Memorie van toelichting : Memorie van toelichting
36 820 XIII Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Economische Zaken (XIII) voor het jaar 2025 (wijziging samenhangende met de Miljoenennota)
Nr. 2
MEMORIE VAN TOELICHTING
A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL
Wetsartikelen 1
De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van
artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld
en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar
2025 wijzigingen aan te brengen in:
de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Economische Zaken;
de begrotingsstaat inzake de agentschappen van dit ministerie.
De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van
deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).
De Minister van Economische Zaken,
V.P.G. Karremans
B. BEGROTINGSTOELICHTING
1 Leeswijzer
Ondergrenzen toelichtingen
Voor het toelichten van de begrotingsmutaties zijn in deze suppletoire begroting de
ondergrenzen gehanteerd zoals opgenomen in de onderstaande tabel.
Tabel 1 Ondergrenzen conform RBV
Omvang begrotingsartikel (stand ontwerpbegroting) in € miljoen
Beleidsmatige mutaties (ondergrens in € miljoen)
Technische mutaties (ondergrens in € miljoen)
< 50
1
2
=> 50 en < 200
2
4
=> 200 en < 1.000
5
10
=> 1.000
10
20
In sommige gevallen, waar politiek relevant, worden ook posten toegelicht beneden
deze ondergrenzen.
2 Beleid
2.1 Overzicht belangrijkste uitgaven- en ontvangstenmutaties
Belangrijkste suppletoire uitgavenmutaties 2025
Tabel 2 Belangrijkste suppletoire uitgavenmutaties 2025 (Suppletoire begroting september)
(bedragen x € 1.000)
Art.
Uitgaven 2025
Vastgestelde begroting 2025 (incl. ISB's, NvW en amendementen)
3.275.362
Belangrijkste suppletoire mutaties
Mutaties 1e suppletoire begroting 2025
Afboeken BAR
2
– 81.136
Sec Fund
3
75.000
Weerbaarheid
2
2.265
ETCI
3
10.000
Toekenning PhotonDelta
2
5.380
Eindejaarsmarge Nationaal Groeifonds projecten
1&2
216.012
Eindejaarsmarge Regulier
41
10.665
Kasschuiven Regulier
1,2&3
– 45.065
Kasschuiven Nationaal Groeifonds projecten
1&2
– 314.109
Loon- en Prijsbijstelling
41
79.529
Overige mutaties
171.149
Mutaties Suppletoire Begroting September 2025
AI-fabriek
1
39.363
PEGA – AI-fabriek
1
60.000
Bedrijfscasus 2e ISB
2
270.000
Garantie Ondernemersfinanciering Corona
2
– 10.000
Loon- en prijsbijstelling KGG
40
25.745
Kasschuif Regulier
– 224.688
Kasschuif NGF
– 7.718
Overige mutaties
– 28.303
Stand suppletoire begroting september 2025
3.529.451
Toelichting
Eerste suppletoire begroting
Met de 1e suppletoire begroting 2025 zijn onder andere middelen voor de Brexit Adjustment Reserve
(BAR) middelen afgeboekt en wordt Sec Fund opgehoogd. De resterende middelen van de
BAR zullen niet meer uitgegeven worden. De BAR-regeling is inmiddels gesloten en Nederland
heeft de BAR declaratie ingediend bij de Europese Commissie. Voor de Sec Fund is het
bedrag opgehoogd om de komende jaren voldoende startups en MKB’ers te kunnen ondersteunen
en zo te komen tot succesvolle ontwikkeling van producten die zowel door Defensie
als de civiele markt (dual use) afgenomen kunnen worden. Tot slot hebben mutaties
plaatsgevonden van een meer technische aard, hierbij te denken aan kasschuiven, toevoegen
eindejaarsmarge en Loon- en Prijsbijstelling.
AI-fabriek (incl. PEGA)
In 2026 zet het Kabinet in op de realisatie van een nationale AI-fabriek om bedrijven
en onderzoekers gebruik te kunnen laten maken van rekenkracht bij een AI-supercomputer,
expertise en data. Dit vergroot de basis voor kennis, innovatie en talent voor de
verantwoorde toepassing van AI in het bedrijfsleven, de wetenschap, het onderwijs
en de overheid en draagt bij aan de concurrentiepositie van Nederland en Europa. Dit
betreft middelen voor de investering in de AI-fabriek vanuit verschillende financieringsbronnen
(BZK/ Nij Begun, DEF, OCW, VWS en LVVN). Deze middelen zijn niet in het juiste ritme
overgeheveld en worden via kasschuiven naar achter geschoven om te kunnen voldoen
aan de uitfinanciering (zie toelichting kasschuiven Regulier). Het parlement wordt
op een later moment hierover geïnformeerd alsmede een CW3.1- kader toegestuurd.
Bedrijfssteun
Dit betreft een ISB ten behoeve van een bedrijfscasus. De informatie over deze bedrijfscasus
is vertrouwelijk. Beide Kamers zijn middels een vertrouwelijke brief van deze casus
op de hoogte gebracht. Het parlement wordt op een later moment hierover geïnformeerd
alsmede een CW3.1- kader toegestuurd.
Garantie Ondernemingsfinanciering Corona
Een van de covid-maatregelen was de toevoeging van een coronaluik bij de GO-regeling.
Hiervoor werden verwachte uitgaven geraamd. Omdat het uitstaande obligo van deze regeling
afneemt kan ook de verwachte uitgaven naar beneden worden bijgesteld met € 10 mln
in 2025 en € 10 mln in 2026.
Loon- en prijsbijstelling
Er heeft een overheveling plaatsgevonden tussen KGG en EZ om de loon- en prijsbijstelling
juist te verdelen in verband met de herverkaveling. Ook wordt een deel van de prijsbijstelling
ingezet ter dekking van problematiek bij de gesharede onderdelen van KGG en EZ.
Kasschuif regulier
Deze reeks bestaat uit de reguliere kasschuiven op de EZ-begroting. De grootste zijn
AI-fabriek (PEGA) (€ 60 mln) en AI-fabriek (€ 47,5 mln) en Blended Finance (€ 25 mln).
Om de middelen voor de AI-fabriek (PEGA die zijn overgeheveld door BZK) in het juiste
ritme te krijgen voor de subsidiebeschikking aan het consortium, worden de kasmiddelen
in het juiste ritme geplaatst. Daarnaast wordt het verplichtingenruimte naar voren
gehaald in aanloop van de subsidiebeschikking die eind dit jaar wordt verstrekt. De
resterende middelen voor de AI- fabriek zijn om dezelfde redenen naar achter geschoven.
Kasschuif NGF
Deze reeks bestaat uit de Nationaal Groeifonds kasschuiven voor projecten op de EZ-begroting.
De grootste zijn voor Nationaal Onderwijs Lab AI (NOLAI) (€ 45 mln), ONCODE- PACT(€ 12
mln) en PPS- Beroepsonderwijs (€ 13 mln). Voor de middelen van het NGF-project NOLAI
heeft RVO een nieuwe raming gemaakt voor de jaren 2025 en verder. Om deze raming uit
te kunnen financieren worden de middelen naar het juiste jaar geschoven.
Overige mutaties
Deze reeks bestaat uit technische mutaties.
Belangrijkste suppletoire ontvangstenmutaties 2025
Tabel 3 Belangrijkste suppletoire ontvangstenmutaties 2025 (Suppletoire begroting
september) (bedragen x € 1.000)
Art.
Ontvangsten 2025
Vastgestelde begroting 2025 (incl. ISB's, NvW en amendementen)
498.336
Belangrijkste suppletoire mutaties
Mutaties 1e suppletoire begroting 2025
TEK- ontvangsten
2
– 23.716
Ontvangsten Bar
2
– 121.000
Overige mutaties
56.385
Mutaties Suppletoire Begroting September 2025
Onttrekking begrotingsreserves
2
200.000
Kasschuif Toekomstfonds
3
10.000
Overige mutaties
6.889
Stand suppletoire begroting september 2025
626.894
Toelichting
Eerste suppletoire begroting
Met de 1e suppletoire begroting 2025 zijn onder andere middelen voor de TEK bijgesteld en zijn
er middelen voor de BAR afgeboekt.
Onttrekking begrotingsreserves
In deze post zitten drie onttrekkingen uit de reserves. De BMKB-corona (BMKB-C) module,
GO-corona (GO-C) en Klein Krediet Corona (KKC) zijn vervallen op 30 juni 2022, wel
wordt nog een kasbuffer aangehouden voor eventuele schades. Door het verval van de
regeling is de blootstelling afgenomen. De risicovoorzieningen worden daarom met een
ontrekking van respectievelijk € 56,0 mln, € 142,0 mln en € 2 mln verder afgebouwd.
Kasschuiven Toekomstfonds
Voor de Regionale Ontwikkelings Maatschappijen (ROM's) wordt € 10 mln geschoven van
2026 naar 2025. De afgelopen jaren zijn de ontvangsten vanuit de ROMs op deze leningen
uit 2020 en 2021 sneller teruggekomen dan origineel geraamd.
Overige mutaties
Deze reeks bestaat uit technische mutaties.
3 Beleidsartikelen
3.1 Beleidsartikel 1 Goed functionerende economie en markten
Budgettaire gevolgen van beleid
Tabel 4 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 1 Goed functionerende economie en
markten (bedragen x € 1.000)
Stand 1e suppletoire begroting (incl. amendementen en NvW) (1)
Mutaties suppletoire begroting september(2)
Stand suppletoire begroting september (3) = (1) + (2)
Verplichtingen
473.257
49.667
522.924
Uitgaven
464.131
– 14.003
450.128
Subsidies (regelingen)
134.025
– 19.619
114.406
Cyber security
1.667
2.681
4.348
Subsidiemaatregel telecom Caribisch Nederland
5.200
5.200
EU-cofinanciering Digital Europe
12.081
– 2.350
9.731
AI-fabriek
0
500
500
NGF – project AiNed
22.066
– 2.206
19.860
NGF – project Nationaal Onderwijslab
15.676
– 9.316
6.360
NGF – project 6G
26.728
26.728
NGF – projecten Subsidie route
22.207
22.207
Digitale veiligheid
28.400
– 8.928
19.472
Opdrachten
37.096
– 7.244
29.852
Onderzoek&opdrachten
3.745
– 709
3.036
Beleidsvoorbereiding en evaluaties Veiligheid en Frequenties
4.648
215
4.863
Digital trust centre
5.837
– 1.931
3.906
Cyber security
8.467
– 693
7.774
ICT beleid
5.328
63
5.391
CSIRT – DSP
6.840
– 4.189
2.651
Nationaal Groeifonds
2.231
2.231
Bijdrage aan agentschappen
79.490
2.686
82.176
Bijdrage RVO.nl
26.058
620
26.678
Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI)
53.432
2.066
55.498
Bijdrage aan ZBO's/RWT's
208.496
10.113
218.609
Bijdrage Metrologie
12.924
408
13.332
Raad voor de Accreditatie
656
19
675
Bijdrage ACM
899
46
945
Bijdrage aan het CBS
194.017
9.640
203.657
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties
5.024
61
5.085
Bijdrage Nederlands Normalisatie Instituut
1.468
39
1.507
Bijdrage aan internationale organisaties
3.556
22
3.578
Ontvangsten
43.906
0
43.906
Ontvangsten ACM
162
162
Ontvangsten High Trust
41.550
41.550
Diverse ontvangsten
2.194
2.194
Toelichting
Verplichtingen
Het verplichtingenbedrag in 2025 is verhoogd met € 49,7 mln. Dit heeft te maken met
enkele bijstellingen. Zo wordt er € 12,4 mln toegevoegd in het kader van loon- en
prijsbijstelling. Er wordt voor het NGF-project AINed € 72,9 mln vanuit 2025 geschoven
naar latere jaren op basis van een geactualiseerde raming. Verder wordt € 4,3 mln
overgeheveld naar J&V voor CSIRT taken die bij dat departement worden belegd. Tevens
betreft het toename in het verplichtingenbedrag van € 126,4 mln voor de investering
in de AI-fabriek vanuit verschillende financieringsbronnen (BZK/ Nij Begun, OCW, DEF,
VWS en LVVN) Hiernaast vinden er cumulatief een aantal kleinere verplichtingenmutaties
plaats die samen optellen tot € 11,9 mln.
Uitgaven
Subsidies
(PEGA-) AI-fabriek
Dit betreft middelen voor de investering in de AI-fabriek vanuit verschillende financieringsbronnen
(BZK/ Nij Begun, DEF, OCW, VWS en LVVN). Om de middelen voor de AI-fabriek in de juiste
ritme te krijgen voor de subsidiebeschikking aan het consortium om uitvoering te geven
aan de AI-fabriek, worden de kasmiddelen in het juiste ritme geplaatst.
NGF-project Nationaal Onderwijslab
Dit betreft een kasschuif voor het NGF project Nationaal Onderwijslab, waarbij de
middelen op basis van een geactualiseerde raming in het juiste kasritme geplaatst
zijn.
Digitale veiligheid
Dit betreft een kasschuif voor de post Digitale Veiligheid, waarbij de middelen op
basis van een geactualiseerde raming in het juiste kasritme geplaatst zijn.
Bijdrage aan ZBO's/RWT's
Bijdrage aan het CBS
Dit betreft onder andere de uitkering van de loon- en prijsbijstelling voor het CBS.
3.2 Beleidsartikel 2 Bedrijvenbeleid: innovatie en ondernemerschap voor duurzame welvaartsgroei
Budgettaire gevolgen van beleid
Tabel 5 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 2 Bedrijvenbeleid: innovatie en ondernemerschap
voor duurzame welvaartsgroei (bedragen x € 1.000)
Stand 1e suppletoire begroting (incl. amendementen en NvW en 2e ISB) (1)
Mutaties suppletoire begroting september(2)
Stand suppletoire begroting september (3) = (1) + (2)
Verplichtingen
3.521.649
– 84.268
3.437.381
Uitgaven
2.205.406
– 23.827
2.181.579
Subsidies (regelingen)
675.531
– 46.295
629.236
MKB-Innovatiestimulering Topsectoren (MIT)
6.140
380
6.520
Eurostars
21.558
889
22.447
Bevorderen ondernemerschap
17.214
2.777
19.991
Cofinanciering EFRO
32.077
32.077
Bijdrage aan ROM's
12.547
1.003
13.550
Startup beleid
4.214
111
4.325
Invest-Nl
12.231
580
12.811
Tegemoetkoming vaste lasten
25.643
25.643
Europees Defensie Fonds cofinanciering
1.200
1.200
Tegemoetkoming vaste lasten Startersregeling
500
500
Herstructurering winkelgebieden
13.653
– 4.265
9.388
R&D mobiliteitssectoren
27.900
1.081
28.981
SEG
2.474
2.474
NGF – project Health-RI
11.317
– 317
11.000
NGF – project RegMed XB
7.848
– 3.424
4.424
NGF – project QuantumDeltaNL
75.951
75.951
NGF – project Oncode-PACT
46.834
11.709
58.543
NGF – project NXTGEN HIGH TECH
58.705
– 10.000
48.705
NGF – project PhotonDelta
57.513
– 10.000
47.513
NGF – project Opschaling PPS beroepsonderwijs
39.062
– 8.364
30.698
NGF – project Biobased Circular
4.271
4.271
NGF – project Material Independence & Circular Batteries
33.825
33.825
Tegemoetkoming Energiekosten
4.280
4.280
IPCEI Cloudinfrastructuur en services
14.017
– 4.947
9.070
IPCEI Micro elektronica
20.278
2.647
22.925
Aanvullende tegemoetkoming evenementen
41
41
EuroHPC
13.000
– 7.147
5.853
EuroQCI
7.677
– 4.261
3.416
Qredits duurzaamheid
4.000
4.000
Actieplan Groene en Digitale Banen
5.000
66
5.066
Ruimte voor economie / bedrijventerreinen
9.270
– 348
8.922
Maritieme Maakindustrie
2.450
– 1.300
1.150
PEGA – Ruimte voor economie
35.240
– 12.957
22.283
Nationaal versterkingsplan microchip-talent
41.609
– 100
41.509
Overig
5.992
– 108
5.884
Leningen
270.000
5.000
275.000
Bedrijfssteun
270.000
270.000
PEGA – Econonomische bedrijvigheid
0
5.000
5.000
Garanties
76.604
– 10.972
65.632
BMKB
39.887
39.887
Groeifaciliteit
8.972
– 972
8.000
Garantie Ondernemersfinanciering
11.745
11.745
Garantie Ondernemersfinanciering Corona
15.000
– 10.000
5.000
Maatwerkgaranties
1.000
1.000
Opdrachten
10.115
1.717
11.832
Onderzoek en opdrachten
7.257
40
7.297
Caribisch Nederland
324
1.146
1.470
Regeldruk
2.290
2.290
Budget Samenwerking regio
244
531
775
Bijdrage aan agentschappen
151.014
4.437
155.451
Bijdrage RVO.nl
150.235
4.407
154.642
Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI)
779
30
809
Bijdrage aan ZBO's/RWT's
484.498
31.000
515.498
Bijdrage aan TNO
289.104
19.764
308.868
Kamer van Koophandel
164.760
10.049
174.809
Bijdrage aan NWO-TTW
30.634
1.187
31.821
Bijdrage aan medeoverheden
30.962
900
31.862
MKB Innovatiestimulering Topsectoren (MIT)
30.962
900
31.862
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties
476.682
– 9.614
467.068
Internationaal Innoveren
55.002
– 2.130
52.872
PPS toeslag
186.253
1.118
187.371
TO2 (excl. TNO)
71.173
4.784
75.957
Topsectoren overig
18.257
– 4.048
14.209
Ruimtevaart (ESA)
85.243
1.347
86.590
Bijdrage NBTC
10.885
– 438
10.447
Overige bijdragen aan organisaties
6.149
– 739
5.410
Economische ontwikkeling en technologie
0
262
262
EU-cofinanciering JTF
16.331
16.331
Faciliteiten toegepast onderzoek TO2 en RKI
19.100
– 9.770
9.330
NGF – projectNXTGEN Ruimtevaart
8.289
8.289
Storting begrotingsreserve
30.000
0
30.000
Storting reserve maatwerk garantie
30.000
30.000
Ontvangsten
272.603
200.208
472.811
Rijksoctrooiwet
49.266
208
49.474
Eurostars
4.250
4.250
F-35
10.576
10.576
Diverse ontvangsten
1.244
1.244
Bedrijfssteun
40.367
40.367
Tegemoetkoming vaste lasten
76.700
76.700
BMKB
33.000
33.000
Onttrekking reserve BMKB
0
56.000
56.000
Groeifaciliteit
8.000
8.000
Onttrekking reserve KKC
0
2.000
2.000
Garantie Ondernemingsfinanciering
13.000
13.000
Onttrekking reserve GO
24.000
142.000
166.000
Tegemoetkoming Energiekosten
11.200
11.200
Maatwerkgarantie
1.000
1.000
Tabel 6 Uitsplitsing verplichtingen (bedragen x € 1.000)
Stand 1e suppletoire begroting (incl. amendementen en NvW en 2e ISB) (1)
Mutaties suppletoire begroting september(2)
Stand suppletoire begroting september (3) = (1) + (2)
Verplichtingen
3.521.649
– 84.268
3.437.381
waarvan garantieverplichtingen
1.211.900
– 972
1.210.928
waarvan overige verplichtingen
2.309.749
– 83.296
2.226.453
Toelichting
Verplichtingen
Het verplichtingenbedrag is in 2025 verlaagd met € 84,3 mln. Dit is met name het resultaat
van de volgende mutaties:
– Voor het NGF-project QuantumDelta wordt voorzien dat niet alle verplichtingen worden
aangegaan in 2025. Omdat deze onderdelen van het bestaande project in 2026 juridisch
verplicht worden, wordt
– € 45,0 mln verplichtingenruimte verschoven van 2025 naar 2026.
– Voor het NGF-project NXTGEN HIGH TECH wordt voorzien dat niet alle verplichtingen
worden aangegaan in 2025. Op basis van de ramingen wordt er dit jaar € 13,0 mln niet
verplicht. Dit bedrag wordt verschoven naar 2026 en 2027 met respectievelijk € 5,0
mln en € 8,1 mln.
– Voor het NGF-project Opschaling PPS beroepsonderwijs is een kas- en verplichtingenschuif
benodigd op basis van de huidige uitvoeringsinformatie van uitvoerder RVO. Er volgt
een nieuwe openstelling nadat in eerdere rondes minder is aangevraagd dan beschikbaar
was. Deze nieuwe ronde wordt later opengesteld dan eerst verwacht waardoor de verplichting
van € 14,7 mln en de verwachte uitbetaling van deze middelen naar latere jaren wordt
verschoven.
– Het budget strategische acquisitie heeft als doel het aantrekken van nieuwe (internationale)
bedrijvigheid met toegevoegde waarde voor de regio. De bedrijvigheid die tot op heden
is aangetrokken blijft achter bij de middelen die hiervoor beschikbaar zijn gesteld.
€ 13,0 mln aan middelen wordt hierdoor niet in 2025 besteed. Deze middelen worden
verschoven naar latere jaren.
– Op het instrument bedrijfsteun is er € 270,0 mln beschikbaar gesteld. Dit betreft
een ISB ten behoeve van een bedrijfscasus. De informatie over deze bedrijfscasus is
vertrouwelijk. Beide Kamers zijn middels een vertrouwelijke brief van deze casus op
de hoogte gebracht. Het parlement wordt op een later moment hierover geïnformeerd
alsmede een CW3.1 kader toegestuurd.
– Het verplichtingenbudget voor de Rijksbijdrage aan TNO is met € 67,9 mln opgehoogd.
De voornaamste ophoging komt door het verstrekken van subsidie met betrekking tot
het project PIXEurope (pilotline fotonica). De totale omvang van deze subsidie is
€ 40,0 mln euro, waarvan € 20,0 mln is overgeheveld vanuit het Ministerie van Defensie.
– Door middel van deze mutatie wordt met name de loonbijstelling tranche 2025 verdeeld
en het tekort van € 2,5 mln voor de implementatie van de EU Digitaliseringsrichtlijn
opgevuld.
– De juridische verplichting samenhangend met de Ministeriële Conferentie van november
2025 wordt in 2026 aangegaan. Hiervoor wordt € 45,8 mln verplichtingsruimte doorgeschoven
naar 2026. Uw Kamer wordt separaat geïnformeerd over de inschrijving van de ESA programma's.
Uitgaven
Subsidies
NGF project Oncode-PACT
De uitputting van de juridisch verplichte middelen van het NGF-project Oncode zijn
naar het nieuwste inzicht sneller bereikt dan eerder was voorzien. Om een zo nauwkeurig
mogelijk beeld te geven aan het parlement wordt in totaal € 11,7 mln kas-middelen
die in 2026 en 2027 stonden naar 2025 gehaald.
NGF project NXTGEN HIGH TECH
Op basis van de huidige verwachting zullen de uitgaven van het instrument voor het
NGF-project NextGEN niet tot uitputting komen. De € 10,0 mln juridisch veplichte kas-middelen
worden afgeboekt om een zo nauwkeurig mogelijk beeld te presenteren van de uitgaven
in 2025. Het budget zal via de specifieke 100% eindejaarsmarge op NGF-projecten in
2026 worden toegevoegd. Daarnaast zal niet het gehele beschikbare bedrag worden verplicht
in het huidge jaar en wordt € 13,0 mln verplichtingenruimte naar 2026 en 2027 geboekt.
NGF-project PhotonDelta
Op basis van de huidige verwachting zullen de uitgaven van het instrument voor het
NGF-project Photon Delta niet tot uitputting komen. De € 10,0 mln juridisch veplichte
kas-middelen worden afgeboekt of een zo nauwkeurig mogelijk beeld te presenteren van
de uitgaven in 2025. Het budget zal via de specifieke 100% eindejaarsmarge op NGF-projecten
in 2026 worden toegevoegd.
NGF – Project Opschaling PPS beroepsonderwijs
Voor het NGF-project Opschaling PPS beroepsonderwijs is een kas- en verplichtingenschuif
benodigd op basis van de huidige uitvoeringsinformatie van uitvoerder RVO. Er volgt
een nieuwe openstelling nadat in eerdere rondes minder is aangevraagd dan beschikbaar
was. Deze nieuwe ronde wordt later opengesteld dan eerst verwacht waardoor de verplichting
en de verwachte uitbetaling van deze middelen naar latere jaren wordt verschoven.
PEGA – Ruimte voor economie
Het budget strategische acquisitie heeft als doel het aantrekken van nieuwe (internationale)
bedrijvigheid toegevoegde waarde voor de regio. Niet alle middelen in 2025 worden
besteed en om een zo nauwkeurig mogelijk beeld te geven aan het parlement worden deze
middelen afgeboekt.
Leningen
Bedrijfssteun
Dit betreft een ISB ten behoeve van een bedrijfscasus. De informatie over deze bedrijfscasus
is vertrouwelijk. Beide Kamers zijn middels een vertrouwelijke brief van deze casus
op de hoogte gebracht. Het parlement wordt op een later moment hierover geïnformeerd
alsmede een CW3.1 kader toegestuurd.
Garanties
Garantie Ondernemersfinanciering Corona
Voor de garantieregeling ondernemingsfinanciering-corona is de portefuille met in
het verleden afgegeven garanties snel aan het afnemen. Dit betekent dat de staat minder
risico loopt en er waarschijnlijk minder uitbetalingen worden gedaan.
Bijdragen aan ZBO's/RWT's
Bijdrage aan TNO
Voor de Rijksbijdrage aan TNO is het kasbudget per saldo met € 19,7 mln opgehoogd.
Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door diverse bijdragen vanuit andere departementen
(o.a. J&V, KGG, I&W, BZK, VWS en SZW) voor onderzoeken die TNO uitvoert van in totaal
€ 31 mln. Daarnaast is het budget met € 10,1 mln opgehoogd als gevolg van de uitkering
van de loon- en prijsbijstelling. Daarnaast is er € 11,2 mln aan kasbudget doorgeschoven
naar latere jaren. Dit betreft middelen uit de eerste ronde van de Faciliteiten Toegepast
Onderzoek (FTO) en het thema Duurzaamheid. Op basis van de meest recente uitvoeringsinformatie
en de door TNO afgegeven liquiditeitsprognose blijkt de liquiditeitsbehoefte voor
deze investeringen lager dan eerder geraamd, waardoor het bedrag later tot besteding
komt.
Kamer van Koophandel
Door middel van deze mutatie wordt met name de loonbijstelling tranche 2025 verdeeld
en het tekort van € 2,5 mln voor de implementatie van de EU Digitaliseringsrichtlijn
opgevuld.
Ontvangsten
Onttrekking reserve BMKB
De BMKB-corona (BMKB-C) module is vervallen op 30 juni 2022, wel is er nog een kasbuffer
aangehouden voor eventuele schades. Door het verval van de regeling is de blootstelling
afgenomen. De risicovoorziening wordt daarom met een ontrekking van € 56,0 mln verder
afgebouwd.
Ontrekking reserve GO
De GO-Corona (GO-C) module is vervallen op 30 juni 2022, wel is er nog een kasbuffer
aangehouden voor eventuele schades. Door het verval van de regeling is de blootstelling
afgenomen. De risicovoorziening wordt daarom met een ontrekking van € 142,0 mln verder
afgebouwd.
3.3 Beleidsartikel 3 Toekomstfonds
Budgettaire gevolgen van beleid
Tabel 7 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 3 Toekomstfonds (bedragen x € 1.000)
Stand 1e suppletoire begroting (incl. amendementen en NvW) (1)
Mutaties suppletoire begroting september(2)
Stand suppletoire begroting september (3) = (1) + (2)
Verplichtingen
370.228
4.123
374.351
Uitgaven
375.375
– 50.785
324.590
Subsidies (regelingen)
5.060
– 1.254
3.806
Thematisch Technology Transfer
5.060
– 1.254
3.806
Leningen
360.811
– 49.861
310.950
Volledig revolverend
ROM's
2.457
2.457
Dutch Future Fund
2.000
2.000
Deep Tech Fund
50.000
50.000
Fonds Alternatieve Financiering
10.000
10.000
Beschermingsvoorziening Economische Veiligheid
22.735
22.735
Secfund
75.000
75.000
European Tech Champions Initiative (ETCI)
35.000
35.000
Deels revolverend
Innovatiekrediet
69.885
– 14.885
55.000
Risicokapitaal SEED
49.736
– 18.736
31.000
Vroege fase / informal investors
31.862
– 12.770
19.092
Investeringen in fundamenteel en toegepast onderzoek
met vermogensbehoud
Onco research
4.125
4.125
Thematische Technology Transfer
6.240
– 2.200
4.040
RegMed XB
1.771
– 1.270
501
Bijdrage aan agentschappen
9.504
330
9.834
Bijdrage RVO.nl
9.504
330
9.834
Ontvangsten
50.692
9.535
60.227
ROM's
5.504
10.000
15.504
Investeringen in fundamenteel en toegepast onderzoek
777
– 423
354
Thematische Technology Transfer
0
100
100
Smart Industry
411
– 184
227
Innovatiekredieten
31.000
– 6.000
25.000
SEED
13.000
5.000
18.000
Toelichting
Verplichtingen
Het verplichtingenbudget in 2025 is verhoogd met € 4,1 mln. Dit is als gevolg van
de herijking van alle ramingen op het Toekomstfonds. De voornaamste aanpassingen op
het verplichtingenbudget in 2025 hebben plaatsgevonden op de ROM's (€ 12,8 mln), het
Innovatiekrediet (€ – 16,9 mln), Vroegefasefinanciering (€ 19,1 mln) en Risicokapitaal
Seed (€ – 7,5 mln). Dit verplichtingenbudget is naar latere jaren in de begroting
binnen het Toekomstfonds geschoven.
Uitgaven
Leningen
Innovatiekredieten
In verband met de nieuwste ramingen gebaseerd op de uitvoeringsinformatie, wordt het
kasbudget met € 14,9 mln verlaagd. De vraag naar de Innovatiekredieten is minder hoog
dan het beschikbare budget in eerdere en het huidge jaar, waardoor er naar verwachting
minder uitgaven voor de kredieten worden gedaan. Een gedeelte van het budget wordt
in latere jaren toegevoegd omdat de reeds bestaande kredieten nog steeds juridisch
verplicht zijn.
Risicokapitaal Seed
Voor de SEED-regeling (SEED Capital en SEED Business Angels) is een kas- en verplichtingenschuif
benodigd op basis van de huidige uitvoeringsinformatie van uitvoerder RVO. Voor begrotingsjaar
2025 betreft het een neerwaartse bijstelling van € 18,7 mln in de kasuitgaven. Deze
middelen worden naar de latere jaren op de begroting geschoven ter uitfinanciering
van reeds juridisch verplichte toezeggingen.
Vroege fase/ informal investors
Het kasbudget voor de Vroegefasefinanciering (VFF) is met € 12,8 mln naar beneden
bijgesteld doormiddel van een kasschuif naar latere jaren. Voor beide luiken, NWO
en RVO, is het kasbudget in een ander ritme gezet op basis van de uitvoeringsinformatie
van beide partijen. Voor beide partijen wordt aangesloten op de verwachte financieringsbehoefte
naar aanleiding van de aanpassing in het ritme van de verplichtingen, welke voor beiden
in een 3-jarig ritme zijn geplaatst. Voor het NWO-luik betreft het een verschuiving
van € 5,3 mln naar latere jaren en voor het RVO-luik een verschuiving van € 7,4 mln
naar latere jaren.
Ontvangsten
ROM's
De ontvangsten raming voor de COLs wordt naar boven bijgesteld met € 10,0 mln. De
afgelopen jaren zijn de ontvangsten vanuit de ROM's op deze leningen uit 2020 en 2021
sneller teruggekomen dan origineel geraamd. In 2026 wordt de raming met hetzelfde
bedrag naar beneden bijgesteld aangezien er een vast totaal bedrag terug komt. Omdat
het corona-middelen betreffen kunnen deze ontvangsten niet opnieuw worden ingezet
binnen het Toekomstfonds en zal het volledig ontvangen bedrag terugvloeien naar het
generale beeld.
Innovatiekredieten
In verband met onderuitputting op het innovatiekrediet in eerdere jaren zijn minder
kredieten afgegeven dan mogelijk was. Dit heeft ook effect op de verwachte ontvangsten,
bestaande uit premiebetalingen, waardoor de ontvangstenraming van het innovatiekrediet
naar beneden wordt bijgesteld met € 6,0 mln.
Seed
Het ontvangstenbudget voor de SEED Capital regeling is met € 5,0 mln opgehoogd door
een meevaller op de ontvangsten voor de SEED Capital regeling. Dit heeft te maken
met een grote terugbetaling van een fonds.
4 Niet-beleidsartikelen
4.1 Artikel 40 Apparaat
Tabel 8 Apparaatsuitgaven Kerndepartement (bedragen x € 1.000)
Stand 1e suppletoire begroting (incl. amendementen en NvW) (1)
Mutaties suppletoire begroting september(2)
Stand suppletoire begroting september (3) = (1) + (2)
Verplichtingen
539.946
33.208
573.154
Uitgaven
539.946
33.208
573.154
Personele uitgaven
399.360
30.186
429.546
eigen personeel
246.753
127.383
374.136
inhuur externen
134.428
– 104.694
29.734
overige personele uitgaven
18.179
7.497
25.676
Materiële uitgaven
140.586
3.022
143.608
ICT
25.029
– 1.503
23.526
bijdrage aan SSO's
28.839
0
28.839
DICTU
27.256
0
27.256
overige materiële uitgaven
59.462
4.525
63.987
Ontvangsten
42.804
7.146
49.950
Overig
42.804
7.146
49.950
Toelichting
Personele uitgaven
De begrote personele uitgaven zijn met circa € 30,2 mln toegenomen.
Eigen personeel
Met de herverkaveling van de NCG naar BZK is per abuis het externe inhuur-budget van
de NCG van eigen personeel afgeboekt. Om dit te corrigeren is € 106,2 mln overgeheveld
van externe inhuur naar eigen personeel.
Het budget voor eigen personeel is ook met € 2,2 mln gestegen in verband met een overheveling
voor het Digital Trust Centre (DTC). Op basis van de realisatie van het voorgaande
jaar wordt jaarlijks bekeken hoeveel budget benodigd is voor het DTC. Ook is er € 20,9
mln aan loonbijstelling toegevoegd. Verder is door het Kabinet-Schoof besloten dat
Herstel Groningen wordt ondergebracht bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Om
deze reden is € 6,2 mln van eigen personeel overgeheveld naar het Ministerie van Binnenlandse
Zaken.
Inhuur externen
Het budget voor externe inhuur is met name gedaald door de eerdergenoemde correctie
van externe inhuur naar eigen personeel van
€ 106,2 mln in verband met de herverkaveling van de NCG naar BZK.
Overige personele uitgaven
De overige personele uitgaven zijn met € 7,5 mln gestegen. Dit wordt verklaard door
het toevoegen van loon- en prijsbijstelling aan de begroting.
Materiële uitgaven
De begrote materiële uitgaven zijn per saldo met ongeveer € 3 mln gestegen.
Overige materiële uitgaven
De overige materiële uitgaven zijn met ongeveer € 4,5 mln gestegen. Dit wordt met
name verklaard door de bijdragen van de concernonderdelen van EZ en KGG aan de ICT-programma's
Oracle Fusion en Dadel.
Ontvangsten
De geraamde ontvangsten zijn met € 7,1 mln gestegen. Dit komt onder andere door een
positieve bijstelling van de raming van de retributieontvangsten van de ACM (€ 4,4
mln). Daarnaast zijn de begrote ontvangsten verhoogd in verband met bijdragen van
concernonderdelen binnen EZ en KGG aan de ICT-programma's Oracle Fusion en Dadel.
4.2 Artikel 41 Nog onverdeeld
Tabel 9 Nog onderdeeld (bedragen x € 1.000)
Stand 1e suppletoire begroting (incl. amendementen en NvW) (1)
Mutaties suppletoire begroting september(2)
Stand suppletoire begroting september (3) = (1) + (2)
Verplichtingen
90.194
– 90.194
0
Uitgaven
90.194
– 90.194
0
Loonbijstelling
66.043
– 66.043
0
Prijsbijstelling
13.486
– 13.486
0
Onverdeeld
10.665
– 10.665
0
Onvoorzien
0
0
Ontvangsten
0
0
0
Toelichting
Loon- en prijsbijstelling
Betreft de verdeling van de loon- en prijsbijstellingstranche 2025 over relevante
artikelonderdelen.
Onverdeeld
Betreft de uitgekeerde Eindejaarsmarge over de niet bestede middelen in 2024, welke
bij deze begrotingsronde is verdeeld.
5 Agentschappen
5.1 Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl)
Tabel 10 Exploitatieoverzicht Baten-lastenagentschap RVO.nl Suppletoire begroting
september 2025 (bedragen x € 1.000)
Stand 1e suppletoire begroting (incl. amendementen en NvW) (1)
Mutaties suppletoire begroting september (2)
Stand suppletoire begroting september (3) = (1) + (2)
Baten
– Omzet
1.402.217
– 51.973
1.350.244
waarvan omzet moederdepartement
229.538
– 810
228.728
waarvan omzet overige departementen
1.134.065
– 49.773
1.084.292
waarvan omzet derden
38.614
– 1.390
37.224
Rentebaten
7.000
0
7.000
Vrijval voorzieningen
0
0
0
Bijzondere baten
0
0
0
Totaal baten
1.409.217
– 51.973
1.357.244
Lasten
Apparaatskosten
1.231.722
– 37.824
1.193.898
– Personele kosten
820.235
– 16.343
803.892
waarvan eigen personeel
598.772
– 4.008
594.764
waarvan inhuur externen
196.856
– 11.640
185.216
waarvan overige personele kosten
24.607
– 695
23.912
– Materiële kosten
411.487
– 21.481
390.006
waarvan apparaat ICT
5.939
– 633
5.306
waarvan bijdrage aan SSO's
326.680
– 14.746
311.934
waarvan overige materiële kosten
78.868
– 6.102
72.766
Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten
163.761
– 14.149
149.612
Rentelasten
1.134
0
1.134
Afschrijvingskosten
12.600
0
12.600
– Materieel
100
0
100
waarvan apparaat ICT
0
0
0
waarvan overige materiële afschrijvingskosten
100
0
100
– Immaterieel
12.500
0
12.500
Overige lasten
0
0
0
waarvan dotaties voorzieningen
0
0
0
waarvan bijzondere lasten
0
0
0
Totaal lasten
1.409.217
– 51.973
1.357.244
Saldo van baten en lasten gewone bedrijfsuitoefening
0
0
0
Agentschapsdeel Vpb-lasten
0
0
0
Saldo van baten en lasten
0
0
0
Als agentschap werkt RVO met het uitgangspunt van een kostendekkende begroting. De
totale mutatie in de begroting is € 52,0 mln. Dit is voornamelijk te verklaren door
een aantal wijzigingen in het opdrachtenpakket sinds de 1e suppletoire begroting.
Toelichting op de baten
Omzet moederdepartement
De omzet van het moederdepartement is gedaald met € 0,8 mln ten opzichte van de 1e
suppletoire begroting. Deze daling wordt voornamelijk veroorzaakt door een daling
van de opdracht van DG Economie en Digitalisering, waar het project dcypher vroegtijdig
is stopgezet.
Omzet overige departementen
De totale omzet van de overige departementen is gedaald met € 49,8 mln ten opzichte
van de 1e suppletoire begroting. Hieronder benoemen we de voornaamste wijzigingen, waar de
wijziging bij Instituut Mijnbouwschade Groningen het grootst is.
De daling van de opdracht van Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid
en Natuur wordt met name veroorzaakt door lagere uitvoeringskosten voor Gemeenschappelijk
Landbouwbeleid – Grond Gebonden Betalingen en Landbouwattachés-Homogene Groep Internationale
Samenwerking.
De daling van de opdracht bij het Ministerie Klimaat en Groene Groei (KGG) wordt veroorzaakt
door de afschaling van een aantal opdrachten door minder aanvragen of evenementen
dan eerder verwacht. Daarnaast is de opdracht Energie en Klimaat Onderzoek en Ontwikkeling:
Circulaire Plastics overgeheveld van KGG naar het Ministerie van Infrastructuur en
Waterstaat. De opdracht Adviescollege Veiligheid Groningen zat tijdelijk bij KGG vanwege
de overgangsfase van het overhevelen van het dossier Instituut Mijnbouwschade Groningen
naar het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties en is intussen formeel
overgeheveld.
Bij Instituut Mijnbouwschade Groningen is sprake van lagere instroom van aanvragen
en meer afwijzingen cq. intrekkingen dan verwacht. Dit doet zich vooral voor bij de
Aanvullende Vaste Vergoeding (AVV), Vaste Eenmalige Schadevergoeding (VES), Duurzaam
Herstel en Waardedaling. Als gevolg hiervan worden er ook minder uitvoeringskosten
gemaakt.
De daling van de opdracht bij het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat wordt
vooral veroorzaakt doordat de Subsidie Omschakeling Plasticverwerkers achter loopt
doordat het aantal aanvragen achterblijft. Enkele andere kleine opdrachten lopen ook
achter wegens minder aanvragen.
Omzet derden
De totale omzet derden valt € 1,4 mln lager uit dan begroot bij de 1e suppletoire begroting. Deze daling vindt verdeeld plaats bij de Europese Unie, Provincies
en Overig derden.
Toelichting op de lasten
De lasten dalen met € 52,0 mln als gevolg van de lagere opdracht. De personele kosten
dalen met € 16,3 mln ten opzichte van de stand bij de 1e suppletoire begroting. Deze daling zit vooral bij externe inhuur (€ 11,6 mln). De
Materiële kosten dalen met € 21,5 mln, voornamelijk bij Bijdrage aan SSO’s (€ 14,7
mln) De Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten dalen met € 14,1 mln.
Tabel 11 Kasstroomoverzicht (bedragen x € 1.000)
Stand 1e suppletoire begroting (incl. amendementen en NvW) (1)
Mutaties suppletoire begroting september (2)
Stand suppletoire begroting
september (3) = (1) + (2)
1.
Rekening courant RHB 1 januari + depositorekeningen
264.465
0
264.465
Totaal ontvangsten operationele kasstroom (+)
1.409.217
– 51.973
1.357.244
Totaal uitgaven operationele kasstroom (–/–)
– 1.396.617
51.973
– 1.344.644
2.
Totaal operationele kasstroom
12.600
0
12.600
Totaal investeringen (–/–)
– 39.500
0
– 39.500
Totaal boekwaarde desinvesteringen (+)
0
0
0
3.
Totaal investeringskasstroom
– 39.500
0
– 39.500
Eenmalige uitkering aan moederdepartement (–/–)
0
0
0
Eenmalige storting door moederdepartement (+)
0
0
0
Aflossingen op leningen (–/–)
– 20.480
0
– 20.480
Beroep op leenfaciliteit (+)
39.500
0
39.500
4.
Totaal financieringskasstroom
19.020
0
19.020
5.
Rekening courant RHB 31 december (=1+2+3+4)
256.585
0
256.585
Toelichting op het kasstroomoverzicht
In het kasstroomoverzicht is zichtbaar dat de daling in het opdrachtpakket zorgt voor
lagere operationele ontvangsten en uitgaven.
Ondertekenaars
-
Eerste ondertekenaar
V.P.G. Karremans, minister van Economische Zaken
Gerelateerde documenten
Hier vindt u documenten die gerelateerd zijn aan bovenstaand Kamerstuk.