Kamer bespreekt begroting Buitenlandse Zaken

17 november 2021, begroting - De woordvoerders debatteren over de begroting van minister Knapen van Buitenlandse Zaken.

Mensenrechten, Europese samenwerking, migratie, China en wapenhandel. Deze en andere onderwerpen komen aan de orde in de eerste termijn van de woordvoerders.

Mensenrechten

Nederland moet pal staan voor de bescherming van mensenrechten en democratie, betoogt Piri (PvdA). Ondersteun strijders voor mensenrechten, de vrije pers en de onafhankelijke rechtsspraak in Polen en Hongarije. Blaas de Istanbul Conventie nieuw leven in. Verzamel bewijs van mensenrechtenschendingen.

De ruimte voor democratie en individuele rechten en vrijheden wordt kleiner in de wereld, stelt Van der Lee (GroenLinks) vast. In dat licht stelt hij onder meer vragen over de bescherming van journalisten, misstanden in China en de rechtsstaat in Polen.

Mensenrechten mogen niet afhankelijk zijn van waar je wieg staat, betoogt Ceder (ChristenUnie). Hij vraagt specifiek aandacht voor West-Papoea, de situatie in Armenië en mensen die vanwege hun geloof worden vervolgd.

Letse volksvertegenwoordigers worden uit het parlement geweerd, miljoenen mensen worden buitengesloten en er worden apartheidspassen ingevoerd. Van Houwelingen (FVD) ziet wereldwijde mensenrechtenschendingen tegen ongevaccineerden. De verantwoordelijken zullen zich volgens hem voor tribunalen moeten verantwoorden.

Europese Unie

We moeten de relatie met de Verenigde Staten sterk houden, zegt Sjoerdsma (D66), maar de EU moet tegelijkertijd leren om zelfstandiger te opereren. Europa moet volgens hem minder afhankelijk worden van gas en olie uit landen als Rusland. Naast "soft power" moet de EU ook "hard power" kunnen inzetten, vindt hij, bijvoorbeeld via een snellereactiemacht.

De Amerikanen trekken steeds meer hun eigen lijn, stelt Dassen (Volt) vast. Europa moet zich meer richten op defensiesamenwerking en strategische autonomie. Het Europese belang op de langere termijn zou centraal moeten staan. Daarom is het beter om het vetorecht van landen af te schaffen.

Als klein land hebben wij een direct belang bij een sterk Europa, benadrukt Mulder (CDA): onze grens houdt niet op bij Hazeldonk. De grote uitdagingen van dit moment zijn volgens haar klimaat, migratie, cyberaanvallen, desinformatie en economische instabiliteit.

Nederland moet zijn eigen belangen binnen Europa goed verdedigen, vindt Eppink (JA21). Hij waarschuwt voor Frankrijk. Dat land verpakt in zijn ogen het eigen belang in het sinterklaascadeaupapier van het Europees belang.

Migratie

Wit-Rusland haalt vluchtelingen binnen en stuurt ze naar de grens met Polen om de Europese Unie onder druk te zetten. Verschillende woordvoerders vragen hier aandacht voor. Hoe gaat de EU erop reageren?

Nederland moet meer doen om vreemdelingen zonder status uit te zetten, vindt Van Roon (PVV). Landen die weigeren om onderdanen terug te nemen, zoals Marokko, moeten volgens hem meer onder druk worden gezet. Dreig met maatregelen zoals het sluiten van consulaten, het invoeren van een visumplicht en het verbieden van rechtstreekse vluchten, suggereert hij.

China

China wordt steeds minder een partner en steeds meer een systeemrivaal, concludeert Brekelmans (VVD). Nederland en Europa moeten volgens hem voorkomen dat ze te afhankelijk worden van landen als China. Meer zelf produceren, grondstoffen veiligstellen en strategisch investeren zijn daarbij belangrijk. De VVD'er wil hiervoor een brede taskforce oprichten.

Israël en de Palestijnen

Het lukt "apartheidsstaat Israël" telkens weer om de internationale rechtsorde te ondermijnen, stelt Kuzu (DENK). Na het platbombarderen van de Gazastrook en het illegaal annexeren van Palestijns grondgebied, zijn nu zes ngo's op de terreurlijst geplaatst. Nederland zou moeten eisen dat dit wordt teruggedraaid.

Van der Staaij (SGP) ziet het anders: in VN-verband is Israël vaak de gebeten hond. Hij hekelt de permanente onderzoekscommissie naar mogelijke oorlogsmisdaden: het mandaat is te breed en de leden zijn niet neutraal. Wat doet Nederland om de samenstelling, de termijn en het mandaat aan te passen?

Wapenhandel

SP'er Van Dijk vraagt aandacht voor de rol van Nederland in de internationale wapenhandel en verwijst naar de SP-publicatie Atlas van de macht: wapenhandel en permanente oorlog. Nederland staat 11e op de lijst van wapenexporteurs. Daarnaast gebruiken bedrijven Nederland als "financiële draaischijf" om belasting te ontwijken.

Het debat gaat op 18 november verder met de reactie van minister Knapen op de gestelde vragen.

Zie ook