Initiatiefvoorstel bestuurlijk verbod ondermijnende organisaties

16 januari 2020, initiatiefwetsvoorstel - Criminele motorbendes verbieden vraagt een lange juridische procedure. PvdA, CDA, VVD, ChristenUnie en SGP willen dat de minister voortaan zo'n verbod kan uitvaardigen. De Kamer debatteert over de initiatiefwet die dat mogelijk maakt.

Voor een verbod op criminele motorbendes moet als criterium gelden dat deze clubs "een cultuur van wetteloosheid" creëren. Ook andere verenigingen met zo'n cultuur vallen onder de initiatiefwet van Kuiken (PvdA), Van Toorenburg (CDA), Van Wijngaarden (VVD), Van der Graaf (ChristenUnie) en Van der Staaij (SGP).

Recht van vereniging

Het is een verstrekkend voorstel en juridisch best spannend, constateert Bruins (ChristenUnie). Maar hij vindt het gerechtvaardigd dat voor een verbod op criminele motorclubs de juridische lat wat lager wordt gelegd. Het recht van vereniging is immers niet bedoeld voor criminelen, vult Krol (50PLUS) aan.

We richten de pijlen niet op individuele criminelen, maar pakken hun club aan, zegt Van Dam (CDA). Vanwege de lange juridische procedures zijn criminelen nu te vaak de lachende derde, ziet Yeşilgöz (VVD), dus goed dat daar wat aan gebeurt.

Maar met het beperken van het grondwettelijke recht van vereniging moet terughoudend worden omgegaan, vindt Helder (PVV). De politieke waan van de dag zou kunnen leiden tot het verbieden van allerlei verenigingen, vreest Buitenweg (GroenLinks). Deze bevoegdheid past volgens beide woordvoerders daarom beter bij de rechter dan bij de minister.

Effectiviteit

De minister moet volgens het initiatiefvoorstel goed onderbouwen dat een motorclub zich schuldig maakt aan criminele activiteiten. Gaan straks ambtenaren van het ministerie van Justitie het dossier opbouwen in plaats van de gespecialiseerde medewerkers van het OM, vraagt Van Nispen (SP) zich af. Hij wijst erop dat het OM daardoor meer werk verwacht in plaats van minder, want het vraagt afstemming.

Groothuizen (D66) ziet meer in een verkorting van de huidige procedure bij de strafrechter dan in een verandering in het systeem. Geef verdachte clubs bijvoorbeeld minder tijd om in beroep te gaan.

Controle

Wie controleert of een verbod terecht is? De rechter houdt uiteindelijk het laatste woord, zegt Kerstens (PvdA). Maar de bestuursrechter, die zich buigt over beslissingen van een minister, toetst minder inhoudelijk dan een strafrechter, merken Groothuizen (D66) en Van Nispen (SP) op. De eisen van het bestuursrecht beginnen steeds meer op die van het strafrecht te lijken, dus dat hoeft volgens Van Dam (CDA) geen problemen op te leveren.

De initiatiefnemers en minister Dekker voor Rechtsbescherming reageren op een later moment op de inbreng van de woordvoerders.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Gemist