Kamer bespreekt begroting Binnenlandse Zaken

29 oktober 2019, begroting - De Kamer bespreekt de begroting Binnenlandse Zaken met staatssecretaris Knops.

Een sterk en integer openbaar bestuur en een stevige landelijke en lokale democratie. Het belang hiervan wordt door alle woordvoerders bij de begrotingsbehandeling benadrukt.

Openbaar bestuur

Een stresstest voor ons staatsrecht is geen overbodige luxe, meent Sneller (D66). Zijn onze instituties en spelregels superieur? Hij wil dat de vertrouwensregel, op grond waarvan een minister opstapt na een aangenomen motie van wantrouwen, wordt vastgelegd in het staatsrecht.

Van der Molen (CDA) vraagt om meer zeggenschap van lokale gemeenschappen in het proces van gemeentelijke herindeling. Hij wijst erop dat nabijheid van het bestuur tot meer betrokkenheid van burgers leidt.

Özütok (GroenLinks) wil dat de rijksoverheid voldoende geld aan gemeenten en provincies meegeeft als zij taken decentraliseert. Van Raak (SP) bepleit een verandering van de begrotingssystematiek. Op grond daarvan worden gemeenten namelijk gekort als de rijksoverheid er niet in slaagt om al het begrote geld uit te geven.

Integriteit

Integriteit van het lokaal bestuur mag geen kwestie van een vinkje zijn, zegt Van der Graaf (CU). Zij wil een vorm van integriteitsonderzoek voor bestuurders in alle bestuurslagen. Ook wijst zij op de financiering van lokale partijen. Die partijen maken geen aanspraak op landelijke subsidie en zijn daarom soms aangewezen op "meer onorthodoxe manieren van financiering".

Kuiken (PvdA) vraagt aandacht voor de omgang met klokkenluiders. Die is nog steeds niet goed geregeld, meent zij.

Democratie

Hoe kunnen we de regionale vertegenwoordiging in de landelijke politiek vergroten, vraagt Van der Molen (CDA). Hij denkt dat dat kan bijdragen aan het verkleinen van de kloof tussen Randstad en regio. Öztürk (DENK) vraagt aandacht voor de diversiteit in partijen en democratische organen: te lang is óver en niet mét mensen met een migratieachtergrond gesproken.

Den Boer (D66) zegt dat actieve betrokkenheid van alle Nederlanders een voorwaarde is voor een weerbare democratie. Zij beveelt het zogenoemde right to challenge aan. Daarmee kunnen inwoners taken van overheden overnemen als zij denken het slimmer, beter of goedkoper te kunnen doen.

Waarom komt de minister met een voorstel om de verkiezingen voor de Eerste Kamer te veranderen? Bisschop (SGP) vindt de argumentatie mager en vreest de gevolgen voor kleinere fracties.

Kiesrecht vanaf je 16de. Kuiken (PvdA) wil jongeren op die manier meer bij de politiek betrekken. Öztürk (DENK) stelt een stemplicht voor om de opkomst bij verkiezingen te vergroten.

Referendum

Het raadgevend referendum werd door "de onzichtbare minister Ollongren" zonder enige motivatie gesloopt, zegt Bosma (PVV). Antidemocratisch, zo luidt het oordeel van Baudet (FvD): één referendumuitslag die haar niet bevalt en de minister schaft het referendum af.

Daarom ben ik met een voorstel gekomen voor invoering van een correctief bindend referendum, betoogt Van Raak (SP). Een veiligheidsklep voor als de politiek dingen doet die het publiek echt niet wil, aldus de SP'er. Sneller (D66) wil internationale verdragen daarvan dan wel uitzonderen.

Krol (50PLUS) bepleit het regelmatig houden van gemeentelijke referenda. Dat levert in zijn optiek leermomenten op voor de invoering van een landelijk correctief bindend referendum. Met zo'n referendum "gloort er weer hoop aan de horizon van onze democratie", vindt onafhankelijk Kamerlid Van Kooten.

Digitalisering

Middendorp (VVD) wijst op het belang van een goed ingerichte, sterke en veilige digitale overheid. Het gebruik van algoritmen biedt volgens hem grote kansen, bijvoorbeeld bij de bestrijding van fraude, maar "we moeten dat wel netjes doen".

Krol (50PLUS) constateert dat minder digivaardige burgers het steeds moeilijker krijgen om mee te doen aan de samenleving. Ook Özütok (GroenLinks) benadrukt dat de digitale overheid voor alle inwoners goed toegankelijk moet zijn.

Het debat over de begroting gaat op 31 oktober verder met de reactie van de staatssecretaris. Minister Ollongren is afwezig wegens ziekte.

Zie ook:

Het overzicht van de laatste debatten in het kort
De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
Kijk debatten terug via Debat Gemist