Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Bushoff en Beckerman over het uitsluiten triple glas en kozijnen bij isolatiesubsidie 'maatregel 29’ van Nij Begun

Antwoord van Minister Keijzer (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening), mede namens
de Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (ontvangen 10 maart
2025). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2024–2025, nr. 1267.

Vraag 1

Kent u het bericht «Inwoners van Groningen en Noord-Drenthe boos over uitsluiten triple
glas en kozijnen bij isolatiesubsidie «maatregel 29». «Mensen blijven nu met een restschuld»
uit het Dagblad van het Noorden en wat is daarop uw reactie?1

Antwoord 1

Ja. We begrijpen dat bewoners zich afvragen waarom triple glas en kozijnen niet worden
vergoed. Wij hebben goed geluisterd naar de reacties op de internetconsultatie en
de regeling op dit punt aangepast en aangevuld. Tevens gaan wij eigenaren die afgelopen
periode al geïnvesteerd hebben in triple glas en kozijnen in het kader van terugwerkende
kracht met coulance behandelen.

Vraag 2

Hoe rijmt u de uitspraak in de Kamerbrief van 6 maart 2024 (Kamerstuk 33 529, nr. 1227) «deze woningeigenaren krijgen voor de noodzakelijke maatregelen tot de standaard
voor woningisolatie honderd procent subsidie» voor woningeigenaren uit het aardbevingsgebied
met het feit dat triple glas en kunststofkozijnen zijn uitgesloten voor deze subsidie?

Antwoord 2

Het toepassen van triple glas is niet noodzakelijk voor het behalen van de standaard
voor woningisolatie. Met HR++ glas en isolatie van de overige bouwdelen kan de standaard
voor woningisolatie worden behaald. HR++ glas past in de huidige kozijnen of met een
aanpassing in het huidige kozijn. Het vervangen van kozijnen voor het plaatsen van
HR++ glas is dus niet noodzakelijk.

Voor de terugwerkende kracht wordt evenwel coulance gehanteerd, omdat voor deze groep
bewoners op het moment van investeren onvoldoende duidelijk was welke maatregelen
gesubsidieerd zouden worden en welke voorwaarden daarvoor precies golden. De subsidieregeling
is daarom op dit punt aangepast. Voor woningeigenaren in het versterkingsgebied die
al geïnvesteerd hebben in triple glas en kozijnen en de doelgroep tot 140% van het
sociaal minimum inkomen, is 100% subsidie beschikbaar. Voor andere woningeigenaren
die al geïnvesteerd hebben in triple glas en kozijnen, geldt het subsidiepercentage
van 50%. In alle gevallen geldt hierbij dat de maatregelen dienen te zijn genomen
ná 25 april 2023 en voor het moment van de voorhang van deze regeling.

Vanaf het moment van de voorhang van deze regeling worden triple glas en kozijnen
niet meer vergoed op basis van de subsidiepercentages die van toepassing zijn in kader
van maatregel 29. Wel is het mogelijk om bij hetzelfde subsidieloket een subsidie
van 30% te krijgen voor de combinatie van triple glas en kozijnen, in lijn met het
hoge percentage in de ISDE-regeling. Omdat deze maatregel buiten het kader van maatregel 29
valt is hiervoor geen woningplan nodig en blijft de subsidie buiten het subsidieplafond
van maatregel 29.

Woningeigenaren in Groningen en Noord-Drenthe krijgen hierdoor de keuze tussen:

– 50% of 100% subsidie voor HR++ glas zonder kozijnen binnen het subsidieplafond van
maatregel 29, of

– 30% subsidie voor de combinatie triple glas en kozijnen op basis van ISDE buiten het
subsidieplafond.

Vraag 3

Welke maatregelen vallen volgens u precies onder de «noodzakelijke maatregelen tot
de standaard»? Kunt u alle afzonderlijke «noodzakelijke maatregelen tot de standaard»
uitsplitsen?

Antwoord 3

De standaard voor woningisolatie van de RVO2 houdt rekening met de bouwkundige kenmerken per woning. Daarom wordt per woning gekeken
welke maatregelen in de desbetreffende woning nodig zijn voor het behalen van de standaard.
Dit kan met behulp van een woningplan. De standaard voor woningisolatie kan met HR++
glas behaald worden, daarmee zijn triple glas en nieuwe kozijnen niet noodzakelijk
voor het behalen van de standaard. Dit geldt ook voor maatregelen als het vervangen
van daken en vloeren. In de concept- subsidieregeling is opgenomen welke maatregelen
hier wel onder vallen, zoals spouwmuurisolatie, dakisolatie aan de binnenzijde, vloerisolatie
aan de onderzijde en HR++ glas.

Vraag 4

Kunt u toelichten waarom triple glas en kunststofkozijnen zijn uitgesloten voor deze
subsidie, terwijl ze op de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO)
onder de standaard voor woningisolatie vallen?3 Is de uitsluiting van deze maatregelen dan niet in tegenspraak met de genoemde Kamerbrief
van 6 maart 2024?

Antwoord 4

Op de website van RVO staat triple glas met kozijnen genoemd als één van de maatregelen
onder de streefwaarden. De streefwaarden zijn bedoeld voor de afzonderlijke bouwdelen
van de woning, wanneer één of enkele bouwdelen worden verduurzaamd. De standaard voor
woningisolatie kijkt echter naar het gehele gebouw. Zouden in alle bouwdelen de streefwaarden
worden toegepast, dan komt de woning ruim boven de standaard voor woningisolatie uit.

Uitsluiting van deze maatregelen voor de subsidie van maatregel 29 is daarmee niet
in tegenspraak met de Kamerbrief van 6 maart 2024. Woningeigenaren kunnen hiervoor
wel het subsidiepercentage van 30% krijgen, in lijn met de ISDE-regeling.

Vraag 5

Waarom vallen deze maatregelen wel onder de Investeringssubsidie duurzame energie
en energiebesparing (ISDE), maar niet onder maatregel 29 van Nij Begun?

Antwoord 5

De ISDE gaat uit van het behalen van maximale CO2-reductie en niet van het behalen
van de isolatiestandaard. Triple glas draagt bij aan het reduceren van de CO2-uitstoot
in een woning, maar is niet noodzakelijk voor het behalen van de standaard. De insteek
van de ISDE is dus nadrukkelijk anders dan Maatregel 29.

Vraag 6

Waarom krijgt de rest van Nederland het advies en tevens de subsidie voor triple glas
en nieuwe kozijnen en krijgen Groningers dit middels maatregel 29 van Nij Begun niet?4, 5 Op basis waarvan wordt het onderscheid tussen Groningen en de rest van Nederland
gemaakt?

Antwoord 6

De regeling is na consultatie zo aangepast dat er voor triple glas en kozijnen geen
onderscheid is tussen Groningen en de rest van Nederland. Woningeigenaren van Groningen
en Noord-Drenthe kunnen het hoge subsidiepercentage van 30% ontvangen voor de combinatie
triple glas en kozijnen.

Vraag 7

Is het een puur financiële overweging om triple glas en nieuwe kozijnen uit te sluiten
van maatregel 29 van Nij Begun?

Antwoord 7

Nee. Het is primair de inhoudelijke overweging dat het toepassen van triple glas en
nieuwe kozijnen niet noodzakelijk is om tot de standaard voor woningisolatie te komen.
Daarnaast willen wij voorkomen dat er in individuele gevallen op basis van adviezen
van glaszetters, aannemers en/of energie-adviseurs of door druk vanuit eigenaar-bewoners
op deze ondernemers en adviseurs toch triple glas en kozijnen toegepast gaat worden
en er hiermee onuitlegbare verschillen kunnen gaan ontstaan tussen vergelijkbare woningen
en situaties. Mede gelet op het grote aantal vragen uit de praktijk over dit onderwerp
is in de stuurgroep van bestuurders van Rijk en regio besloten dat duidelijkheid aan
de voorkant hier de voorkeur verdient boven moeilijk uitlegbare verschillen aan de
achterkant.

Vraag 8

Hoe rijmt u het doel uit de Kamerbrief over Nij Begun dat «huizen zoveel als mogelijk
worden geïsoleerd naar de standaard voor woningisolatie. Daardoor zijn deze huizen
qua isolatie straks klaar voor de overstap van aardgas naar een vorm van duurzame
warmte.» en het uitsluiten triple glas en nieuwe kozijnen?6

Antwoord 8

De standaard voor woningisolatie van RVO geeft aan wanneer huizen qua isolatie klaar
zijn voor de overstap van aardgas naar een vorm van duurzame warmte. Het plaatsen
van triple glas en kozijnen is niet nodig voor het behalen van de standaard voor woningisolatie.
Het is daarom uitgesloten van de aanvullende subsidie vanuit maatregel 29, maar woningeigenaren
kunnen hier wel 30% subsidie voor krijgen in lijn met de ISDE-regeling.

Vraag 9

Zijn er woningen die niet aan de standaard kunnen voldoen als er geen nieuwe kozijnen
en triple glas worden geplaatst? Zo nee, betekent dit dat deze woningen dus niet goed
genoeg geïsoleerd zijn om van het aardgas af te stappen?

Antwoord 9

Nee. In de praktijk zien wij dat de standaard voor woningisolatie gehaald kan worden
zonder nieuwe kozijnen en triple glas. Het is dus niet nodig om nieuwe kozijnen en
triple glas te plaatsen. Daarnaast is de standaard ook niet bedoeld om ingrijpende
maatregelen als nieuwe kozijnen te treffen. De standaard kan ook gehaald worden door
andere bouwdelen van de woning beter te isoleren.

Vraag 10

Kan het zo zijn dat een woning die nu wordt geïsoleerd middels maatregel 29 van Nij
Begun over aantal jaar weer nieuwe verduurzamingsmaatregelen nodig heeft om «toekomstbestendig»
te worden doordat triple glas en nieuwe kozijnen worden uitgesloten? Zo ja, is het
niet veel (kosten)efficiënter om deze maatregelen wel toe te voegen aan maatregel 29
van Nij Begun?

Antwoord 10

Een woning die middels maatregel 29 is geïsoleerd naar de standaard voor woningisolatie
is daarmee ook toekomstbestendig geïsoleerd. Verder isoleren is niet nodig en vaak
ook niet kosteneffectief.

Vraag 11

Vindt u dat het kabinet met het uitsluiten van kozijnen en triple glas recht doet
aan de disproportionele last die bewoners hebben gedragen door de winning van aardgas,
zoals u stelt in de Kamerbrief over Nij Begun?

Antwoord 11

Inwoners uit Groningen en Noord-Drenthe ontvangen aanvullende subsidie tot 50% of
100% op isolatiemaatregelen die nodig zijn voor een goed geïsoleerde woning conform
de standaard voor woningisolatie. Hiermee doet het kabinet recht aan de toezeggingen
die in de kabinetsreactie Nij Begun gedaan zijn ten aanzien van maatregel 29, waarin
staat dat in Groningen en Noord-Drenthe ongeveer het dubbele beschikbaar is ten opzichte
van de landelijke subsidies die voor iedereen in Nederland beschikbaar zijn.

Vraag 12

Wanneer is precies besloten dat triple glas en kozijnen zijn uitgesloten van subsidiëring
en wanneer is dat precies gecommuniceerd? Is deze beslissing genomen nadat het duidelijk
werd dat de 1,65 miljard euro niet toereikend was om dit onderdeel te maken van de
subsidie?

Antwoord 12

Dit is in de stuurgroep van Rijk en regio in oktober 2024 besloten, waarna dit verwerkt
is in de communicatie omtrent de internetconsultatie en op de regionale informatiewebsite
www.nijbegun.nl/isolatieaanpak is gezet. Het besluit is genomen vanwege de inhoudelijke reden dat het niet nodig
is voor het behalen van de isolatiestandaard en het risico op onuitlegbare verschillen.

Vraag 13

Is het lokale bestuur voor blok gezet door het beperkte budget, waardoor het lokale
bestuur in samenspraak met het Rijk vanuit het lokale bestuur bezien begrijpelijk
tot deze regeling is gekomen, maar nooit voldoende middelen had om tot een uitgebreidere
regeling te komen?

Antwoord 13

Nee. In een gelijkwaardige samenwerking tussen Rijk en regio is maatregel 29 verder
uitgewerkt, waaruit deze conceptregeling en -voorwaarden tot stand zijn gekomen. Niet
alleen lokale bestuurders zijn hierbij betrokken, maar ook een klankbordgroep met
vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties, energie-adviesbureaus en -coöperaties,
en adviserende bewoners.

Vraag 14

Wat zegt u tegen de woningeigenaren uit het aardbevingsgebied die triple glas en kunststof
kozijnen hebben geplaatst en er logischerwijs vanuit gingen dat ze hier «met terugwerkende
kracht vanaf 25 april 2023» (Kamerstuk 33 529, nr. 1227) subsidie voor zouden krijgen? Snapt u dat dat zij zich op zijn minst benadeeld voelen?

Antwoord 14

Wij begrijpen dat inderdaad. Wij hebben goed geluisterd naar de reacties op de internetconsultatie
en de regeling hierop aangepast. Voor woningeigenaren die na 25 april 2023 hebben
verduurzaamd wordt coulance toegepast. Zij krijgen daarom met terugwerkende kracht
50% of 100% subsidie voor het plaatsen van triple glas en kozijnen.

Vraag 15

Hoe heeft deze verwarring voor woningeigenaren uit het aardbevingsgebied kunnen ontstaan?

Antwoord 15

In het afgelopen jaar is door Rijk en regio hard gewerkt aan de uitwerking van maatregel 29.
Om woningeigenaren de mogelijkheid te geven alvast zelf te starten met isoleren, is
ná 6 maart 2025 gecommuniceerd dat woningeigenaren daar niet mee hoeven te wachten.
Op dat moment werden triple glas en kozijnen nog als mogelijke maatregel genoemd onder
de voorwaarde dat deze maatregel nodig is voor het behalen van de standaard voor woningisolatie.
Bij de nadere uitwerking werd duidelijk dat triple glas en kozijnen niet nodig zijn
voor het behalen van de standaard. Hierdoor is verwarring ontstaan.

Vraag 16

Snapt u dat deze gang van zaken het broze vertrouwen van de Groningers wederom schaadt?

Antwoord 16

Ja dat begrijpen we goed. Wij hebben goed geluisterd naar de reacties op de internetconsultatie
en de regeling daarop aangepast, zowel voor terugwerkende kracht als voor nieuwe gevallen.

Vraag 17

Werd in eerste instantie gedacht dat het bedrag van 1,65 miljard euro voldoende zou
zijn om alle maatregelen die onder de ISDE-subsidie vallen hiervoor vergoed konden
worden? Zo nee, hoe bent u dan op het bedrag van 1,65 miljard euro gekomen?

Antwoord 17

Het doel van maatregel 29 is nooit geweest om alle maatregelen die onder de ISDE-subsidie
vallen te vergoeden. Het doel is om woningen die qua energiezuinigheid nog te wensen
overlaten te verbeteren, zodat deze woningen in 2035 qua isolatie klaar zijn om van
het aardgas af te gaan. Dit doen we door woningen te isoleren naar de standaard voor
woningisolatie.

Om deze reden worden maatregelen als zonnepanelen en warmtepompen die wel onder de
ISDE vallen, niet vergoed vanuit maatregel 29. Het subsidiebedrag van 1,65 mld. is
erop berekend dat alle woningen in de regio kunnen isoleren naar de standaard voor
woningisolatie.

Vraag 18

Hoeveel extra geld is er precies nodig om triple glas en kunststofkozijnen toch onderdeel
te maken van de subsidie? Bent u bereid om alles op alles te zetten om hier toch financiering
voor te vinden? Zo ja, waar denkt u die te vinden? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 18

Binnen de huidige financiële ruimte maken wij in het kader van coulance met terugwerkende
kracht 50% of 100% subsidie voor triple glas en kozijnen mogelijk voor degenen die
al geïnvesteerd hebben. Voor nieuwe aanvragen hanteren we het subsidiepercentage van
30% in lijn met de ISDE-regeling. Als wij volledige vrijheid zouden geven in de keuze
van de isolatiemaatregelen onafhankelijk of deze nodig zijn voor het behalen van de
isolatiestandaard leidt dit naar verwachting tot meerkosten van 500 tot 700 miljoen euro.

Vraag 19

Deelt u de mening dat dit sterke paralellen oproept met de subsidiepot van 220 miljoen euro
van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN), die binnen een dag leeg was omdat
ook toen de subsidiepot ruim tekortschoot?7 Zo ja, waarom is hier niet van geleerd om voldoende budget beschikbaar te stellen
voor het beoogde doel in plaats van de lokale bestuurders te laten roeien met beperkte
riemen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 19

Nee wij delen deze mening niet. Maatregel 29 is bedoeld om woningen in de regio te
isoleren naar de standaard voor woningisolatie en hierop is het subsidiebedrag van
1,65 miljard ook berekend.

Vraag 20

Waarom is ervoor gekozen om de subsidie voor het hele risico- of aardbevingsgebied,
bestaande uit alle gemeenten rondom het Groningenveld waar meer dan vijf procent van
de woningen schade heeft opgelopen door de aardbevingen, niet open te stellen? Is
dit omdat er niet genoeg subsidie beschikbaar is gesteld?

Antwoord 20

In de kabinetsreactie Nij Begun van 25 april 2023 is de keuze gemaakt dat alle woningeigenaren
in de provincie Groningen en de gemeenten Aa en Hunze, Noordenveld en Tynaarlo in
aanmerking kunnen komen voor maatregel 29. Hierbij is besloten om de gemeentegrenzen
te hanteren, omdat het onwenselijk is dat de grens voor M29 midden door een gemeente
of dorp loopt. Bij de afbakening is gekeken naar het IMG-effectgebied en welke gemeenten
voor een aanzienlijk deel binnen dit effectgebied ligt. Dit is daarmee geen nieuwe
keuze binnen de regeling Maatregel 29.

Vraag 21

Kunt u een verklaring geven waarom de wijk De Hunze geen volledige subsidie krijgt
en de wijk Van Starkenborgh wel?

Antwoord 21

De definitie van het versterkingsgebied is samen met de regio tot stand gekomen. Onder
het versterkingsgebied vallen alle CBS-wijken en buurten waar afgerond naar boven
meer dan 30% van de woningen in de scope van de NCG zitten. Daarnaast zijn alle hier
logisch toebehorende gebieden toegevoegd. Met onder andere de gemeente Groningen is
zorgvuldig gekeken of de grens niet tot onuitlegbare verschillen leidt. Op basis hiervan
krijgt De Hunze geen volledige subsidie en Van Starkenborgh wel.

Vraag 22

Vreest u dat dit soort ogenschijnlijk arbitraire grenzen tussen wel of geen volledige
subsidie de ongelijke schadeafhandeling verder in de hand werkt? En dat dit als onrechtvaardig
wordt ervaren en dat dit zodoende ook tot grotere spanningen in gemeenschappen kan
leiden?

Antwoord 22

In de verdere uitwerking van maatregel 29 met de regio is de wens naar voren gekomen
om woningeigenaren die het meest hebben geleden onder de aardbevingen en woningeigenaren
met een lager inkomen, extra te ondersteunen. Dit betreft een goed verdedigbaar verschil.
Gezamenlijk met de regio is dit uitgewerkt in de definitie van het versterkingsgebied
en is met grote zorgvuldigheid naar deze grenzen gekeken. Dit is vastgelegd in de
bestuurlijke afspraken tussen Rijk en regio, welke op 6 maart 2024 gepresenteerd zijn.

Vraag 23

Waarom moeten woningeigenaren een woonplan laten maken en wordt er niet gewerkt op
basis van vertrouwen?

Antwoord 23

Een woningplan helpt woningeigenaren bij het nemen van de goede maatregelen. Welke
maatregelen wel en niet doelmatig bijdragen aan het bereiken van de standaard voor
woningisolatie is zonder woningplan in de meeste gevallen niet direct duidelijk. Het
woningplan is dus niet ter controle van de woningeigenaar, maar ter ondersteuning.

Woningeigenaren hoeven overigens niet in alle gevallen een woningplan op te stellen.
Voor de met terugwerkende kracht maatregel geldt geen woningplan. Daarnaast kan tot
10.000 euro voor maatregelen ook zonder woningplan subsidie worden aangevraagd, als
tot bepaalde grenswaarden wordt geïsoleerd, de woning geen monument betreft en niet
ouder is dan 1965.

Vraag 24

Hoeveel adviseurs zijn er beschikbaar voor het opstellen van een woonplan?

Antwoord 24

Energie-adviesbureaus in de regio geven aan dat zij op dit moment aan het opschalen
zijn en meer coaches en adviseurs in dienst nemen en opleiden. Deze bureaus geven
aan dat er genoeg energiecoaches en -adviseurs beschikbaar zullen zijn om gedurende
10 jaar de woningeigenaren in Groningen en Noord-Drenthe te ondersteunen.

Vraag 25

Hoe zorgt u ervoor dat er voldoende goed opgeleide energieadviseurs in Groningen beschikbaar
zijn? Kunt u garanderen dat het opstellen van een woonplan niet tot vertraging leidt?

Antwoord 25

Zie antwoord bij vraag 24.

Vraag 26

Is met het feit dat er in veel situaties een woningplan moet worden opgesteld, vaak
door gecertificeerde experts en gebruikmakend van ingewikkelde normen, niet wederom
het risico dat veel geld dat voor Groningen bedoeld is niet bij hen terechtkomt, maar
bij adviesbureaus en overhead?

Antwoord 26

De kosten voor energiecoaches en -adviseurs worden bekostigd uit een deel van de 150
mln. euro voor de ondersteuning van de uitvoering van maatregel. De volledige 1,5 mld. euro
die beschikbaar is voor de maatregelen, wordt ook alleen aan de maatregelen besteed.

Vraag 27

Hoe rijmt u de kritiek op de huidige regeling met de adviezen van de commissie-Van
Geel?

Antwoord 27

Wij volgen met de regeling voor Maatregel 29 het advies om toe te werken naar een
voor iedereen gelijke eindsituatie voor alle woningen, namelijk dat deze verduurzaamd
zijn tot het niveau van de standaard van woningisolatie en klaar zijn om zonder aardgas
verwarmd te worden. De kritiek op onderdelen van de huidige regeling staat hier in
belangrijk mate los van.

Vraag 28

Is het zo dat door de versterkingsopgave in Groningen, en de daardoor toegenomen vraag,
de prijzen voor de isolatie- en ventilatiemaatregelen in Groningen significant hoger
zijn dan de marktconforme prijzen in Nederland? Zo ja, is de Staatssecretaris bereid
hiervoor te compenseren door een bepaalde opslag op de marktconforme prijs mogelijk
te maken?

Antwoord 28

Isolatie- en ventilatiemaatregelen worden (deels) uitgevoerd door andere bedrijven
dan versterkingsmaatregelen. Het is dus niet zo dat door de versterkingsoperatie de
prijzen voor isolatie en ventilatie zijn toegenomen. Daarnaast is er natuurlijk, door
de komst van maatregel 29, wel een grotere vraag in de regio. Om grote prijsstijgingen
te voorkomen zal daarom gewerkt worden met een marktconforme maatregelencatalogus,
met maximumprijzen voor de maatregelen.

Vraag 29

Bent u bereid, gezien het feit dat de regeling nog in internetconsultatie is en er
grote zorgen heersen onder bewoners, de regeling zo snel mogelijk aan te passen en
triple glas en kozijnen toch te vergoeden, zonder dat dit vertraging oploopt voor
het openstellen van de regeling?

Antwoord 29

We zijn bereid om de regeling aan te passen. Samen met de regio zijn de reacties op
de internetconsultatie geanalyseerd en gewogen. In de stuurgroep met regionale bestuurders
en het Rijk is afgesproken om de regeling aan te passen. In de afgelopen weken is
de regeling aangepast en de nieuwe versie van de regeling wordt begin maart voorgelegd
aan uw Kamer.

Vraag 30

Kunt u deze vragen binnen de gebruikelijke termijn van 3 weken beantwoorden?

Antwoord 30

Wij wilden eerst met de regio in gesprek over de reacties op de internetconsultatie
en mogelijke oplossingsrichtingen. Daarom ontvangt u deze vragen later dan de gebruikelijke
termijn van 3 weken.