Nederland neemt bestuur Sint-Eustatius over

5 februari 2018, wetsvoorstel - Grove verwaarlozing van het bestuur van Sint-Eustatius noopt staatssecretaris Knops (Koninkrijksrelaties) tot het aanstellen van een regeringscommissaris, die alle taken en bevoegdheden van het eilandbestuur overneemt. De Kamer steunt zijn ingreep.

Nederland neemt het dagelijks bestuur van Sint-Eustatius over. De eilandsraad wordt ontbonden en de gedeputeerden en de waarnemend gezaghebber worden uit hun functie gezet. Een aan te stellen regeringscommissaris zal alle taken en bevoegdheden van het eilandbestuur uitvoeren totdat het eiland zelf weer in staat is om dit naar behoren te doen.

Wetteloosheid en financieel wanbeheer, intimidatie, beledigen en beschimpen van mensen met een andere mening. Een in 2017 ingestelde commissie van wijzen bracht de praktijken van het huidige bestuur van Sint-Eustatius in kaart. Alle woordvoerders onderkennen de noodzaak van het ingrijpen van Knops. De Graaf (PVV) gaat het verst: als de situatie niet verbetert, moet Sint-Eustatius maar uit het Koninkrijk.

Nederland neemt het bestuur van Sint-Eustatius over totdat de omstandigheden op het eiland zodanig verbeterd zijn "dat het bestuur duurzaam in staat is zijn taken naar behoren uit te oefenen". Maar hoe wordt dat precies bepaald?

  • Welke concrete resultaten moeten behaald zijn? (Diertens, D66)

  • Wat is de rol van de Kamer hierbij? (Bisschop, SGP)

  • Welke criteria worden daarbij gehanteerd? (Van der Graaf, ChristenUnie)

  • Kom met afrekenbare doelen (Kuzu, DENK)

Voor een verbetering van de situatie op Sint-Eustatius moet er veel gebeuren, benadrukt Knops. Zo moet er gewerkt worden aan houding, cultuur, gedegen administraties, personeelsbeleid etc. Voor het herstel van de normale situatie moet de regeringscommissaris en moeten wij "het gevoel hebben dat het gaat werken", aldus Knops.

Elk kwartaal en "zo veel vaker als nodig is" krijgt de Kamer een rapportage van de voortgang op Sint-Eustatius, zegt Knops toe.

Bevolking

Het ingrijpen van Nederland moet leiden tot concrete verbeteringen voor de bevolking op Sint-Eustatius, zegt Krol (50PLUS). Kom met maatregelen tegen de "schrijnende armoede", raadt Van Tongeren (GroenLinks) aan. De verbeteringen moeten voor de bevolking goed zichtbaar zijn, voegt Van der Graaf toe.

Veiligheid voor de betrokkenen en de bevolking, dat moet van Van den Berg (CDA) een prioriteit zijn. Daarvoor zijn de noodzakelijke maatregelen genomen, reageert Knops. Wassenberg (PvdD) zegt dat zonder concrete vooruitgang in bijvoorbeeld infrastructuur en watervoorziening een voedingsbodem blijft bestaan voor oplichting en corruptie.

De gewone inwoner is slachtoffer geworden van de willekeur en wetteloosheid op Sint-Eustatius, erkent Knops. Hij benadrukt de rol van de regeringscommissaris, die onder meer snel een maatschappelijke adviesraad zal instellen. In die raad moeten volgens Knops zeker ook onafhankelijke denkers en mensen die tot nu toe "onder de radar" zaten, een plek krijgen.

De wegen op Sint-Eustatius moeten snel worden aangepakt, zegt Knops. Maar hij wijst erop dat het aan de regeringscommissaris is om een concrete aanpak van de diverse problemen op te stellen. Overigens is er voor de infrastructuur al geld beschikbaar. Maar het bestuur kwam niet met plannen of uitvoeringsmaatregelen, aldus de staatssecretaris.

Democratie

De bevolking moet zo snel mogelijk via verkiezingen weer aan het woord worden gelaten, vindt Van Raak (SP). Maar Bosman (VVD) werpt tegen dat de negatieve krachten nog volop aanwezig zijn. Dat klopt, reageert Van Raak, en daarom wil hij ook snel een onderzoek naar de gepleegde strafbare feiten.

Hoelang blijft de lokale democratie op Sint-Eustatius buitenspel staan? Knops wijst erop dat de commissie van wijzen niet verwacht dat binnen twee jaar ordentelijke verkiezingen kunnen plaatsvinden. Maar het kabinet wil "zo snel als realistisch mogelijk is" weer verkiezingen op het eiland houden.

Hand in eigen boezem

Hoe heeft het op Sint-Eustatius zover kunnen komen?, vraagt Kuzu zich af. De aansturing van Sint-Eustatius door Nederland was chaotisch, zegt Van Tongeren. Er is te lang "een politiek van pappen en nathouden" gevoerd, meent Kuiken (PvdA).

De kritiek op Nederland is voor een deel terecht, meent Knops. De versnipperde aanpak waarin ministeries apart contact hebben met de BES-eilanden vindt hij voor verbetering vatbaar. Daarom komt er een actieve stuurgroep Caribisch Nederland, waarin alle departementen gaan samenwerken.

De Kamer stemt op 6 februari over het wetsvoorstel.

Zie ook

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort

  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.

  • Kijk het debat terug via Debat Gemist