English

Grondwetswijziging voor opnemen van bepaling over het recht op een eerlijk proces

30 maart 2022, wetsvoorstel - De Kamer debatteert met minister Bruins Slot (Binnenlandse Zaken) over het opnemen in de Grondwet van een bepaling over het recht op een eerlijk proces.

"Ieder heeft bij het vaststellen van zijn rechten en verplichtingen of bij het bepalen van de gegrondheid van een tegen hem ingestelde vervolging recht op een eerlijk proces binnen een redelijke termijn voor een onafhankelijke en onpartijdige rechter." Zo luidt de bepaling die de regering in de Grondwet wil opnemen zodat het recht op een eerlijk proces expliciet wordt vastgelegd.

Internationale verdragen

Het is al geregeld in internationale verdragen, maar toch is het belangrijk om het recht op een eerlijk proces ook in de Grondwet vast te leggen, vindt Sneller (D66). De regering moet er dan wel invulling aan gaan geven.

Het recht op een eerlijk proces is fundamenteel voor de rechtsstaat, zegt Strolenberg (VVD). Dit opnemen in de Grondwet heeft in zijn ogen meerwaarde ten opzichte van afspraken in internationale verdragen.

Zou het niet beter zijn om beter te omschrijven wat een eerlijk proces precies is? Koekkoek (Volt) wijst erop dat dit wel is gedaan in het Europees Handvest van de grondrechten.

Er zijn geschillen die niet vallen onder de internationale verdragen, zegt minister Bruins Slot. Dat geldt voor de toelating en uitzetting van vreemdelingen, delen van het ambtenarenrecht en fiscale geschillen.

Vertrouwen in de rechtsstaat

Een grondwetsartikel over het recht op een eerlijk proces kan bijdragen aan het vertrouwen in de rechtsstaat, denkt Van Dijk (CDA). Hoe zit het in dat licht met de losse eindjes, de rechtsbijstand en de griffierechten? Het uitkleden van de rechtsbijstand en het verhogen van de griffierechten hebben de afgelopen jaren niet bijgedragen aan het recht op een eerlijk proces, stelt Leijten (SP) vast.

Niet alleen moet iedereen toegang hebben tot de rechter, zegt Maatoug (GroenLinks), maar iedereen heeft ook recht op een eerlijke beoordeling in het proces. Zij vraagt aandacht voor toetsing aan de Grondwet door de rechter.

De toeslagenaffaire, de zaak tegen Richard de Mos, het proces tegen Geert Wilders en de arrestatie van Willem Engel. Volgens Van Haga (Groep Van Haga) is er in Nederland te vaak sprake van willekeur. Mensen die durven op te staan tegen de gevestigde macht, met name politieke ambtsdragers, zouden beschermd moeten worden door de nieuwe bepaling.

Zonder een eerlijk proces kunnen andere grondrechten niet gewaarborgd worden, zegt minister Bruins Slot. Daarom is het goed om dit in de Grondwet te verankeren. De verlaging van de griffierechten die de regering wil doorvoeren, is volgens haar een belangrijk middel om de toegang tot het recht te verbeteren.

Bij een grondwetswijziging geldt een extra zware procedure. Het parlement moet er twee keer een beslissing over nemen, in zowel de Tweede als de Eerste Kamer. In de tweede ronde moet bovendien een tweederdemeerderheid instemmen met de wijziging. Het debat over de zogenaamde eerste lezing van deze grondwetswijziging was op 24 mei 2017. De stemmingen over het wetsvoorstel, de tweede lezing, en de ingediende motie zijn op 5 april.

Zie ook: