Tweede dag debat over de regeringsverklaring

19 januari 2022 - Op de tweede dag van het debat over de regeringsverklaring reageert premier Rutte op de inbreng van de fracties.

Koopkracht. Klimaatbeleid. Woningmarkt. Gaswinning. Vier van de vele onderwerpen die aan de orde komen op de tweede dag van het debat over de regeringsverklaring. Premier Rutte gaat daarbij in op de inbreng van de Kamerfracties in eerste termijn.

Koopkracht

Een evenwichtig en gemiddeld positief koopkrachtbeeld. Rutte benadrukt dat dit uitgangspunt is afgesproken in het regeerakkoord. Wij gaan dan ook de komende tijd ons uiterste best doen om dat te bereiken, zo verzekert hij.

Verschillende partijen zijn hier niet tevreden mee. Marijnissen (SP) oppert om de huren te bevriezen. Dit draagt echter beperkt bij aan de betaalbaarheid en heeft een negatief effect op de investeringsruimte van corporaties, reageert Rutte.

Kapitaal moet zwaarder worden belast, menen verschillende partijen. Zo pleit Azarkan (DENK) voor een verschuiving in de belasting van arbeid naar vermogen.

Het kabinet wil het minimumloon met 7,5% verhogen, maar de AOW stijgt niet mee. De koppeling van de AOW aan het minimumloon is voor Eerdmans (JA21) een principieel punt. Hij wil daarom dat het kabinet alsnog ook de AOW verhoogt.

Het doel is dat ook ouderen meegroeien in de koopkracht, zegt Rutte. Dat kan volgens hem ook op andere manieren dan de koppeling aan de stijging van het minimumloon, bijvoorbeeld via de ouderenkorting.

Klimaat en stikstof

Welke keuzes maakt het kabinet in het klimaat- en het stikstofbeleid? Er is volgens Ouwehand (PvdD) terecht veel scepsis. De premier heeft volgens haar een belangrijke taak bij het op een goede manier uitgeven van de 35 miljard voor klimaat en 25 miljard voor stikstof, maar ook bij het wegnemen van weerstand.

Er is geen goede wetenschappelijke onderbouwing voor het uitgangspunt dat stikstofuitstoot natuurgebieden aantast, betoogt Van der Plas (BBB). De vastgestelde normen zijn bovendien zo streng dat we er volgens haar nooit aan kunnen voldoen. Is het dan wel verstandig om er zo veel geld aan uit te geven?

Het geld voor stikstof- en klimaatmaatregelen wordt in fondsen gestopt. Kan de Kamer de uitgaven dan nog wel goed controleren, vraagt Hermans (VVD).

We sturen op ambitieuze doelen voor een toekomstbestendig Nederland, betoogt Rutte. De bedoeling is dat stikstof- en klimaatmaatregelen het milieu helpen. Hij beaamt dat een goede parlementaire controle op de uitgaven belangrijk is.

Staatsschuld

Het kabinet geeft veel extra geld uit, onder meer voor het klimaat, maar schuiven we zo niet te veel door naar toekomstige generaties, vraagt Van der Staaij (SGP) zich af. Houden we nog wel voldoende buffers over om tegenvallers op te vangen? Rutte erkent dat de staatsschuld oploopt. Maar er worden in zijn ogen geen onverantwoorde risico's genomen. Bij de Voorjaarsnota wordt nadere uitleg gegeven over hoe het kabinet de overheidsfinanciën op lange termijn gezond wil houden.

Woningbouw

De problemen op de woningmarkt kunnen het beste opgelost worden door meer te bouwen voor ouderen, betoogt Den Haan (Fractie Den Haan). Dit brengt volgens haar de doorstroming op gang, waardoor er vanzelf woningen vrijkomen voor jongeren. Het doel van het kabinet is om 100.000 woningen per jaar te realiseren. We bouwen zelf geen woningen, zegt Rutte, maar we zetten ons zeker in om de doelstelling te halen.

Buitenlandse beleggers hebben nog steeds de vrijheid om "in bulk" woningen te kopen op de Nederlandse markt, stelt Simons (BIJ1) vast. Zij spoort het kabinet aan om daar iets aan te doen. Maar Rutte vindt dat het aan gemeenten is om speculatie tegen te gaan. Die krijgen de mogelijkheid om een verhuurvergunning in te voeren.

Zorgkosten

Waarom wil het kabinet minder geld uitgeven aan de zorg? Verschillende woordvoerders stellen daar vragen over, specifiek over de jeugdzorg en de ouderenzorg. Klaver (GroenLinks) spreekt van een bezuiniging van 500 miljoen op de jeugdzorg. Hij wil dat die van tafel gaat. Rutte stelt dat er juist geld bij komt voor de jeugdzorg, maar dat dit anders wordt verdeeld.

We bezuinigen niet op de zorg, zegt de premier, maar zetten wel een rem op de stijging van de uitgaven. Een van de redenen is de "dubbele vergrijzing". Steeds meer mensen zullen een beroep doen op de ouderenzorg en het wordt steeds lastiger om voldoende personeel te vinden. Ook wil het kabinet voorkomen dat er door stijgende zorgkosten geen geld meer is voor andere belangrijke onderwerpen.

Groningen

Bij het afbouwen van de gaswinning in Groningen hebben we te maken met twee ongelofelijke tegenvallers, zegt premier Rutte. Er is vertraging bij de bouw van de stikstoffabriek en de vraag naar gas uit Duitsland is hoger dan verwacht. Staatssecretaris Vijlbrief (Mijnbouw) zal alle mogelijke scenario's bekijken om de extra winning te "minimaliseren" en de Kamer daarover inlichten, zegt de premier.

Kunnen we het contract met Duitsland over gaslevering naast ons neerleggen? Volgens de premier is dat niet mogelijk. Het zou bovendien slecht zijn voor de onderlinge verhoudingen. Ploumen (PvdA) suggereert om ook met bedrijven die veel gas verbruiken, te overleggen over het terugdringen van de vraag.

Zien en horen ze ons wel in Den Haag? Volgens Segers (ChristenUnie) vragen veel Groningers zich dat nu af. Het kabinet moet daarom zoeken naar mogelijkheden om de gaswinning alsnog naar beneden te krijgen, zegt Heerma (CDA).

Van Haga (Groep Van Haga) vindt het onverstandig om misschien wel 1.000 miljard aan aardgas zomaar in de grond te laten zitten. Hij wil dat er serieus wordt gekeken naar technische mogelijkheden om de druk in het veld op peil te houden, zodat er toch gas gewonnen kan worden. Tegelijkertijd moeten de Groningers dan ruimhartig worden gecompenseerd.

Toeslagenaffaire

Omtzigt vraagt aandacht voor de uithuisplaatsing van kinderen van ouders die slachtoffer zijn geworden van de kinderopvangaffaire. Wat gaat de regering doen om dit op te lossen? Minister Weerwind voor Rechtsbescherming stuurt hierover uiterlijk 15 februari een brief, zegt Rutte. Per 1 april moet het onafhankelijke landelijke ondersteuningsteam voor de betrokken ouders operationeel zijn.

Oekraïne en Rusland

De militaire dreiging van Rusland hangt als een schaduw boven dit debat, beklemtoont Paternotte (D66). De EU zou volgens hem haar positie moeten versterken met Europees defensiebeleid en buitenlandbeleid. Dassen (Volt) is het daarmee eens en wil dat Nederland het initiatief neemt voor een Europees onderzoek naar strategische tekortkomingen.

De EU moet zowel de dialoog aangaan met als druk zetten op Rusland, zegt Rutte. Er moet een sanctiepakket liggen waardoor de prijs van militaire actie voor Rusland hoog wordt. Het doel op langere termijn is dat Europa geen speelveld is maar speler. Daarbij is belangrijk dat landen als Frankrijk en Duitsland een deel van de soevereiniteit van hun buitenlandbeleid opgeven.

Excuses?

Wilders (PVV) maakte in de eerste termijn een aantal opmerkingen over de dubbele nationaliteit van minister Yeşilgöz (Justitie en Veiligheid). Met zijn tweet en zijn opmerkingen is Wilders volgens Rutte "door de bodem gezakt". De premier vindt dat de PVV-leider excuses zou moeten aanbieden omdat hij niet de basale fatsoensnormen in acht heeft genomen.

De PVV-leider vindt dat niet hij, maar Rutte zelf excuses moet maken, omdat de VVD een adviseur met een terroristisch verleden heeft binnengehaald.

De Kamer stemt na afloop van het debat over de ingediende moties.

Zie ook: