Onderwijs heeft verbetercultuur nodig

6 november 2014, begroting - Een permanente cultuur van verbetering in het onderwijs. Tijdens de behandeling van de Onderwijsbegroting doet de Kamer voorstellen om dit doel van de bewindslieden dichterbij te brengen.

Kennis is onze sterkste troef, vindt staatssecretaris Dekker. En daarvoor is dynamiek in het onderwijs nodig, vult minister Bussemaker aan. Jadnanansing (PvdA) valt haar bij: scholen moeten zich richten op de beroepen van morgen. Het gaat inderdaad om de uitdagingen van de toekomst, menen VVD-woordvoerders Lucas en Straus. Rog (CDA) wil daarbij "duizend bloemen laten bloeien" om te voorkomen dat standaardisering het onderwijs verstikt. Klaver (GroenLinks) bepleit inspanningen om een tweedeling in het onderwijs te voorkomen. Leg de Nederlandse identiteit, geschiedenis en cultuur vast in kerndoelen, adviseert PVV'er Beertema. Beperk in ieder geval de bemoeizucht van de overheid, aldus Voordewind (ChristenUnie). Van Klaveren (Groep Bontes/Van Klaveren) gaat verder en wil het hele hoger onderwijs privatiseren.

De rol van de inspectie gaat veranderen

De minister verduidelijkt de pilots voor nieuw inspectietoezicht: als het moet, is de inspectie een kritische leermeester, als het kan, is zij een kritische, meedenkende vriend. SP'er Van Dijk ziet er niets in dat scholen een predicaat krijgen. Dat zet scholen tegen elkaar op, meent hij. Maar de minister denkt dat dit wel degelijk werkt. Zij ziet veel in het uitdragen van goede voorbeelden. De komende vijf jaar wordt er geëxperimenteerd met regelluwe scholen. Rog, Bisschop (SGP) en Van Meenen (D66) willen dat de inspectie voortaan alleen toezicht houdt op deugdelijkheidseisen. Dan gaat het bijvoorbeeld om gekwalificeerd personeel en verplichte vakkenpakketten.

Docenten moeten grotere rol krijgen in onderwijsvernieuwing

Voor de gewenste kwaliteitsverbetering is het vakmanschap van leraren volgens de bewindslieden cruciaal. De kwaliteit van het onderwijs staat of valt met de leraar, betoogt ook Van Meenen. Hij wil het aantal lesuren per docent terugbrengen, zodat ze tijd kunnen steken in vernieuwing van het onderwijs. Ypma wil "docenten in hun kracht zetten", bijvoorbeeld via peerreview en professionele leergemeenschappen. Zij pleit samen met Straus voor een innovatiefonds dat onderwijsvernieuwing van onderaf moet stimuleren. De staatssecretaris wijst erop dat uitdagend onderwijs vraagt om een cultuur van continue verbetering, die niet van bovenaf kan worden opgelegd, maar uit de leraren en schoolleiders zelf moet komen.

Belang lerarenopleidingen benadrukt

Lerarenopleidingen zijn misschien wel de belangrijkste opleidingen die er zijn, zegt Bussemaker, want "daar begint de kwaliteit van het onderwijs". Voor de pabo worden de toelatingseisen verscherpt. Voordewind en Bisschop vinden dat potentiële studenten wel voldoende tijd moeten hebben om zich op die strengere eisen voor te bereiden. Goed dat ook voor tweedegraadslerarenopleidingen wordt onderzocht of strengere toelatingseisen nodig zijn, zegt Rog. Ook een onderzoek naar de wenselijkheid van selectie op geschiktheid voor het leraarsberoep krijgt zijn steun.

Beroepsonderwijs moet aansluiten op arbeidsmarkt

Beertema is tegen pretopleidingen zonder uitzicht op een baan. Te veel opleidingen leiden op voor werkloosheid, vult Lucas aan. Zij wil het onderwijs beter laten aansluiten op de arbeidsmarkt door te stoppen met verouderde opleidingen en door nieuwe opleidingen sneller in te voeren. Rog wil de kloof tussen opleidingen en bedrijven dichten door leerlingen vaker in bedrijven te laten opleiden. Om de aansluiting te realiseren, zal ik maximaal optrekken met het bedrijfsleven, reageert Bussemaker. Van Meenen vraagt aandacht voor de doorstroming van vmbo naar mbo en van mbo naar hbo. Een terecht punt, vindt de minister. Zij wijst op haar inspanningen om de beroepsroute aantrekkelijker maken.

Er is kritiek op de toets- en meetcultuur

Van Dijk spreekt van een "doorgeslagen meetcultuur". Stop met de "Cito-isering" van het onderwijs, zegt Rog. Ypma wil middelbare scholen aanpakken die leerlingen selecteren op grond van Cito-scores. Dat zal gebeuren, reageert Dekker, omdat het tegen de wet is. Maar Beertema en Straus vinden toetsen een onmisbaar instrument om zwakke scholen aan te pakken en daar de kwaliteit te verbeteren. Wij moeten ons niet blindstaren op toetsresultaten, aldus de staatssecretaris, maar de eindtoets basisonderwijs is "een essentiële second opinion". Het is volgens hem ook goed om scholen vergelijkbaar te maken.

De Kamer stemt op 11 november over de ingediende moties. Over de begroting wordt op een later moment gestemd.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort
  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.