoals in
               mijn antwoord op vraag 6 aangegeven, verschillende plekken waar de deelnemers het
               antwoord op een vraag kan vinden of de vraag kan stellen.
            
Vraag 11
            
Wat zijn de beweegredenen van pensioenuitvoerder APG om de financiële ondersteuning
               van het platform stop te zetten? Indien u dat niet weet, kunt u daartoe navraag doen
               bij APG en de Kamer daarover nader informeren?
            
Antwoord 11
            
APG geeft aan gestopt te zijn met Kandoor omdat het niet meer in de huidige strategie
               paste. De raad van bestuur van APG wil namelijk dat innovaties aansluiten bij de dienstverlening
               aan pensioenfondsklanten en besloot daarom om activiteiten vanuit APG die direct gericht
               zijn op deelnemers, zoals Kandoor, te stoppen. Kandoor werd overigens zeven jaar geleden
               opgericht als een maatschappelijke initiatief dat mede door hulp van vrijwilligers,
               gratis financiële vragen beantwoordde. Bij deze wil ik tevens van de gelegenheid gebruik
               maken om de vele vrijwilligers die afgelopen jaren betrokken zijn geweest bij de dienstverlening
               van Kandoor te bedanken voor hun inzet.
            
Vraag 12
            
Sluit de laagdrempeligheid van het platform Kandoor, over het beantwoorden van allerlei
               vragen over geldzaken onder één dak, niet juist naadloos aan bij de visie van de regering
               over dit onderwerp? Zo nee, waarom niet?
            
Antwoord 12
            
Het is goed dat er verschillende laagdrempelige routes zijn om geldvragen, inclusief
               vragen over pensioen, te beantwoorden. Op dat onderdeel onderscheidde Kandoor zich
               alleen niet ten opzichte van andere initiatieven zoals genoemd bij vraag 6. Het onderscheid
               zat meer in de combinatie van de chatbot op de website met de vrijwilligers.
            
Vraag 13
            
Hoe beoordeelt u de sluiting van de loketten van Kandoor in het licht van de uitkomsten
               van een peiling van het Nibud5, waaruit blijkt dat meer dan de helft van de Nederlanders «weinig tot niets» weet
               over het nieuwe pensioenstelsel?
            
Antwoord 13
            
Uit de meest recente Publieksmonitor pensioenen blijkt dat 59 procent van de respondenten
               weet dat de regels over pensioen gaan veranderen. Om dit percentage te verhogen, vinden
               er diverse initiatieven vanuit SZW en de pensioensector plaats om de deelnemer te
               informeren (zie voor verdere uitwerking het antwoord op vraag 19). De verwachting
               is dat de kennis over de nieuwe regels voor pensioen gaat toenemen naar mate pensioendeelnemers
               meer op hun individuele situatie toegesneden informatie ontvangen. Zoals eerder aangegeven
               heeft Kandoor niet primair gefungeerd als informatieplatform over pensioen en daarmee
               dan dus ook niet over het nieuwe pensioenstelsel. Daarvoor is de website pensioenduidelijkheid.nl
               in het leven geroepen. Hierdoor zie ik ook geen samenhang tussen de sluiting en de
               uitkomsten van een peiling van het Nibud.
            
Vraag 14
            
Acht u het aannemelijk dat pensioenfondsen in opmaat naar het nieuwe pensioenstelsel
               en ook nog na die overgangsperiode door hun deelnemers «bestookt» zullen worden met
               veel vragen over wat deze transitie betekent voor hun pensioen?
            
Antwoord 14
            
Ik acht het inderdaad aannemelijk dat er veel vragen van deelnemers zullen zijn, met
               name over wat de stelselherziening betekent voor hun eigen pensioen. Pensioenfondsen
               bereiden zich daar op voor. Daarom zijn pensioenfondsen verplicht om deelnemers helder
               te informeren.
            
Dat doen zij niet alleen op basis van het wettelijk vastgestelde kader, maar ook vanwege
               hun eigen opgezette communicatiebeleid waar ruim aandacht wordt besteed aan de behoeften
               van deelnemersdoelgroepen. Beide zullen samenkomen in onder andere het communicatieplan
               en de transitie-informatie. Ik zie in de sector veel goede voorbeelden om deelnemers
               op diverse manieren te informeren en van antwoorden op hun vragen te voorzien, via
               onder meer animaties, webinars, video’s en andere methodes.
            
Vraag 15
            
Acht u het eveneens aannemelijk dat het grootste deel van de vragen van de deelnemers
               aan de afzonderlijke pensioenfondsen naar verwachting een gelijkluidend karakter en
               inhoud zullen hebben?
            
Antwoord 15
            
Dat acht ik zeker aannemelijk en om die reden wordt vanuit mijn ministerie veel aandacht
               besteed aan het ondervangen van die vragen door op de website pensioenduidelijkheid.nl
               hierop antwoorden te plaatsen. Deze wijze van ondervangen past in de eerder genoemde
               meerjarige communicatie-aanpak, waarvoor we in gesprek blijven met de pensioensector
               om die vragen met een gelijkluidend karakter en inhoud goed in beeld te krijgen.
            
Vraag 16
            
Nu pensioenen en de uitvoering daarvan een zaak zijn van werkgevers en werknemers,
               ziet u daarom primair een rol weggelegd voor de gezamenlijke pensioenfondsen om al
               die vragen tijdig en op een correcte wijze te beantwoorden? Zo nee, kunt u uw antwoord
               motiveren?
            
Antwoord 16
            
De informatie die een pensioenuitvoerder aan een deelnemer verstrekt moet duidelijk,
               tijdig, evenwichtig en correct zijn. Er zijn diverse wettelijke communicatieverplichtingen
               voor de pensioenuitvoerders. Dit neemt niet weg dat een pensioenuitvoerder voor bepaalde
               informatie afhankelijk kan zijn van de informatie die een werkgever dient te verstrekken,
               al dan niet op basis van de informatie van de werknemer. De aanlevering van deze gegevens
               dient eveneens tijdig en correct plaats te vinden, zodat een pensioenuitvoerder kan
               voldoen aan de communicatieverplichtingen richting deelnemers. Ik zie dit proces daarom
               als een gezamenlijke inspanning van zowel pensioenuitvoerders als werkgevers en werknemers.
               Daarnaast is het uiteraard goed als sociale partners en/of werkgevers zelf hun werknemers
               informeren over hun nieuwe pensioenregeling, bijvoorbeeld via nieuwsbrieven of bijeenkomsten.
            
Vraag 17 en 18
            
Erkent u dat een (eventueel nieuw in het leven te roepen) online platform daartoe
               mede een adequaat instrument kan zijn en bent u bereid in overleg te treden met de
               gezamenlijke pensioenfondsen c.q. hun overkoepelende belangenbehartiger, de Pensioenfederatie,
               met als doel dat zij (gezamenlijk) het initiatief daartoe nemen?
            
Bent u tevens bereid om in dat overleg ook de gezamenlijke pensioenfondsen erop te
               wijzen dat Kandoor met zijn online vraagbaak een belangrijke rol speelt in het beantwoorden
               van vragen en mogelijk, maar dan voor rekening en verantwoording van de gezamenlijke
               pensioenfondsen, een drager kan zijn voor het opzetten van een brede online vraagbaak
               die alle vragen van deelnemers van alle pensioenfondsen kan beantwoorden met betrekking
               tot de transitie en wat dat voor hun betekent? Zo nee, waarom niet?
            
Antwoord 17 en 18
            
Ik ben het lid Joseph eens dat een gezamenlijk, online platform een adequaat instrument
               is om burgers op een eenduidige, laagdrempelige manier te informeren over de pensioentransitie,
               in aanvulling op de specifieke, individuele informatie die elke deelnemer via de pensioenuitvoerder
               zal ontvangen. De website pensioenduidelijkheid.nl is met dit oogmerk opgezet.
            
De suggestie van de vragensteller om de functionaliteiten van Kandoor ook in het licht
               van de pensioentransitie te beschouwen, vind ik terecht en neem ik ter harte. Ik zal
               daarom samen met de pensioensector kijken of en in hoeverre de functionaliteiten van
               Kandoor mee te nemen zijn in de meerjarige communicatie-aanpak als aanvullende dienstverlening.
               Het onderscheidende van Kandoor lijkt zoals reeds genoemd in mijn antwoord bij vraag
               12 vooral te hebben gezeten in het feit dat zij een goed getrainde chatbot hadden
               gecombineerd met de aanvulling vanuit vrijwilligers om diverse financiële vragen,
               waaronder pensioen, op een laagdrempelige manier te beantwoorden. Uitgangspunt daarbij
               is dat het van toegevoegde waarde moet zijn bovenop de bestaande instrumenten en moet
               aansluiten bij de behoefte van deelnemers.
            
Vraag 19
            
Kunt u een overzicht geven van de huidige voorlichting/campagne van de overheid over
               de transitie naar het nieuwe pensioenstelsel?
            
Antwoord 19
            
Om mensen te informeren over de transitie naar het nieuwe pensioenstelsel is in augustus
               2023 door het Ministerie van SZW een meerjarige publiekscommunicatie gestart samen
               met vakbonden, werkgeversorganisaties en de pensioenuitvoerders. Bij elke fase van
               de communicatie verwijzen we naar de website pensioenduidelijkheid.nl die we samen
               met de stakeholders en communicatie-experts hebben ontwikkeld. Daar vinden Nederlanders
               toegankelijke en eenvoudige informatie over de nieuwe regels voor pensioen. En verwijzen
               we naar de plekken waar mensen hun persoonlijke pensioeninformatie kunnen vinden.
               Ook stellen we per fase een communicatietoolbox ter beschikking aan alle partners
               die hun deelnemers, klanten, medewerkers, leden of achterban willen informeren over
               de nieuwe regels. Zo zetten we zoveel mogelijk «zenders» aan voor een maximaal bereik
               en communiceren we consistent.
            
In het najaar 2023 is gecommuniceerd dat de regels voor pensioenen gaan veranderen
               en waarom dat nodig is. Deze generieke boodschap is verspreid via radio, televisie
               en online video.
            
Om de groep van bijna 2,5 miljoen laaggeletterden te informeren, werken we inmiddels
               samen met de Informatiepunten Digitale Overheid. Deze fysieke plekken zijn vooral
               te vinden in bibliotheken en buurthuizen. Bij deze informatiepunten is informatie
               over pensioen en AOW beschikbaar en medewerkers kunnen mensen begeleiden naar de juiste
               informatie en/of instantie voor hun vraag. Zo zorgen we dat de informatie niet alleen
               online, maar ook fysiek op een laagdrempelige manier beschikbaar is. Ook komt er informatie
               op www.steffie.nl te staan. Op deze website worden onderwerpen in eenvoudige taal uitgelegd.
            
Eind 2024 geven we enige verdieping over de nieuwe regels voor pensioen. We maken
               hiervoor gebruik van vier doelgroepsegmenten om aan te sluiten bij verschillende belevingswerelden,
               informatie behoeften, kennisniveau en mediagebruik. De segmenten zijn de jongeren
               (18–35 jaar), de werkenden (36–55 jaar), de pensioengeoriënteerden (56–67) en de gepensioneerden
               (67+ jaar). Dit doen we weer samen met vakbonden, werkgeversorganisaties en de pensioenuitvoerders.
               Deze verdieping gebeurt met online video, bannering op websites, radio, print en via
               pensioenduidelijkheid.nl.
            
In 2025 en 2026 volgt een herhaling van de boodschappen. Zodra meer bekend is over
               de invulling van de nieuwe pensioenregeling voor de individuele deelnemer, verschuift
               het accent naar de specifieke, individuele informatie vanuit de pensioenuitvoerders.
               De nadruk komt te liggen op deelnemer specifieke communicatie vanuit pensioenuitvoerders
               (wat betekent dit voor mij). Wanneer de pensioenuitvoerder inzage heeft in de arbeidsvoorwaardelijke
               afspraken kan de deelnemer specifieke informatie starten. De algemene informatie over
               de nieuwe regels zal dan met name eenvoudig vindbaar moeten zijn.
            
Vraag 20
            
Welke concrete stappen gaat u zetten naast de al bestaande voorlichting/campagne om
               ervoor te zorgen dat pensioendeelnemers geïnformeerd hun situatie onder het nieuwe
               stelsel kunnen beoordelen?
            
Antwoord 20
            
Ik erken het belang van goede voorlichting aan de pensioendeelnemers in het nieuwe
               pensioenstelsel. Dat geldt zowel voor de periode ervoor als erna. Daarom vind ik het
               ook belangrijk om hier stevig op in te zetten. Dat gebeurt nu al langs verschillende
               wegen. De pensioenuitvoerders zullen de deelnemers informeren over deze transitie,
               zie ook het antwoord op vraag 14. Mijn ministerie ondersteunt dit met verschillende
               initiatieven, zoals genoemd in antwoord op vraag 19. Daarbij wordt met de pensioensector
               samengewerkt om gelijkluidende algemene vragen zo goed en tijdig mogelijk te ondervangen
               via bijvoorbeeld pensioenduidelijkheid.nl. Zoals in het antwoord op vraag 17 aangegeven
               zal ik samen met de pensioensector onderzoeken in hoeverre de dienstverlening die
               door Kandoor werd geboden hier een zinvolle aanvulling op kan zijn. Ik zal uw Kamer
               hier nader over berichten.
            
Vraag 21
            
Kunt u berichten bevestigen dat er werkgevers zijn die bereid zijn om hun werknemers
               een periodiek financieel planningsgesprek aan te bieden, maar dat de Belastingdienst
               vindt dat dan sprake is van belast loon en de werknemer loonbelasting verschuldigd
               is over die door de werkgever vergoede kosten?
            
Antwoord 21
            
Bij een periodiek financieel planningsgesprek worden normaliter uitsluitend de persoonlijke
               belangen van de werknemers behartigd. Als dat het geval is en de kosten van het financieel
               planningsgesprek worden betaald door de werkgever, vormt dat planningsgesprek een
               voordeel in natura voor de werknemer dat fiscaal als loon uit dienstbetrekking kwalificeert.
               Dit kan anders zijn als de kosten voor een periodiek financieel planningsgesprek met
               name worden gemaakt in het belang van de werkgever, want dat zijn in beginsel bedrijfskosten.
               Per situatie dient dus te worden bekeken of de verleende advieswerkzaamheden en diensten
               een voordeel zijn voor de werknemer die door de werkgever bewust wordt verstrekt,
               waarbij voldoende causaal verband is tussen het voordeel en de dienstbetrekking. Wordt
               daaraan voldaan is immers sprake van belast loon.
            
De Kennisgroep loonheffingen van de Belastingdienst heeft hierover een standpunt gepubliceerd.
               Dit standpunt is te raadplegen op www.kennisgroepen.belastingdienst.nl onder «KG:204:2023:18 Persoonlijk pensioenadvies».
            
Vraag 22
            
Deelt u de mening dat dit op gespannen voet staat met één van de doelstellingen van
               de Wet toekomst pensioenen, namelijk het activeren van de deelnemers, en bent u daarom
               bereid om te bepalen dat deze (door de werkgever vergoede) kosten niet tot het loon
               worden gerekend?
            
Antwoord 22
            
Er is een onderscheid tussen keuzebegeleiding conform de nieuwe norm die is geïntroduceerd
               met de Wet toekomst pensioenen en aanvullend persoonlijk advies. Keuzebegeleiding
               vindt plaats op grond van art. 48a van de Pensioenwet met als doel deelnemers, gewezen
               deelnemers, gewezen partners of pensioengerechtigden in staat te stellen passende
               keuzes te maken binnen de pensioenregeling. Keuzebegeleiding wordt niet gekwalificeerd
               als loon.
            
Als een werkgever de kosten vergoedt van een werknemer om een adviseur in te schakelen
               voor een aanvullend persoonlijk pensioenadvies, dan is sprake van loon in natura zoals
               is aangegeven in het antwoord op vraag 21. Keuzebegeleiding zoals geïntroduceerd met
               de Wet toekomst pensioenen wordt echter niet gekwalificeerd als loon. Het is dus mogelijk
               om de werknemer te begeleiden bij het maken van keuzes binnen de pensioenovereenkomst
               zonder dat de kosten hiervan kwalificeren als loon.
            
Het kabinet heeft niet het voornemen om kosten voor persoonlijk pensioenadvies aftrekbaar
               te maken of niet tot het loon te rekenen. Dit staat ook niet op gespannen voet met
               de Wet toekomst pensioenen. De kosten voor keuzebegeleiding worden immers niet tot
               het loon gerekend.
            
Ondertekenaars
- 
              
                  Eerste ondertekenaar
Y.J. van Hijum, minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid - 
              
                  Mede namens
F.L. Idsinga, staatssecretaris van Financiën 
Bijlagen
Gerelateerde documenten
Hier vindt u documenten die gerelateerd zijn aan bovenstaand Kamerstuk.