Kamer bespreekt steunmaatregelen KLM

1 juli 2020, wetsvoorstel - De Kamer debatteert met minister Hoekstra (Financiën) en minister Van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) over de steunmaatregelen voor KLM.

KLM is zwaar getroffen door de coronacrisis. Omdat het kabinet het intercontinentale netwerk van KLM op Schiphol heel belangrijk vindt voor de Nederlandse economie en werkgelegenheid, wil het de vliegmaatschappij met in totaal 3,4 miljard steunen. Een uniek en noodzakelijk steunpakket voor een "enorme werkgever van groot belang", zo verwoordt Slootweg (CDA) de mening van een Kamermeerderheid.

Lening

KLM krijgt 1 miljard in de vorm van een directe lening van de overheid. Daarnaast geeft de Staat een garantie op een lening van maximaal 2,4 miljard die door banken zal worden verstrekt. Hoekstra noemt het rentetarief op die lening gepast, maar Bruins (ChristenUnie) vraagt zich af of het bedrijf wel sterk genoeg is om deze rente te betalen.

Waarom leningen in plaats van aandelen? Nijboer (PvdA) wijst erop dat er met aandelen meer invloed op het bedrijf had kunnen worden uitgeoefend. Ook had hij graag een bijdrage gezien van private partijen als lease- en kerosinebedrijven.

Voorwaarden

Aan de steun voor de KLM zijn een aantal voorwaarden verbonden. Zo mag het bedrijf gedurende de looptijd van de lening geen bonussen en dividend uitkeren. Daarnaast moet KLM de winstgevendheid vergroten en aan duurzaamheidseisen voldoen. Ook moet het personeel loon inleveren. Dat er voorwaarden worden gesteld, vindt Stoffer (SGP) logisch, maar wordt KLM zo niet met te hoge kosten opgezadeld?

Sneller (D66) wil meer duidelijkheid over de state agent die bij KLM wordt aangesteld om toe te zien op de naleving van de voorwaarden. Die gaat gewoon heel praktisch kijken of het gaat zoals wij het ons hadden voorgesteld, reageert Hoekstra.

Lonen

Ook het personeel moet inleveren om KLM weer gezond te maken. De overheid eist dat werknemers vanaf modaal een salarisoffer brengen. Mensen die minstens driemaal modaal verdienen, zullen minimaal 20% van hun salaris moeten inleveren.

Het steunpakket leidt voor de werkvloer slechts tot onzekerheid en ontslag, constateert Alkaya (SP). Hij wil een verbod op gedwongen ontslagen gedurende de steunperiode. Het loonoffer doet pijn, vindt Van der Linde (VVD), en moet onderwerp zijn van overleg met de vakbonden. Bruins (ChristenUnie) vraagt of het topmanagement wel voldoende inlevert.

Hoekstra vindt het redelijk dat veelverdieners meer inleveren dan de mensen met een modaal salaris. Hij wijst erop dat de Nederlandse CEO meer dan de helft van zijn salaris inlevert, omdat hij geen bonus krijgt. Het is aan de onderneming om met de vakbonden de arbeidsvoorwaarden preciezer in te vullen.

Duurzaamheid

Snels (GroenLinks) en Van Raan (PvdD) vinden het onbegrijpelijk dat er geen nieuwe harde milieueisen worden gesteld om zo een eind te maken aan de uitzonderingspositie van de luchtvaart. Maar Graus (PVV) vindt dat onzin, want "KLM loopt al voorop in duurzaamheid".

Bij de duurzaamheidseisen is gestreefd naar een goede balans, zegt minister Van Nieuwenhuizen. Zij erkent dat de eisen niet allemaal "wereldschokkend nieuw" zijn. Paternotte (D66) wil een CO2-plafond voor de Nederlandse luchtvaart. We houden vast aan het Ontwerpakkoord Duurzame Luchtvaart, reageert Van Nieuwenhuizen, en daarin staat een CO2-plafond per luchthaven, waaraan KLM zich heeft gecommitteerd.

Verhouding met de Fransen

Hoe verhouden de Nederlandse maatregelen zich tot de Franse, vraagt Van der Linde (VVD). Graus (PVV) wil dat er geen Nederlandse euro naar de holding of de Fransen gaat. Over de steun aan Air France-KLM vindt een "nauwe dialoog" met de Franse regering plaats, zegt minister Hoekstra, maar net als de Franse regering laat de Nederlandse regering haar steun terechtkomen bij het eigen bedrijf.

De alliantie met Air France is volgens Van Haga een "enorme strategische fout" geweest. Hij wil dat KLM zo snel mogelijk weer een zelfstandige luchtvaartmaatschappij wordt.

Ik ben niet zonder zorgen over de onderneming als geheel, zegt Hoekstra, maar hij benadrukt de synergievoordelen van "het huwelijk tussen Air France en KLM". Aan de verbetering van het huwelijk moet overigens wel worden gewerkt, aldus de minister.

De Kamer stemt op 2 juli over het wetsvoorstel en de moties die tijdens het debat zijn ingediend.

Zie ook