Eerste termijn begroting Justitie en Veiligheid

25 november 2020, begroting - De Kamer bespreekt de begroting van de ministers Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) en Dekker (Rechtsbescherming) en staatssecretaris Broekers (Justitie en Veiligheid).

Drugs, georganiseerde criminaliteit, politie, terrorisme en asiel. Deze en andere zaken worden besproken in de eerste termijn van de behandeling van de begroting van Justitie en Veiligheid.

Drugs, ondermijning en georganiseerde criminaliteit

Hoe effectief is ons drugsbeleid? Yeşilgöz (VVD) vraagt om te bezien wat een hardere aanpak of juist legalisering zou betekenen. Betere samenwerking en het maken van afspraken tussen zeehavens zou volgens haar kunnen helpen om drugssmokkel aan te pakken.

Een snuif of een pilletje is niet normaal, zegt Kuik (CDA). Kap met gedogen: afpakken en bezit beboeten. Zij wil dat gebruikers van drugs beseffen dat ze de georganiseerde criminaliteit financieren. Drugs zorgen volgens haar voor mensenrechtenschendingen en milieuvervuiling.

Kansen en veiligheid zijn niet eerlijk verdeeld, stelt Moorlag (PvdA) vast. Hij pleit daarom voor een wijkgerichte aanpak om ondermijning te bestrijden, met zowel preventie als repressie. De politie moet volgens hem weer in de haarvaten van de wijken komen.

Mensenhandel is een aantasting van de waardigheid en de integriteit van de mens, betoogt Van der Graaf (ChristenUnie), en een inbreuk op de persoonlijke vrijheid. Bestrijding ervan is dan ook terecht een prioriteit. Maar helaas blijkt het lastig om daders veroordeeld te krijgen.

De handel in dieren is steeds vaker een alternatief voor de handel in drugs, constateert Wassenberg (PvdD). Dit komt volgens hem door de lage straffen en de lage pakkans. Hij wil dat de overheid de illegale dierenhandel gaat behandelen als een vorm van georganiseerde criminaliteit.

Politie, OM en rechtspraak

Helder (PVV) is kritisch over het politiebeleid van minister Grapperhaus van "klassenjustitie en schijnveiligheid". Het is niet gelukt om de capaciteit op peil te brengen, het diversiteitsstreven leidt tot onzinnig beleid, integriteitsonderzoeken zijn vaak traag, onzorgvuldig, niet respectvol en niet onafhankelijk, en PTSS-zaken worden slecht afgehandeld.

Markuszower (PVV) laakt de lage straffen voor seksueel misbruik. De regering en de coalitiepartijen verhogen de straffen niet en rechters verzinnen smoesjes om daders niet streng te straffen, zo stelt hij. Bovendien worden daders in de gevangenis volgens hem gepamperd.

Is het recht er voor iedereen? Van Nispen (SP) betoogt dat er veel meer geïnvesteerd moet worden. Dat geldt voor de politie, maar ook voor het Openbaar Ministerie en de rechtspraak. Verder krijgen sociaal advocaten een veel te lage vergoeding, benadrukt de SP'er. Huizen van het recht kunnen er volgens hem aan bijdragen dat de rechtspraak weer voor iedereen toegankelijk wordt.

Hoe houden we de rechtsstaat gezond? Groothuizen (D66) wijst erop dat de werkdruk in de strafrechtketen hoog is en dat men soms onvoldoende samenwerkt. Er zijn allerlei overlegstructuren, maar die leiden niet altijd tot betere afstemming.

Terrorisme, radicalisering en bedreiging

We moeten pal staan voor de vrijheden die terroristen van ons willen afpakken, betoogt Yeşilgöz (VVD). Zij pleit onder andere voor een meldpunt voor zwaar bedreigde journalisten. Ook moeten, net als bij politici, de straffen voor het bedreigen van journalisten en cartoonisten omhoog.

Aanslagen kunnen mensen beangstigen en lamslaan, zegt Bisschop (SGP). Het is volgens hem een kerntaak van de overheid om de veiligheid van iedereen te waarborgen. Hij vraagt specifiek aandacht voor de bedreiging van het Nieuw Israëlietisch Weekblad.

Ook Azarkan (DENK) spreekt zich uit tegen radicalisering en bedreiging. Hij denkt dat het flirten van politici met radicale ideeën bijdraagt aan de opkomst van rechts-extremistische groeperingen. Moslimhaat zou volgens hem hetzelfde behandeld moeten worden als antisemitisme.

Internet en digitalisering

Deepfakes, gemanipuleerde filmpjes, zijn een probleem, vinden Van Toorenburg (CDA) en Buitenweg (GroenLinks): mensen weten niet meer wat echt is en wat nep. Zij willen dat het zonder toestemming verspreiden van deepnudes, gemanipuleerde naaktbeelden, strafbaar wordt.

Dataverzameling en kunstmatige intelligentie worden steeds belangrijker in de criminaliteitsbestrijding, betoogt Van Beukering (D66). Maar dit mag volgens haar niet onze grondrechten aantasten, bijvoorbeeld door het gebruik van etniciteit en nationaliteit in algoritmen.

Asiel en migratie

Becker (VVD) pleit voor een Europees asielstelsel, gericht op opvang in de regio. Aan de Europese buitengrenzen zou beter onderscheid gemaakt moeten worden tussen echte vluchtelingen en gelukzoekers. Nederland zou bereid moeten zijn om desnoods de eigen grenzen te sluiten. Bij voorkeur wil zij dat doen door met omliggende landen te komen tot een mini-Schengenzone.

Faal op faal, zo omschrijft Emiel van Dijk (PVV) het asielbeleid van opeenvolgende kabinetten. Nepasielzoekers zorgen volgens hem voor veel overlast en criminaliteit, en voor hoge kosten door juridische procedures en opvang. De grenzen moeten dicht en gelukzoekers moeten we terugsturen, concludeert de PVV'er.

Afwachten en wegkijken. Zo typeert Van Ojik (GroenLinks) het asiel- en migratiebeleid. Hij wijst onder andere op het terugsturen van vluchtelingen naar een onveilige situatie, de omstandigheden in vluchtelingenkampen op de Griekse eilanden en de achterstanden bij de IND.

Het asielbeleid moet menswaardig zijn, beklemtoont Voordewind (ChristenUnie). Hij is er niet van overtuigd dat alle beslissingen van de IND daaraan voldoen. Daarom suggereert hij om een onafhankelijke externe commissie de besluitvorming bij de IND te laten doorlichten.

Het beleid rammelt aan alle kanten, zegt Jasper van Dijk (SP). Moorlag (PvdA) sluit zich daarbij aan: het is een puinhoop. De achterstanden bij de IND zijn schrikbarend. Er is een tekort aan plekken in asielzoekerscentra. En er zijn nog geen vluchtelingen van de Griekse eilanden naar Nederland gehaald.

Het debat over de begroting van Justitie en Veiligheid gaat op 26 november verder met de reactie van de bewindslieden.

Zie ook