Tijdelijke wet verkiezingen COVID-19

14 oktober 2020, wetsvoorstel - De Kamer debatteert met minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) over haar voorstel voor een Tijdelijke wet verkiezingen COVID-19.

Verkiezingen moeten ook in deze coronatijd veilig gehouden kunnen worden, zowel voor kiezers als voor leden van stembureaus. Met haar wetsvoorstel treft minister Ollongren daarvoor een aantal maatregelen, zoals het toelaten van mobiele stembureaus en het treffen van gezondheidsmaatregelen in elk stembureau.

De maatregelen gelden voor enkele lokale verkiezingen in herindelingsgemeenten op 18 november 2020 en voor de Tweede Kamerverkiezingen van 17 maart 2021. Alle leden dringen erop aan om die lokale verkiezingen goed te evalueren, zodat de toegankelijkheid voor de Kamerverkiezingen optimaal is. Uitstel van de landelijke verkiezingen is in ieder geval geen optie, waarschuwt Bosma (PVV).

Toegankelijkheid

Om de toegankelijkheid van de Kamerverkiezingen te vergroten, lijkt het Terpstra (CDA) een idee om ook op maandag 15 maart en dinsdag 16 maart te laten stemmen. Van Otterloo (50PLUS) dringt aan op een goede spreiding van kiezers over de dag. Spreiding is belangrijk, erkent Ollongren, maar "je moet kiezers op elk moment van de dag toelaten". Extra stemdagen zou een nieuwe wet vergen, aldus de minister.

Er moeten meer stembureaus worden ingericht, betoogt Özütok (GroenLinks), en de verantwoordelijkheid daarvoor mag niet geheel bij de gemeenten worden gelegd. Bisschop (SGP) wil dat gemeenten daar een passende financiële compensatie voor krijgen. Kunnen rijksgebouwen niet meer worden ingezet als locatie voor een stembureau, vraagt Sneller (D66). Werk aan de werving van stembureauleden, vooral onder jongeren, raadt Öztürk (DENK) aan.

De gemeenten houden het aantal stembureaus voor de herindelingsverkiezingen op peil en zeggen op die manier aan de coronavoorschriften te kunnen voldoen, zegt Ollongren.

Volmacht

Snoeren (VVD) is blij dat er meer mogelijkheden komen om per volmacht te stemmen, maar "pak elk signaal van fraude serieus op". We zullen alle denkbare zorgvuldigheid betrachten, reageert Ollongren. Het maximumaantal volmachten heeft zij van twee naar drie verhoogd, omdat door corona meer mensen dan normaal niet naar het stembureau zullen kunnen of willen komen.

Gezondheidscheck

Het uitoefenen van het kiesrecht is een fundamenteel recht, benadrukken Bruins (ChristenUnie) en Van Raak (SP): als een kiezer niet voldoet aan de voorwaarden voor de gezondheidscheck of weigert de handen te ontsmetten, mag hem niet de toegang tot het stemlokaal worden ontzegd. Maar wat moeten stembureauleden dan wél doen met recalcitrante kiezers, vraagt Van Otterloo (50PLUS).

De verantwoordelijkheid ligt bij de kiezer, reageert minister Ollongren. Als iemand weigert zijn handen te desinfecteren en ook de aangeboden wegwerphandschoenen weigert, wordt hij wel toegelaten, maar wordt het stemhokje daarna gereinigd. Alleen mensen die weigeren zich aan alle coronaregels te houden, kan de toegang ontzegd worden. Dat is een noodzakelijke en werkbare verantwoordelijkheid van de stembureauvoorzitter, meent de minister.

De Kamer stemt op 15 oktober over het wetsvoorstel en de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook