Afhandeling toeslagenaffaire

7 maart 2023, debat - De Kamer debatteert met staatssecretaris De Vries (Toeslagen) over de afhandeling van de toeslagenaffaire.

De hersteloperatie van de toeslagenaffaire gaat volgens de Belastingdienst nog enkele jaren duren. Alle woordvoerders zijn bezorgd over de trage voortgang in het herstel van het ongekend onrecht dat toeslagenouders is aangedaan. Ook worden voorstellen gedaan om tot een versnelling te komen.

De Vries dankt de Kamer voor de betrokkenheid bij het aandragen van plannen om het proces te versnellen. Zij wil "eerlijk en duidelijk" zijn over wat wel en niet kan, met steeds het belang van de ouders voor ogen. Het geven van een einddatum voor het proces zou volgens haar schijnzekerheid creëren.

Commissie Werkelijke Schade

Mensen die na de schadevergoedingsregelingen blijven zitten met schade die nog niet is vergoed, bijvoorbeeld de kosten van psychische hulp, vermogens- en inkomensschade en immateriële schade, kunnen terecht bij de Commissie Werkelijke Schade (CWS).

Wanneer zorgt de staatssecretaris eindelijk voor voldoende capaciteit bij de CWS, vraagt Azarkan (DENK). En wat is haar reactie op de vraag van de voorzitter van de commissie om een onafhankelijker rol?

De Vries past het instellingsbesluit van de CWS aan om de rollen, taken en verantwoordelijkheden duidelijker te maken. De capaciteit bij de commissie zal verder worden uitgebreid naar 100 fte. Tegelijk wil de staatssecretaris alternatieve routes voor de ouders creëren.

Uitvoering

Paul (VVD) bepleit de aanpak van praktische knelpunten in de uitvoering, bijvoorbeeld door bevoegdheden lager in de Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen (UHT) te leggen, uitstroom van mensen uit de UHT te voorkomen en slimme technische ingrepen te omarmen.

Haal de UHT uit de hersteloperatie, luidt de oproep van Leijten (SP). Zij wil dat de zaak van gedupeerden in samenspraak in één dag wordt opgelost. Nodig mensen en organisaties met concrete verbetervoorstellen uit, adviseert Van Dijk (CDA). De staatssecretaris is bereid om verbetervoorstellen te onderzoeken, maar wil wel voorkomen dat veel energie moet worden gestoken in een stelselverandering.

Stoffer (SGP) maakt zich zorgen over het "juridische moeras" waarin de uitvoering lijkt terecht te komen. Hij vraagt aandacht voor informele geschillenbeslechting, zoals gesuggereerd door de Ombudsman. Ook Nijboer (PvdA) hekelt de juridisering, waarbij alles moet worden verantwoord. Parallel aan de huidige werkwijze moeten er onorthodoxe maatregelen worden voorbereid voor een structureel andere aanpak, meent Van der Lee (GroenLinks).

Jongeren

Het is de schuld van de overheid dat de kinderen van toeslagenouders niet zorgeloos hebben kunnen opgroeien, zegt Kat (D66). Wanneer is er voor al deze jongeren een hulpverleningsaanbod bij problematische schulden? De staatssecretaris zal de Kamer in april informeren over de uitwerking van het plan dat samen met het ministerie van Sociale Zaken en met de gemeenten wordt opgesteld.

Dossiers

Ouders hebben het recht om te weten waarom ze als fraudeur zijn aangemerkt, vindt Omtzigt (mede namens Groep Van Haga en BBB). Hij wil dat de overheid stopt met procederen tegen ouders die hun dossier willen hebben. De Vries vindt het frustrerend dat de termijnen bij het opvragen van dossiers niet worden gehaald. Als mensen een heel breed verzoek doen, wordt met hen overlegd, zodat gericht gezocht kan worden.

Grinwis (ChristenUnie) bepleit voorrang bij de integrale beoordeling voor ouders die in de eerste toets nul op het rekest kregen. Het is spijtig dat de eerste toets niet secuur genoeg is gebleken, reageert De Vries. Zij wil de door gemeenten als urgent aangeduide gedupeerden helpen met een versnelde integrale beoordeling.

Overheid

De overheid behoort dienend aan de burger te zijn, zegt De Graaf (PVV), maar heeft zich in de toeslagenaffaire steeds wantrouwend opgesteld. Van Houwelingen (FVD) stelt dat de overheid zich jegens de toeslagenouders als een "koud monster" heeft gedragen, dat ongekend onrecht heeft veroorzaakt.

De Kamer stemt op 14 maart over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook: