Wijziging van de Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur

24 maart 2022, wetsvoorstel - De Kamer debatteert met minister Yesilgöz (Justitie en Veiligheid) over wijziging van de Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur.

De Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (Wet Bibob) is bedoeld om te voorkomen dat de overheid direct of indirect slachtoffer wordt van of ongewild meewerkt aan criminele activiteiten. De wet maakt het bijvoorbeeld mogelijk om een vergunning in te trekken, subsidie niet te verlenen of vastgoed niet te verkopen.

Minister Yesilgöz past de Wet Bibob op een aantal punten aan om die beter te laten werken. Er komen meer mogelijkheden om informatie te delen, bijvoorbeeld tussen gemeenten, en de bevoegdheden inzake fiscale gegevens worden verduidelijkt.

Tipbevoegdheid

Helder (PVV) steunt de tipbevoegdheid op basis waarvan bestuursorganen informatie kunnen gaan delen. Maar Sneller (D66) betoogt dat er wel goede waarborgen moeten zijn. Wanneer mogen gemeenten informatie delen? Met wie mogen ze die delen? Welke eisen gelden er voor de ambtenaren die met deze informatie omgaan? En wie houdt er toezicht op?

De tipbevoegdheid is echt uitsluitend het erop wijzen dat een Bibob-onderzoek in de rede kan liggen, beklemtoont Yesilgöz. Zij denkt dat er voldoende waarborgen zijn: het is niet zo dat alle gegevens zomaar op straat komen te liggen en dat elke willekeurige ambtenaar daarmee kan doen wat hij wil.

Ook voor overtredingen waarvoor bestuurlijke boetes kunnen worden opgelegd, gaat de tipbevoegdheid gelden. Van Nispen (SP) heeft daar zijn twijfels over en wijst op kritiek van de Autoriteit Persoonsgegevens: de omvang van de gegevens en het aantal betrokkenen waarover zou mogen worden getipt, wordt dusdanig uitgebreid dat er sprake is van een onevenredig grote inbreuk op de privacy.

Bestuurlijke boetes kunnen betrekking hebben op serieuze overtredingen, benadrukt Yesilgöz, bijvoorbeeld van de milieuwetgeving of de Alcoholwet. Daarom is het volgens haar logisch om die ook mee te nemen in de tipbevoegdheid.

Kettingbeding

Het komt voor dat gemeenten een vastgoedovereenkomst sluiten waarin is bepaald dat bij doorverkoop toestemming nodig is van de gemeente. Daarbij geldt vaak een zogenaamd kettingbeding: elke volgende koper moet ook toestemming vragen om te mogen verkopen. Michon (VVD) en Palland (CDA) willen dat ook in zulke gevallen de Wet Bibob kan worden toegepast.

Met het opnemen van het kettingbeding in de Wet Bibob zou de reikwijdte flink worden opgerekt, concludeert minister Yesilgöz, omdat het bij doorverkoop gaat om een transactie tussen twee particulieren. Zij vindt dat geen goed idee. Hetzelfde zou wellicht bereikt kunnen worden met een vergunningsvereiste voor de verkoop van vastgoed in bepaalde situaties.

Verschillen tussen gemeenten

Ondermijning is een veelkoppig monster, zegt Bikker (ChristenUnie). De Wet Bibob is een belangrijk instrument, maar niet alle gemeenten maken er evenveel gebruik van. In het landelijk gebied wordt het veel minder toegepast. Daardoor zou er een waterbedeffect kunnen ontstaan.

97% van de gemeenten past de Wet Bibob toe in hun beleid, zegt minister Yesilgöz. Het is aan overheden zelf om te bepalen of ze het instrument inzetten en welke capaciteit ze daarvoor vrijmaken. Zij denkt bovendien dat de tipbevoegdheid een waterbedeffect juist kan helpen tegengaan.

De Kamer stemt op 29 maart over het wetsvoorstel en de ingediende moties.

Zie ook: