Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Podt en Rooderkerk over het bericht 'Schoof: binnen twee maanden stikstofplan, 'economie moet blijven functioneren''

Antwoord van Minister Wiersma (Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur) (ontvangen
5 maart 2025).

Vraag 1

Kunt u uiteenzetten hoeveel de verschillende sectoren (akkerbouw, tuinbouw, melkveehouderij,
varkenshouderij, pluimveehouderij) bijdragen aan de totale CO2-equivalenten uitstoot binnen de landbouw?1

Antwoord 1

De totale broeikasgasuitstoot van de landbouw bedroeg 25,0 Mton CO2-equivalenten in 2023. Daarvan was 18,7 Mton afkomstig van de veehouderij en akkerbouw
en 6,3 Mton van de glastuinbouw. De 18,7 Mton afkomstig van de veehouderij en akkerbouw
bestond uit 18,2 Mton procesemissies en 0,5 Mton energie-gerelateerde emissies. De
18,2 Mton procesemissies kan nader gespecificeerd worden naar broeikasgas. Methaanemissies
(hoofdzakelijk afkomstig van de veehouderij en mestaanwending in de akkerbouw) bedroegen
13,1 Mton, lachgasemissies (hoofdzakelijk afkomstig van de akkerbouw) bedroegen 4,8
Mton en koolstofdioxide (CO2)-emissies (hoofdzakelijk afkomstig van de akkerbouw) bedroegen 0,2 Mton . Er wordt
in de Klimaat- en Energieverkenning vooralsnog geen nadere specificatie gemaakt naar
verschillende sub-sectoren binnen de veehouderij.

Vraag 2

Hoeveel CO2-equivalenten stootte de landbouw in 2024 uit en hoeveel is dat verwijderd van het
restemissiedoel van 2030 van 18,9 megaton?

Antwoord 2

De emissiecijfers voor 2024 zijn nog niet bekend, deze zullen op Prinsjesdag 2025
gepubliceerd worden in de Klimaat- en Energieverkenning 2025. Het restemissiedoel
voor de landbouw in 2030 is 17,9 Mton CO2-equivalenten.

Vraag 3

Ligt u op koers om het klimaat-sectordoel te halen voor de landbouw? Zo nee, wat is
de belemmerende factor?

Antwoord 3

Veel agrarische ondernemers hebben al grote stappen gezet in het terugbrengen van
hun uitstoot van broeikasgassen, wat laat zien dat met de juiste kennis en ondersteuning
veel bereikt kan worden. De Klimaat-en Energieverkenning 2024 laat echter zien dat
het klimaatdoel voor de landbouw nog niet binnen bereik ligt. Daarom zet het kabinet
in op aanvullend beleid , waarbij doelsturing en het stimuleren van innovatie belangrijke
onderdelen zijn . Bedrijven die vrijwillig willen stoppen, worden door het kabinet
ondersteund met ruimhartige beëindigingsregelingen. Doelsturing op bedrijfsniveau
betreft een systeemwijziging, die tijd kost om te implementeren. Hiervoor zijn niet
zozeer belemmerende factoren aanwezig maar verschillende aspecten van de systematiek
vergen keuzes die zorgvuldig moeten worden genomen. Voor de implementatie van innovaties,
zoals innovatieve stalsystemen, is natuurvergunningverlening momenteel een belemmerende
factor.

Vraag 4

Bent u het met de indieners eens dat een effectieve aanpak van de stikstof- en mestcrisis,
namelijk extensiveren door minder vee, er ook voor zorgt dat de landbouw op koers
komt om de CO2 restemissiedoelen voor 2030 te halen? Zo nee, op welke wetenschappelijke bronnen
beroept u zich?

Antwoord 4

Het is inderdaad zo dat de maatregelen voor stikstof en mest in de meeste gevallen
ook positieve effecten hebben op het halen van het nationale klimaatdoel voor 2030.
Hierbij dient te worden opgemerkt dat indien de voedselproductie in Nederland zich
door deze maatregelen verplaatst naar andere EU landen waar minder duurzaam geproduceerd
wordt, dit mogelijk een negatief effect kan hebben op het halen van het EU klimaatdoel
voor 2030 .

Vraag 5

Wat is de impact van het schrappen van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG)
op de haalbaarheid van de klimaatdoelen in de landbouw?

Antwoord 5

Zoals aangegeven in het antwoord op vraag 3 zet het kabinet in op een combinatie van
verschillende sporen om het klimaatdoel voor de landbouw te halen.

...

Vraag 6

Hoeveel geld komt u tekort voor het halen van de klimaatdoelen op landbouw?

Antwoord 6

Het kabinet zal bij de voorjaarsbesluitvorming stil staan bij de benodigde budgetten
voor de verschillende opgaven, waaronder de klimaatopgave. Voor de landbouw zal de
voorjaarsbesluitvorming klimaat ook samenhangen met de uitkomsten de Ministeriële
Commissie Economie en Natuurherstel, vanwege een logische samenhang in de handelingsopties
die een agrarisch ondernemer heeft om op het bedrijf emissies te reduceren. Het gaat
immers in beide gevallen om emissies naar de lucht en de overlap en interactie tussen
reductiemaatregelen die nodig zijn voor klimaat en stikstof is groot.

Vraag 7

Hoeveel verduurzamingsprojecten liggen er stil door het stikstofslot en hoeveel uitstootreductie
lopen we daardoor mis?

Antwoord 7

De uitspraak van de Raad van State aangaande intern salderen heeft ook impact op lopende
en toekomstige projecten die zijn gericht op verduurzaming of andere activiteiten
van maatschappelijke belang over alle sectoren. Het aantal projecten dat dit betreft
en daarmee gepaarde uitstootreductie is nu niet in kaart gebracht. Daarbij geldt dat
ik deze problematiek vanzelfsprekend een onwenselijke situatie vind. Dit onderstreept
de noodzaak om te komen tot een aanpak waarmee Nederland weer van het slot komt en
we verduurzaming en emissiereductie in deze projecten weer mogelijk kunnen maken.
De komende periode brengt het kabinet de impact van deze uitspraak verder in beeld,
alsmede de handelingsopties die daaruit volgen. Daarnaast wordt door SEO en CE Delft
een onderzoek verricht naar de economische schade die gepaard gaat met de stikstofproblematiek.
De resultaten hiervan verwacht ik Q2 2025.

Vraag 8

Welke maatregelen heeft u aangedragen voor het klimaatpakket van uw collega Hermans?
Tellen deze maatregelen op tot minstens 5 megaton CO2-reductie die de landbouw moet leveren aan de klimaatdoelen van Minister Hermans?

Antwoord 8

Zoals aangegeven in het antwoord op vraag 6 zal voor de landbouw de voorjaarsbesluitvorming
klimaat samenhangen met de uitkomsten de Ministeriële Commissie Economie en Natuurherstel
(MCE&N). De MCE&N zal een maatregelenpakket uitwerken. De effecten van de maatregelen
zullen worden doorgerekend, waaronder het effect op de uitstoot van broeikasgassen.
Er zal worden bezien of de huidige klimaatmaatregelen en het pakket uit de MCE&N voldoende
zijn om het klimaatdoel voor de landbouw in 2030 te behalen, of dat nog aanvullende
maatregelen nodig zijn. De gesprekken tussen de betrokken bewindspersonen lopen en
de uitkomst zal bekend worden gemaakt in de voorjaarsnota.

Vraag 9

Bent u bereid aanvullende maatregelen te treffen als blijkt dat de klimaatdoelen voor
de landbouw uit zicht blijven? Zo ja, aan welke maatregelen denkt u?

Antwoord 9

Zoals aangegeven in het antwoord op vraag 8 zal eerst worden bezien of de huidige
maatregelen en het pakket uit de MCE&N voldoende zijn om het klimaatdoel voor de landbouw
in 2030 te behalen, of dat nog aanvullende maatregelen nodig zijn.

Vraag 10

Kunt u deze vragen beantwoorden voor het commissiedebat Landbouw, klimaat en voedsel
op 6 maart 2025?

Antwoord 10

Ja.