Debat over voortdurende misstanden in Nederlandse slachthuizen

Koeien die worden mishandeld, geslagen en opgejaagd met elektroshocks. Het levend koken van varkens. Gebrekkig toezicht. In de Kamer was er al eerder aandacht voor misstanden in de Nederlandse slachthuizen.

Het streven naar meer efficiëntie en een hogere vleesproductie mag niet ten koste gaan van dierenwelzijn en voedselveiligheid, benadrukt Staghouwer. De verantwoordelijkheid voor dierenwelzijn ligt volgens de minister in de eerste plaats bij de sector zelf. Hij wijst op extra budget voor toezichthouder NVWA en een wetsvoorstel over verplicht cameratoezicht in slachthuizen dat in voorbereiding is.

Slachttempo

Met het "moordende tempo" waarop dieren worden geslacht, kan het niet anders dan dat er dingen misgaan in slachthuizen, benadrukt Vestering (PvdD). Haar partij wil een plantaardige toekomst, maar tot die tijd moet het slachttempo en dus de vleesproductie omlaag. Bromet (GroenLinks) vindt dat de minister zich verschuilt achter juridische onmogelijkheden: leg een lagere bandsnelheid in slachthuizen zo snel mogelijk wettelijk vast.

Staghouwer onderzoekt met een praktijktoets of de huidige bandsnelheid verantwoord is, maar wil de uitkomsten eerst afwachten. Tot die tijd houdt hij vast aan "de snelheid die nu vastligt". Ook denkt hij aan maatwerk, omdat de omstandigheden per slachterij verschillen.

De arbeidsvoorwaarden van slachters zijn een belangrijke factor bij misstanden, denkt Thijssen (PvdA). Hij spreekt van "een moderne vorm van slavernij". Als Nederlandse dierenwelzijnseisen te streng worden of de vleesproductie omlaag moet, dan waarschuwt Van der Plas (BBB) dat slachterijen naar landen met lagere standaarden worden verplaatst.

Cameratoezicht

Waarom is het wetsvoorstel voor verplicht cameratoezicht in slachthuizen vertraagd, vraagt Beckerman (SP). Misstanden aanpakken kan alleen met goed toezicht, benadrukt zij. Privacy is een groot goed, ook voor medewerkers in de slachthuizen, zegt Boswijk (CDA). Maar vanwege de maatschappelijke onrust is ook het CDA voor cameratoezicht door de NVWA.

Eerdmans (JA21) is geïnteresseerd in de uitkomsten van pilots met slim cameratoezicht met behulp van artificiële intelligentie. Een speciaal fonds zou de vleesindustrie de financiële middelen kunnen geven om te innoveren.

De inzet van computers bij toezicht is volop in ontwikkeling, maar kost nog tijd, zegt Staghouwer. Cameratoezicht in brede zin moet er ook volgens de minister komen: een bedrijf dat niets te verbergen heeft, zou het gewoon moeten toestaan. Hij probeert sneller met het wetsvoorstel te komen, maar denkt het vooralsnog op 1 april 2023 aan de Kamer aan te bieden.

Boetes en straffen

Graus (PVV) pleit voor veel hogere boetes bij dierenmishandeling in een slachthuis. Hij noemt ook een beroepsverbod, gevangenisstraf en privé een levenslang verbod op het houden van dieren voor recidivisten. Van Campen (VVD) wil dat er een sanctiemenukaart komt, een puntensysteem waarbij een bedrijf met drie overtredingen gesloten kan worden.

Een beroepsverbod opleggen kan niet, zegt Staghouwer. De NVWA maakt wel openbaar welke bedrijven onder verscherpt toezicht staan. Inzet van het strafrecht is mogelijk, maar met het bestuursrecht kan vaak sneller worden ingegrepen.

Consument

Verbetering van dierenwelzijn begint bij de keuzes die de consument maakt, zegt De Groot (D66). Beter elektronisch vastleggen onder welke omstandigheden dieren zijn gehouden, zou consumenten volgens De Groot helpen om bij het kopen van vlees betere beslissingen te nemen.

De Kamer stemt 24 mei over de moties die tijdens het debat zijn ingediend.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Gemist of Debat Direct