Uitgelicht : Commissiedebat over kinderopvang (2022)
De vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid debatteert woensdag 16 november 2022 van 13.45 tot 17.45 uur over kinderopvang. Hiervoor komt minister Karien van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid naar de Kamer.
Volg live
Dit commissiedebat vindt plaats in de Troelstrazaal van de Tweede Kamer. Via deze website kunt u vanaf 13.45 uur live meekijken of meeluisteren. Of kijk via de website en app Debat Direct.
Agenda en verslag
U kunt hier alle stukken doornemen die bij deze vergadering horen. Zodra het woordelijk verslag van het overleg klaar is, kunt u dit ook via deze link lezen.
Stelselherziening kinderopvang
Er komt een nieuw financieringsstelsel van de kinderopvang. Het kabinet wil het stelsel eenvoudiger en begrijpelijker maken voor ouders en wil het voor ouders daarnaast ook makkelijker maken om werk en zorg te combineren. De financiering wordt eenvoudiger. In het nieuwe stelsel wordt de overheidsvergoeding direct aan kinderopvangorganisaties uitgekeerd. Zo komen ouders niet voor onverwachte (hoge) terugvorderingen te staan. De kinderopvang wordt bijna gratis voor werkende ouders. Onafhankelijk van het inkomen wordt 96 procent van de kinderopvangkosten vergoed.
Kwaliteit en toegankelijkheid
Toegankelijkheid van kinderopvang is in het nieuwe kinderopvangstelsel een belangrijk aandachtspunt. Mede daarom is er een onderzoek gestart naar de verschillende financieringsvormen in de kinderopvang, zoals private equity. Sinds de Wet Kinderopvang uit 2005 heeft de vraag naar kinderopvang een enorme groei doorgemaakt die de sector ook interessant maakt voor ondernemers en grote investeringsfondsen. Er zal bij het onderzoek ook gekeken worden naar eventuele verschillen in de geboden kwaliteit en de kinderopvangsector wordt vergeleken met andere sectoren met een publieke taak.
Nieuw stelsel
Minister Van Gennip gaat samen met DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs), Dienst Toeslagen, UWV (Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen) en SVB (Sociale Verzekeringsbank) werken aan het ontwerpen en bouwen van een nieuw stelsel voor de financiering van kinderopvang. Het nieuwe stelstel moet per 1 januari 2025 in werking treden. Het is nog niet bekend door welke organisatie het nieuwe stelsel uitgevoerd gaat worden.
Personeelstekorten
Op dit moment is er een tekort van bijna 5.000 werknemers in de kinderopvang. Het personeelstekort in de kinderopvang leidt in veel gevallen tot wachtlijsten, of zelfs tot sluitingen van opvanggroepen als een organisatie de personeelsbezetting niet rond kan krijgen. Dit probleem dreigt nog groter te worden als de kinderopvang grotendeels gratis wordt. Het kabinet wil het personeelstekort samen met de kinderopvangsector aanpakken. Vanwege de krapte op de arbeidsmarkt is het belangrijk om het bestaande personeel vast te houden en als dat mogelijk is meer uren te laten werken. Ook moet er nieuw personeel komen.
Werkdruk verlagen
Er wordt gekeken hoe de werkdruk kan worden verlaagd zonder de pedagogische kwaliteit van de opvang te schaden. Minister Van Gennip wil verschillende voorstellen gaan doen. Het wordt misschien mogelijk om het Vaste Gezichten Criterium (VGC) voor baby’s flexibeler in te vullen. Onderzocht wordt of beroepskrachten in opleiding als vast gezicht ingezet kunnen worden. Ook moet het gemakkelijker worden om de uren te registreren waarop wordt afgeweken van het maximumaantal kinderen per medewerker, het zogeheten beroepskracht-kindratio (BKR). Daarnaast wil de minister de buitenschoolse opvang (BSO) meer vrijheid geven. Een BSO kan bijvoorbeeld besluiten om groepen samen te voegen in de stille periodes of het inzetten van ‘anders’ gekwalificeerde medewerkers (bijvoorbeeld op het gebied van sport, muziek en cultuur).
Piekdagen
De wachtlijsten voor kinderopvang zijn vooral groot op de piekdagen: maandag, dinsdag en donderdag. Dat zorgt ervoor dat er veel deeltijdcontracten zijn in de kinderopvang, want op de piekdagen is er veel meer personeel nodig. De minister wil de opvang op de daldagen woensdag en vrijdag goedkoper maken zodat het aantal kinderen dat in een week wordt opgevangen beter verdeeld kan worden en dus ook de uren van het personeel.
Nieuwkomers inzetten
Naast het goedkoper maken van daldagen, wil de minister gediplomeerde nieuwkomers, zoals statushouders en Oekraïners die de Nederlandse taal nog niet machtig zijn, aan het werk zetten op opvanglocaties waar veel kinderen zitten die geen Nederlands spreken. Ook kunnen nieuwkomers zonder diploma en/of kennis van de Nederlandse taal worden ingezet als groepshulp, om de medewerkers van kinderopvanglocaties te ondersteunen. En minister Van Gennip kijkt samen met het ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschappen (OCW) hoe combinatiebanen tussen kinderopvang en onderwijs gestimuleerd kunnen worden.
Instroom vergroten
Om de instroom van nieuwe medewerkers te vergroten, mag de kinderopvang tot 1 juli 2024 meer beroepskrachten in opleiding inzetten. Normaal mag de formatie voor een derde bestaan uit beroepskrachten in opleiding. Tijdelijk mocht dat al oplopen tot de helft en die uitzondering is nu met twee jaar verlengd.