Begroting Koninkrijksrelaties besproken

6 oktober 2020, begroting - Wat betekent corona voor de Caribische eilanden? En hoe staan de eilanden er verder voor? De Kamer bespreekt de begroting van Koninkrijksrelaties met verantwoordelijk staatssecretaris Knops.

De begroting van Koninkrijksrelaties bevat uitgaven voor de Caribische eilanden Curaçao, Aruba, Sint-Maarten, Saba, Sint-Eustatius en Bonaire. De woordvoerders vragen onder andere aandacht voor de gevolgen van corona, de aanpak van corruptie en economische en bestuurlijke hervormingen.

COVID-19 en noodhulp

"Door corona staat de klok op de eilanden op vijf over twaalf", zegt Knops, onder andere door het wegvallen van toerisme-inkomsten. Ruim 20% van de eilandbewoners is aangewezen op voedselhulp. Nederland biedt humanitaire en financiële steun om de acute nood te lenigen.

De Graaf (PVV) roept op om de begrotingsplannen voor 2021 te omarmen en die vanwege corona te beschouwen als een tussenbegroting. Wel ziet hij op termijn het liefst dat Nederland een steeds kleinere rol krijgt op de eilanden.

Diertens (D66) vraagt of de continuïteit van de overheidsuitgaven op de eilanden is veiliggesteld nu het economisch tegenzit. De liquiditeitsproblemen zijn enorm, zegt Knops. Het doel is in ieder geval om essentiële diensten overeind te houden, zoals de energievoorziening.

Bewaak ondanks de noodsituatie wel dat Aruba, Curaçao en Sint-Maarten inspraak kunnen houden en parlementaire controle kunnen uitoefenen, waarschuwt Özütok (GroenLinks), en dat zij met Nederland mogen verschillen van inzicht over de manier waarop de coronasteun wordt ingezet.

Bestuurlijke verhoudingen

Van Dam (CDA) wijst op de tiende verjaardag, 10 oktober aanstaande, van de herziening van het Statuut, waarin de bestuurlijke verhoudingen tussen Nederland en de eilanden is vastgelegd. Zelf heeft hij "nul behoefte" om eenzijdig terug te komen op de autonomie van de landen Aruba, Curaçao en Sint-Maarten. Het initiatief om daar iets aan te veranderen, moet volgens de CDA'er van de eilanden zelf komen.

Het idee dat de eilanden vooral bestuurd worden door politici en ambtenaren, is volgens Van Raak (SP) een misverstand. Hij hekelt de invloed van consultants, waardoor de politieke democratie het nakijken heeft. Knops herkent dat. Politici verdedigen soms te veel bestaande belangen en besluiten niet in het belang van de bewoners. Onder het mom van autonomie zijn er in de visie van de staatssecretaris barrières opgeworpen voor een efficiënt bestuur.

Hervormingen

We onderhandelen met Curaçao, Aruba en Sint-Maarten over langlopende economische steun en daaraan verbonden hervormingen, zegt Knops. Die hervormingen moeten onder andere corruptie het hoofd bieden en de financiële huishouding op orde brengen.

Steun zou Bosman (VVD) het liefst verbonden zien aan zeer strenge voorwaarden. De eilanden hoeven het Nederlandse aanbod niet te accepteren, benadrukt hij, maar in dat geval moet Nederland niet de verplichting voelen financiële gaten op de eilandsbegrotingen te dichten.

Bisschop (SGP) pleit ervoor om bij het verlenen van economische steun zo veel mogelijk rekening te houden met de specifieke context per land. Varieer eventueel de snelheid waarmee steun wordt verleend, suggereert hij. Mogelijk stimuleren de eilanden die vooroplopen zo de andere eilanden om uit de problemen te komen.

Caribisch Nederland

Bonaire, Sint-Eustatius en Saba staan er beter voor dan tien jaar geleden, zegt de staatssecretaris. Hij wijst onder andere op het vaststellen van een sociaal bestaansminimum.

Toch heeft Kuiken (PvdA) soms het gevoel dat de Nederlandse politiek verzaakt bij de ontwikkeling van de eilanden. Zij vraagt specifiek aandacht voor de woningmarkt op de BES-eilanden. Het is lastig om geld te lenen voor een hypotheek, waardoor mensen afhankelijk blijven van corruptie, vreest de PvdA’er.

De Kamer stemt op 13 oktober over de tijdens het debat ingediende moties en op 1 december over de begroting.

Zie ook