Wijziging van de Wet gemeenschappelijke regelingen

25 mei 2021, wetsvoorstel – Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) wil meer democratische legitimatie geven aan de besturen van gemeenschappelijke regelingen. De Kamer bespreekt haar wetsvoorstel.

Voor sommige taken is het handig als gemeenten, provincies of waterschappen samenwerken. Dan kunnen zij een samenwerkingsverband sluiten: een zogenaamde gemeenschappelijke regeling. Met haar wetsvoorstel wil minister Ollongren betrokken gemeenteraden, Provinciale Staten en algemene waterschapsbesturen meer bevoegdheden en controle-instrumenten geven bij besluiten die in een bestuur van een gemeenschappelijke regeling worden genomen.

Het is geen ingrijpende systeemwijziging, zegt de minister, maar de democratische organen krijgen wel meer mogelijkheden om "achteraf te controleren en vooraf gehoord te worden". Het voorstel is volgens de minister tot stand gekomen in samenspraak met gemeenteraadsleden en andere betrokkenen bij gemeenschappelijke regelingen.

Goed om de democratische controle te versterken, vindt De Kort (VVD), want in gemeenschappelijke regelingen worden besluiten genomen die directe invloed hebben op de inwoners. Hij wil regelmatig geïnformeerd worden over het effect van het voorstel, bijvoorbeeld in de tweejaarlijkse Staat van het Bestuur. Een goed idee, vindt Ollongren.

Democratisch tekort

Met het steeds maar groeien van het aantal gemeenschappelijke regelingen wordt het democratisch tekort alleen maar groter, betoogt Leijten (SP). Zij vindt dat "totaal onwenselijk" en slecht voor het vertrouwen van de burgers in de overheid. Van Meijeren (FVD) ziet het voorstel als een marginale verbetering van "de antidemocratische Wet gemeenschappelijke regelingen".

Gekozen gemeenteraadsleden hebben nauwelijks grip op gemeenschappelijke regelingen, zegt Bosma (PVV), terwijl inmiddels 30% van de gemeentelijke begrotingen in regioverband wordt uitgegeven. De voorgestelde aanpassingen, zoals de uitbreiding van de zienswijzeprocedure en een actieve informatieplicht, stellen volgens hem weinig voor.

Bromet (GroenLinks) ziet het voorstel als "een klein stapje in de goede richting". Zij wil burgers de mogelijkheid geven om in te spreken bij een gemeenschappelijke regeling. Hoewel de minister het idee ondersteunt, wil zij besturen van gemeenschappelijke regelingen de vrijheid geven om af te zien van een inspraakmogelijkheid.

Fundamentele discussie

Sneller (D66) bepleit een fundamentele discussie over gemeentelijke schaalgrootte, bestuurskracht en financiering. Hij wil toe naar grotere gemeenten en minder gemeenschappelijke regelingen. Kom met een aanpak voor "zo'n discussie van onderop", luidt de oproep van Van Dijk (CDA).

De Kamer stemt op 1 juni over het wetsvoorstel en de ingediende moties.

Zie ook: