Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Podt over het artikel 'Wiersma: voorlopig geen ondergrens voor stikstofuitstoot, juridische check duurt minimaal 1,5 jaar' (Trouw)

Antwoord van Minister Wiersma (Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur) (ontvangen
19 februari 2025).

Vraag 1

Wat maakte dat u het nieuws «Minister Wiersma breekt stikstofslot open. Hoop gloort
voor duizenden boeren en bouwprojecten» en «Landbouwminister Femke Wiersma (BBB) wil
ondergrens voor stikstofuitstoot versoepelen: We móeten Nederland uit slop trekken»
over de rekenkundige ondergrens afgelopen vrijdag alléén via de Telegraaf en de website
van de BBB bekendmaakte?1 2

Antwoord 1

Ik heb de media te woord gestaan over de stand van zaken in het proces rondom de invoering
van de rekenkundige ondergrens.

Vraag 2

Bracht u dit nieuws naar buiten als boegbeeld van de BBB of als Minister in het kabinet?
Waarom werd dit nieuws in het laatste geval niet ook via een reguliere kamerbrief
gedeeld met de Kamer?

Antwoord 2

Zoals u weet ben ik Minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur. In
het Hoofdlijnenakkoord staat de afspraak dat er een rekenkundige ondergrens komt van
minimaal 1 mol. Ik heb de Tweede Kamer diverse keren op de hoogte gehouden van de
stand van zaken in dit proces. Er is nu geen nieuwe processtap genomen. Die volgt
bij de adviesaanvraag aan de Raad van State. Ik zal uw Kamer daar dan uiteraard over
informeren, evenals bij daaropvolgende processtappen.

Vraag 3

Waarom heeft u ervoor gekozen de uitkomsten van het wetenschappelijk onderzoek niet
gelijk op vrijdag met de Kamer te delen? Gaat u dit alsnog doen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3

Ik ben voornemens om het expertoordeel en de peerreviews openbaar te maken nadat de
Afdeling advisering van de Raad van State hierover haar voorlichting heeft uitgebracht
(Zij maakt die voorlichting dan ook openbaar).

Ik vind het niet verstandig de stukken eerder openbaar te maken. Het gevolg van openbaarmaking
kan zijn dat het expertoordeel van professor Arthur Petersen dan kan worden aangedragen
als onderbouwing in de vergunningverlening door een initiatiefnemer, of kan worden
opgevoerd in rechtszaken gevoerd door derden tegen het bevoegd gezag. Dit licht ik
verder toe in de brief die ik gelijktijdig aan deze vragen aan uw Kamer stuur.3

Vraag 4

Wat maakt dat u juist in dit wetenschappelijk onderzoek zoveel vertrouwen hebt dat
u het breed uitvent in de krant?

Antwoord 4

Er is brede consensus dat de huidige ondergrens niet wetenschappelijk is onderbouwd
en leidt tot schijnzekerheid. Ik vind dat een individuele ondernemer daar dan ook
niet verantwoordelijk voor kan worden gehouden. De rekenkundige ondergrens van 1 mol/ha/jaar
die Arthur Petersen adviseert is wel wetenschappelijk onderbouwd en deze onderbouwing
wordt blijkens de peerreview breder gedragen.

Vraag 5

Waar haalt u dit vertrouwen vandaan in dit wetenschappelijk onderzoek, gezien het
feit dat TNO in eerder onderzoek concludeerde dat de rekenkundige ondergrens niet
wetenschappelijk kon worden onderbouwd?

Antwoord 5

Petersen bouwt verder op alle eerdere onderzoeken en gebruikt in zijn expertoordeel
spoor 2 uit het discussiehoofdstuk van TNO/UvA: de meetdetectielimiet als basis om
een ondergrens te onderbouwen. In zijn expertoordeel beargumenteert Petersen dat er
een rekenkundige ondergrens van 1 mol/ha/jaar ingevoerd zou moeten worden op basis
van de beste beschikbare wetenschappelijke kennis, en rekening houdend met deze meetdetectielimiet.
Onder 1 mol/ha/jaar is een depositie niet voldoende zeker van nul te onderscheiden
en kan een berekende depositiebijdrage dus niet met voldoende wetenschappelijke zekerheid
worden gerelateerd aan een individuele bron.

Vraag 6 en 7

Klopt het dat het nog minimaal 1,5 jaar duurt voordat duidelijk is of deze rekenkundige
ondergrens überhaupt mogelijk is?

Waarom heeft u ervoor gekozen deze informatie niet te delen in het interview met de
Telegraaf?

Antwoord 6 en 7

Nee, dit klopt niet. Bij een positief advies wil ik de rekenkundige ondergrens zo
snel mogelijk invoeren en gericht inbrengen bij een lopende procedure bij de Afdeling
bestuursrechtspraak van de Raad van State. Uiteindelijk staat de juridische houdbaarheid
pas vast als de Afdeling bestuursrechtspraak zich over een rekenkundige ondergrens
heeft uitgesproken.

De Afdeling advisering heeft minimaal 8 tot 10 weken nodig om tot een voorlichting
te komen. Na advies van de Raad van State wordt het besluit genomen om de rekenkundige
ondergrens te verhogen. Wanneer de ondergrens vervolgens kan worden ingebracht in
een lopende procedure bij de Afdeling bestuursrechtspraak moet en rekening worden
gehouden met 1 tot 1,5 jaar voordat er een eindoordeel ligt. De ondergrens is dan
wel al ingevoerd en kan worden gebruikt in de vergunningverlening.

Er is een risico dat wanneer er een rekenkundige ondergrens wordt ingezet in de toestemmingverlening
en vervolgens geen stand houdt bij de Afdeling bestuursrechtspraak, er een vergelijkbare
groep als de PAS-melders ontstaat. Daarom vind ik het ook van uiterst belang dat we
dit op een zorgvuldige manier doen. Dit licht ik uitgebreider toe in de Kamerbrief
die ik gelijktijdig naar uw Kamer stuur.4

Vraag 8

Wat vindt u van de berichtgeving op de website van de BBB, waarin dit aspect niet
alleen niet wordt meegenomen, maar de indruk wordt gewekt dat het lange wachten voorbij
is voor Programma Aanpak Stikstof (PAS)-melders en andere ondernemers?

Antwoord 8

Het is niet aan mij om als Minister te oordelen over de berichtgeving van individuele
politieke partijen.

Vraag 9

Kunt u zich voorstellen dat veel ondernemers er na alle berichtgeving niet op rekenen
dat het nog anderhalf jaar duurt voordat er überhaupt juridische duidelijkheid komt?
Wat gaat u de komende tijd doen om een eerlijk beeld te schetsen over de termijn waarop
dit plaatsvindt?

Antwoord 9

Zie het antwoord op vraag 6.

Vraag 10

Vindt u, alles bij elkaar genomen, dat het handig is geweest de start van zo’n lang
traject met zoveel onzekerheden zo breed uit te meten in de pers?

Antwoord 10

Ik heb media te woord gestaan over de huidige stand van zaken in het proces rondom
de invoering van de rekenkundige ondergrens. Er wordt al jaren hierover gesproken,
en er ligt nu een wetenschappelijke onderbouwing. Dat is positief nieuws. De volgende
stap is advies vragen bij de Raad van State, dit bereid ik nu voor.

Vraag 11

Bent u bereid deze vragen te beantwoorden voor het plenaire debat over de stikstofontwikkelingen
van donderdag 20 februari 2025?

Antwoord 11

Ja.