OVV-rapport Industrie en omwonenden
4 april 2024, debat – Worden omwonenden voldoende beschermd tegen industriële vervuiling? De Kamer debatteert met staatssecretaris Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat) over een rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid.
Tata Steel (IJmuiden), Chemours (Dordrecht) en Asfalt Productie Nijmegen (APN). Voor het rapport Industrie en omwonenden heeft de OVV vooral naar de situatie rondom deze bedrijven gekeken. Een belangrijke conclusie is dat betere bescherming van omwonenden mogelijk en noodzakelijk is. Ook kan het voorzorgsprincipe zwaarder meewegen.
Gezonde leefomgeving
Omwonenden hadden altijd gelijk, zegt Bamenga (D66). In zijn ogen is er inbreuk gemaakt op hun recht op een gezonde leefomgeving. Hij wijst erop dat in Nederland jaarlijks 12.000 mensen overlijden als gevolg van luchtvervuiling. Nog veel meer mensen worden er ziek van.
De systeemwereld van de overheid is vaak blind voor gewone mensen, stelt Van Dijk (NSC) vast. Pas nadat burgers aan de bel trokken, kwam er onderzoek en werd er opgetreden. Het kan niet zo zijn dat het bevoegd gezag dan pas in actie komt, vindt ook Flach (SGP). Hij pleit voor een nieuw evenwicht tussen industriële productie en het schoonhouden van de leefomgeving.
Er is nog veel ruimte binnen het bestaande stelsel om te komen tot een betere bescherming van de leefomgeving, zegt Heijnen. Zij wil de omgevingsdiensten versterken en ze vragen om hun bevoegdheden goed te gebruiken.
Productie van goederen zou niet mogen leiden tot gezondheidsschade voor omwonenden, benadrukt Grinwis (ChristenUnie). De gezondheid van omwonenden zou centraal moeten staan bij het verlenen van vergunningen. De overheid moet en kan meer doen om de gezondheid van bewoners rond grote bedrijven te beschermen, benadrukt Eerdmans (JA21). Hij denkt dat dit kan verbeteren door het vaker inzetten van expertgroepen, zoals bij Tata Steel al gebeurt.
Actieagenda
De staatssecretaris zou met een actieagenda komen, betoogt Kostić (PvdD), maar dat is een "doorschuifagenda" geworden: zij zet geen concrete stappen. Het gaat vooral om onderzoeken en verkenningen, zo sluit Gabriëls (GroenLinks-PvdA) zich daarbij aan. Overheden en bedrijven stellen zich in zijn ogen te procedureel op.
Heijnen herkent zich niet in het beeld dat zij stilzit en alleen maar verkenningen laat uitvoeren: er zijn wezenlijke stappen gezet. Wel vraagt goed beleid volgens haar om het eerst doen van onderzoek.
Transparantie
Als iets niet veilig en schoon geproduceerd kan worden, moeten we het niet doen, zegt Van Kent (SP). Hij pleit voor een netwerk van metingen rond pfas-producerende fabrieken, zodat transparant wordt waar wat wordt geloosd, ook voor omwonenden.
Het is belangrijk dat bedrijven transparant zijn over de vervuiling, zegt Boutkan (PVV), naar de overheid en naar omwonenden. Maar hij stelt ook vast dat de onderzochte bedrijven zich houden aan de vergunningen en de bestaande wet- en regelgeving.
Vestigingsklimaat en Europa
Omgaan met risico's vraagt om een belangenafweging, zegt Keijzer (BBB). Vervuiling moeten we zo veel mogelijk voorkomen, maar een land heeft volgens haar naast schone lucht ook een gezond vestigingsklimaat nodig.
We moeten het maximale vragen van bedrijven om vervuiling tegen te gaan en wet- en regelgeving verduidelijken, zegt Veltman (VVD), maar er moet wel een gelijk speelveld zijn binnen Europa. Het heeft in haar ogen weinig zin als bedrijven uit Nederland vertrekken vanwege strengere regels en ergens anders in Europa gaan produceren.
Er komt scherpere wetgeving uit Europa aan, zegt Koekkoek (Volt), en daar kunnen we als Nederland op vooruitlopen. Zij wil dat de regering zich in de EU uitspreekt voor het toepassen van de best beschikbare technieken. De staatssecretaris zegt dat zij zich binnen Europa heeft ingezet voor hogere en haalbare doelen.
De Kamer stemt op 9 april over de tijdens het debat ingediende moties.
Zie ook:
- Het overzicht van de laatste debatten in het kort.
- De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
- Kijk debatten terug via Debat Direct.