Debat over het rapport van de Nationale ombudsman over de zaak-Van Laarhoven

25 april 2019, debat - Het Openbaar Ministerie en de politie hebben onzorgvuldig gehandeld in de zaak-Van Laarhoven. De Kamer debatteert met minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) over deze conclusie van de Nationale ombudsman.

Johan van Laarhoven en zijn vrouw zijn in Thailand veroordeeld tot celstraffen van respectievelijk 75 en 11 jaar. De autoriteiten van dit land begonnen een eigen strafrechtelijk onderzoek naar de aldaar wonende voormalige eigenaar van een coffeeshopketen. Dit gebeurde na verzoeken om hulp bij een Nederlands onderzoek naar onder andere witwassen. Zijn Thaise vrouw is daarbij onterecht als verdachte aangemerkt.

Het OM en de politie hebben verzuimd om vooraf een reële afweging te maken of de ingezette actie zorgvuldig, effectief en proportioneel was, zo concludeert de Ombudsman in een rapport. Ook verstrekten de Nederlandse instanties op eigen initiatief informatie, terwijl bekend was welke risico's een aan drugs gerelateerd strafrechtelijk onderzoek in Thailand met zich meebrengt.

Minister Grapperhaus neemt de "stevige conclusies" van de Ombudsman serieus. Er is volgens hem niet vastgesteld dat de Staat onrechtmatig heeft gehandeld, maar die had wel de belangen van de betrokkenen beter in het oog moeten houden.

Lessen trekken

Bergkamp (D66) is blij dat de Ombudsman feiten boven tafel heeft gekregen: de Nederlandse overheid is onzorgvuldig geweest, wat het leven van twee mensen tot een hel heeft gemaakt. Maar Grapperhaus heeft tot nu toe "zuinigjes" gereageerd op de conclusies, constateert Buitenweg (GroenLinks). Krol (50PLUS) vindt dat het “vernietigende oordeel” de minister zou moet aansporen tot voortvarender optreden.

Er is een spanningsveld tussen enerzijds opsporing en vervolging van verdachten die zich in het buitenland bevinden, betoogt minister Grapperhaus, en anderzijds het rekening houden met hun perspectief. De belangrijkste les is volgens hem dat de belangen van individuen altijd goed moeten worden afgewogen.

Niet alleen de zaak-Van Laarhoven maar ook andere kwesties maken duidelijk dat de minister de baas is van een "disfunctioneel OM", betoogt Markuszower (PVV). Dat wordt in zijn ogen geleid door "arrogante prutsers". De minister neemt zijn suggestie om het College van procureurs-generaal te vervangen niet over.

Terug naar Nederland?

Van Nispen (SP) vraagt aandacht voor de slechte omstandigheden in Thaise gevangenissen. Van Laarhoven en zijn vrouw kwijnen daar volgens hem weg. De Nederlandse Staat heeft in zijn ogen iets goed te maken en moet zich voor hen inzetten.

De regering zou diplomatiek contact moeten zoeken met Thailand, vindt Bergkamp (D66), zodat Van Laarhoven terug naar Nederland kan worden gehaald om hier eventueel het restant van zijn straf uit te zitten. Hij moet in Nederland vervolgd worden voor de zaken waarvan hij wordt verdacht, zegt Van Wijngaarden (VVD), zoals belastingontduiking van 20 miljoen.

Grapperhaus wil met zijn Thaise ambtsgenoot gaan overleggen over de situatie van Van Laarhoven en zijn vrouw. Hij vindt het voor de zaak beter om daar verder niet inhoudelijk op in te gaan.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort
  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
  • Kijk debatten terug via Debat Gemist