Brief commissie : Jaarverslag van de commissies voor de verzoekschriften betreffende de werkzaamheden in het vergaderjaar 2023-2024

A/ Nr. 6
BRIEF VAN DE COMMISSIES VOOR DE VERZOEKSCHRIFTEN

Aan de Voorzitters van de Eerste en de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 6 februari 2025

Namens de Commissie voor de Verzoekschriften van de Eerste Kamer der Staten-Generaal
en de Commissie voor de Verzoekschriften en de Burgerinitiatieven van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal bied ik u hierbij het jaarverslag aan betreffende de werkzaamheden
in het parlementaire jaar 2023–2024 (19 september 2023–17 september 2024) en in de
periode 17 september 2024–31 december 2024

De voorzitter van de commissie van de Eerste Kamer, Van Strien

De voorzitter van de commissie van de Tweede Kamer, White

De griffier van beide commissies, Konings

Jaarverslag van de commissie voor de Verzoekschriften en de Burgerinitiatieven van
de Tweede Kamer der Staten-Generaal en de commissie voor de Verzoekschriften van de
Eerste Kamer der Staten-Generaal betreffende de werkzaamheden in het parlementaire
jaar 2023–2024 (19 september 2023–17 september 2024) en in de periode 17 september
2024–31 december 2024

Inleiding

In dit jaarverslag brengt de commissie voor de Verzoekschriften en de Burgerinitiatieven
van de Tweede Kamer en de commissie voor de Verzoekschriften van de Eerste Kamer verslag
uit over hun werkzaamheden in het parlementaire jaar 2023–2024, en over de periode
17 september 2024–31 december 2024.

Gezien het behandelen van tot personen te herleiden gegevens en informatie, die vertrouwelijk
zijn, voeren de commissies voor een groot deel hun werkzaamheden in beslotenheid uit.
Door middel van dit jaarverslag willen zij inzicht geven in de werkwijze en activiteiten.

De verslagperiode is eenmalig verlengd, omdat de commissie vanaf 2025 per kalenderjaar
in plaats van per vergaderjaar een jaarverslag wenst uit te brengen. Daarmee sluit
de commissie aan bij de werkwijze van de Staat van de Kamer, die door de Tweede Kamer
wordt uitgebracht, waarvan de verslagperiode ook een kalenderjaar bestrijkt. Dit past
bovendien beter bij de nieuwe invulling van het jaarverslag naar aanleiding van de
pilot burgersignalen (zie paragraaf 4). Zoals gebruikelijk bevat het jaarverslag ook
enkele opmerkingen over de werkzaamheden van de commissie voor de Verzoekschriften
van de Eerste Kamer.

Paragraaf 1 gaat in op het doel en de grondslag van de commissies. Paragraaf 2 en
3 bieden inzicht in de behandeling van verzoekschriften en burgerinitiatieven. Naast
de reguliere activiteiten van de commissies worden er in dit verslag ook twee projecten
van de commissie voor de Verzoekschriften en de Burgerinitiatieven van de Tweede Kamer
behandeld. Het betreft de afronding van de pilot burgersignalen en de uitwerking van
het rapport «Voor het voetlicht» van het Rathenau Instituut (zie paragraaf 4 en 5).

Na de verkiezing van de Tweede Kamer op 22 november 2023 is de commissie voor de Verzoekschriften
en de Burgerinitiatieven van de Tweede Kamer opnieuw samengesteld. Zij bestaat op
het moment van de publicatie van dit verslag uit de leden White (voorzitter, GroenLinks-PvdA),
Valize (ondervoorzitter, PVV), Van Nispen (SP), Van der Plas (BBB), Kisteman (VVD),
Bruyning (NSC), Kostić (PvdD), en Dekker (FvD).

De commissie voor de Verzoekschriften van de Eerste Kamer bestaat uit de leden Van
Strien (voorzitter, PVV), Nanninga (ondervoorzitter, JA21) Van Rooijen (50PLUS), Veldhoen
(GroenLinks-PvdA), Prins (CDA), Nicolaï (PvdD), Meijer (VVD) en Lagas (BBB).

1. Doel en grondslag

De commissie voor de Verzoekschriften en de Burgerinitiatieven van de Tweede Kamer
beoordeelt binnengekomen verzoekschriften en burgerinitiatieven en adviseert de Tweede
Kamer over de behandeling. Met een verzoekschrift kunnen burgers een klacht indienen
indien zij vinden dat zij persoonlijk onjuist zijn behandeld door de Rijksoverheid.
Met een burgerinitiatief kunnen burgers een onderwerp op de agenda van de Tweede Kamer
zetten. Het bestaan van de commissie is geregeld in artikel 7.7 en artikel 14 van
het Reglement van Orde van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. De commissie heeft
een eigen regeling waarin de werkwijze en bevoegdheden nader zijn uitgewerkt. Dit
is de Regeling van de commissie voor de verzoekschriften en de burgerinitiatieven
(hierna: de regeling).1

Ook de Eerste Kamer heeft een commissie voor de Verzoekschriften. Bij de Eerste Kamer
kunnen geen burgerinitiatieven worden ingediend. De commissie heeft een eigen reglement.2

Indieners van een verzoekschrift kunnen zelf kiezen, om hen moverende redenen, om
hun verzoekschrift bij de Tweede Kamer of de Eerste Kamer in te dienen. Beide commissies
werken onafhankelijk van elkaar. De griffie werkt van oudsher voor beide commissies.
Het afgelopen jaar zijn er stappen gezet in het overbrengen van het administratief
proces en beheer van de Tweede Kamer naar de Eerste Kamer. Ontwikkelingen op het terrein
van informatiebeheer zijn daarvoor een belangrijke reden.

De grondslag van de werkzaamheden van de commissies ligt in artikel 5 van de Grondwet:
«Ieder heeft het recht verzoeken schriftelijk bij het bevoegd gezag in te dienen».
Beide Kamers der Staten-Generaal zijn als bevoegd gezag in de zin van dit artikel
aan te merken. De commissies, die verslagen over verzoekschriften uitbrengen aan respectievelijk
de Eerste en de Tweede Kamer ter besluitvorming, hebben de ministeriële verantwoordelijkheid
als aanknopingspunt of kapstok voor de behandeling en beoordeling van verzoekschriften.
De bevoegdheden van de commissies kunnen niet verder strekken dan de medewetgevende
en controlerende bevoegdheden van de Kamers.

2. Vergaderingen

De commissie voor de Verzoekschriften en de Burgerinitiatieven van de Tweede Kamer
is in het parlementaire jaar 2023–2024 zeven keer in een procedurevergadering bijeengekomen.
Daarnaast hebben er drie vergaderingen of gesprekken plaatsgevonden in het kader van
de pilot burgersignalen. In de periode 17 september 2024–31 december 2024 is de commissie
driemaal in procedurevergadering bijeengekomen.

De commissie van de Eerste Kamer vergadert op het moment dat er verzoekschriften gereed
zijn voor bespreking. De commissie heeft gedurende deze verslagperiode tweemaal vergaderd,
eenmaal op 31 januari 2024 en eenmaal op 15 oktober 2024.

3. Verzoekschriften

Een verzoekschrift gaat over een individuele kwestie waarin de Rijksoverheid volgens
de verzoeker niet naar behoren heeft gehandeld. De verzoeker dient daarbij een persoonlijk
belang te hebben. Lang niet alle verzoekschriften die de commissie ontvangt, komen
in aanmerking voor behandeling. Nieuw binnengekomen verzoekschriften worden getoetst
aan de ontvankelijkheidscriteria zoals geformuleerd in de regeling van de commissie.
Na deze toetsing resteert doorgaans een klein aantal verzoekschriften dat door de
commissie in behandeling wordt genomen. Als de commissie na onderzoek naar een ontvankelijk
verklaard verzoekschrift van mening is dat de Rijksoverheid haar taak níet naar behoren
heeft uitgevoerd, kan zij de Kamer voorstellen om de bewindspersoon uit te nodigen
een besluit te nemen dat tegemoetkomt aan de wens van de indiener van het verzoekschrift.
Als een verzoekschrift niet voor behandeling in aanmerking komt, worden de redenen
daarvoor – indien mogelijk – aan de indiener meegedeeld en wordt waar mogelijk gewezen
op andere wegen die bewandeld zouden kunnen worden.

3.1 Aantallen

In het parlementaire jaar 2023–2024 heeft de commissie voor de Verzoekschriften en
Burgerinitiatieven van de Tweede Kamer 95 nieuwe verzoekschriften ontvangen. Daarvan
heeft de commissie er uiteindelijk vier in behandeling genomen. Daarnaast heeft zij
drie verzoekschriften in behandeling genomen die al in het voorgaande verslagjaar
waren ontvangen.

In de periode 17 september 2024–31 december 2024 heeft de commissie 23 verzoekschriften
ontvangen waarvan er geen in behandeling zijn genomen. In deze periode is wel een
verzoekschrift in behandeling genomen dat al in de voorgaande periode was ontvangen.

Het valt op dat er in het afgelopen periode minder verzoekschriften zijn ontvangen
dan voorheen. Het aantal verzoekschriften dat de commissie in behandeling heeft genomen
valt daarentegen hoger uit dan de twee voorgaande jaren. Het is niet onderzocht wat
de reden is voor de daling van het aantal verzoekschriften dat binnenkomt. Een mogelijke
verklaring is dat het administratief proces is aangescherpt: niet alle inkomende mails
worden automatisch als verzoekschrift geregistreerd, bijvoorbeeld als het heel duidelijk
is dat de indiener bij de Kamer bij het «verkeerde loket» is binnengekomen. In dergelijke
gevallen wordt een mail direct naar de juiste plek doorgestuurd, bijvoorbeeld naar
een vaste Kamercommissie.

Een andere verklaring kan zijn dat de informatie op de website van de Tweede Kamer
is verbeterd. Daarbij gaat het zowel om de algemene informatie over de verschillende
instrumenten voor burgerinspraak op de webpagina Hoe krijg ik invloed3 als om de informatie op de webpagina van de commissie4 zelf. De informatie wordt doorlopend geoptimaliseerd.

Tabel 1: Ontvangen en in behandeling genomen verzoekschriften Tweede Kamer

 

2018–2019

2019–2020

2020–2021

2021–2022

2022–2023

2023–2024

17 sept 2024–31 dec 2024

Ingediend

161

188

202

203

206

95

23

In behandeling genomen1

10

6

13

2

3

7

1

X Noot

1

Het kan zijn dat een verzoekschrift dat in de betreffende periode in behandeling is
genomen, al in de voorgaande periode is ontvangen.

3.2 Afwijzingsgronden

Een veelvoorkomende reden waarom een verzoekschrift niet in behandeling werd genomen
door de commissie is dat er een algemene beleidskwestie aan de orde wordt gesteld.
Het verzoekschrift bevat bijvoorbeeld een voorstel voor nieuw beleid, of een signaal
over de manier waarop geldende wet- en regelgeving uitpakt in de praktijk. In dat
geval wordt het verzoekschrift doorgestuurd naar de vaste Kamercommissie die het betreffende
onderwerp behandelt. Een andere veelvoorkomende reden om een verzoekschrift niet in
behandeling te nemen, was dat de Nationale ombudsman er reeds onderzoek naar deed
of had gedaan. Ook werden verzoekschriften buiten behandeling gelaten, omdat het voor
de verzoeker mogelijk werd geacht de kwestie voor te leggen in een bezwaarprocedure
of aan een rechter. Kwesties waarover een rechter in het verleden al uitspraak heeft
gedaan, zijn eveneens niet ontvankelijk als verzoekschrift.

Tabel 2: Redenen van afwijzing van verzoekschriften over het parlementaire jaar 2023–2024
Tweede Kamer

 

Aantal

Percentage

Toelichting

Algemene beleidsaangelegenheid, overgedragen aan vaste commissie

32

34%

BiZa: 1; BuZa: 2; EZK: 2; FIN: 3; I&W: 4; J&V: 7; LNV: 1; OCW: 3; SZW: 6; VWS: 3.

Reeds in door de Nationale ombudsman in behandeling genomen

23

24%

 

3. Bezwaar- of beroepsprocedure staat of stond open

12

13%

 

4. Zaak voor de politie

4

4%

 

5. Reeds onder de rechter/rechterlijke uitspraak

3

3%

 

6. Aangelegenheid voor de rechter

2

2%

 

7. Onvoldoende informatie (ook niet na opvragen)

3

3%

 

8. Overig

12

13%

o.a. ingetrokken of om andere redenen niet onder de bevoegdheid van commissie vallend.

9. Wel in behandeling genomen

4

5%

 

Totaal

95

100%

 

Tabel 3: Redenen van afwijzing van verzoekschriften over de periode 17 september 2024–31 december
2024 Tweede Kamer

 

Aantal

Percentage

Toelichting

Algemene beleidsaangelegenheid, overgedragen aan vaste commissie

5

22%

BiZa: 1; FIN: 2; OCW: 1; VWS: 1.

Reeds in door de Nationale ombudsman in behandeling genomen

8

35%

 

3. Bezwaar- of beroepsprocedure staat of stond open

3

13%

 

4. Zaak voor de politie

0

 
 

5. Reeds onder de rechter/rechterlijke uitspraak

1

4%

 

6. Aangelegenheid voor de rechter

2

9%

 

7. Onvoldoende informatie (ook niet na opvragen)

0

 
 

8. Overig

4

17%

o.a. ingetrokken of om andere redenen niet onder de bevoegdheid van commissie vallend.

9. Wel in behandeling genomen

0

 
 

Totaal

23

100%

 

3.3 Behandeling van ontvankelijk verklaarde verzoekschriften

Als de commissie besluit een verzoekschrift in behandeling te nemen, legt de commissie
het verzoekschrift schriftelijk voor aan de Minister of Staatssecretaris die het aangaat,
met het verzoek om een reactie. De indiener mag vervolgens reageren op het standpunt
van de bewindspersoon en ten slotte mag de bewindspersoon weer reageren. Dit is de
inlichtingenfase. De inlichtingenfase is vertrouwelijk. Aan de hand van het dossier
vormt de commissie zich een oordeel over de vraag of de Rijksoverheid zijn taak naar
behoren heeft uitgevoerd. Het oordeel van de commissie wordt verwoord in een openbaar
verslag dat aan de Tweede Kamer wordt voorgelegd ter besluitvorming.

Het kan voorkomen dat de verzoeker het verzoekschrift tijdens de behandeling intrekt.
Dat is in het parlementaire jaar 2023–2024 tweemaal gebeurd: in een geval was er een
onderlinge oplossing gevonden tussen verzoeker en het betrokken ministerie, in het
andere geval werd de kwestie waar het verzoekschrift over ging, in de tussentijd opgelost
(het betrof het uitblijven van een besluit dat alsnog werd genomen).

Tabel 4: Behandeling van ontvankelijk verklaarde verzoekschriften Tweede Kamer

 

2023–2024

17 sept 2024–31 dec 2024

In behandeling genomen

7

1

Aantal uitgebrachte verslagen1

3

1

Ingetrokken verzoekschriften2

2

0

X Noot

1

Het kan zijn dat een verslag dat in de betreffende periode is uitgebracht, al in de
voorgaande periode in behandeling is genomen.

X Noot

2

Het kan zijn dat dit een ingetrokken verzoekschrift betreft dat al in de voorgaande
periode in behandeling is genomen.

De commissie heeft in het parlementaire jaar 2023–2024 de volgende verslagen uitgebracht:

• Verslag over het verzoekschrift van dhr. P. S. inzake de afwijzende beslissing van
de directeur van de Belastingdienst betreffende het verzoek tot een betaalpauze voor
coronaschulden5;

• Verslag over het verzoekschrift van dhr. V.d. T. over een controlebezoek van de Belastingdienst6;

• Verslag over het verzoekschrift van dhr. K. inzake de afwijzende beslissing van de
Belastingdienst betreffende het verzoek tot openbaarmaking van informatieverstrekking
door de Belastingdienst aan het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen7.

De commissie heeft in de periode 7 september 2024–31 december 2024 het volgende verslag
uitgebracht:

• Verslag over het verzoekschrift van dhr. K. inzake een klacht over het handelen van
het Ministerie van Buitenlandse Zaken.8

3.4 Casuïstiek

De commissie voor de Verzoekschriften en de Burgerinitiatieven van de Tweede Kamer
heeft net als in voorgaande jaren relatief veel verzoekschriften ontvangen over asielkwesties.
Het gaat om ongeveer een derde van alle ontvangen verzoekschriften. Daarbij gaat het
veelal over het overschrijden van beslistermijnen door de Immigratie- en Naturalisatiedienst
(IND) bij asielaanvragen. Doorgaans staan er dan rechtsmiddelen open met als eerste
stap het in gebreke stellen van de IND. Er komen ook veel verzoekschriften binnen
over de Belastingdienst, bijvoorbeeld over de hoogte van aanslagen en boetes (in welk
geval doorgaans bezwaar en beroep bij de Belastingdienst openstaat) en over klachten.
Voor het overige lopen de kwesties die in verzoekschriften aan de orde worden gesteld,
zeer uiteen, van studiefinanciering tot het recht op een gebarentolk.

3.5 Cijfers over verzoekschriften van de Eerste Kamer

De commissie voor de Verzoekschriften van de Eerste Kamer heeft in het vergaderjaar
2023–2024 18 verzoekschriften ontvangen. Zij heeft in deze periode één verzoekschrift
in behandeling genomen, waarover op 22 oktober 2024 verslag is uitgebracht. Dit is
het verslag over het verzoekschrift van C. V. R. inzake de afhandeling van een klacht
bij de Belastingdienst (Kamerstuk CLXV, A). In de periode 17 september 2024–31 december 2024 heeft de commissie 8 verzoekschriften
ontvangen waarvan er geen in behandeling zijn genomen.

4. Burgerinitiatieven

Een burgerinitiatief is een voorstel van burgers aan de Tweede Kamer om een onderwerp
te behandelen. Het instrument bestaat sinds 2006 en is voor burgers een van de meest
directe manieren om aan Kamerleden duidelijk te maken hoe de samenleving beter kan.

In een burgerinitiatief vraagt de initiatiefnemer(s) aan de Tweede Kamer een standpunt
in te nemen over een bepaald onderwerp. Het burgerinitiatief dient een nieuw voorstel
te bevatten. Het mag dus geen reactie zijn op wetgeving die de Tweede Kamer al heeft
behandeld of nog gaat behandelen. Een initiatiefnemer heeft ten minste 40.000 steunbetuigingen
nodig. In artikel 4 van de regeling van de commissie staan alle voorwaarden waaraan
een burgerinitiatief moet voldoen om voor behandeling in aanmerking te komen.

De commissie voor de Verzoekschriften en de Burgerinitiatieven heeft de taak om burgerinitiatieven
fysiek in ontvangst te nemen en de Tweede Kamer aan de hand van de in de regeling
omschreven bepalingen te adviseren over de ontvankelijkheid. Daarvoor voert de commissie
een inhoudelijke beoordeling van het voorstel uit, waarbij de commissie onder andere
onderzoekt of het onderwerp niet reeds is behandeld in de voorgaande twee jaar (het
zogenoemde tweejaarscriterium9). Ook controleert de commissie of het onderwerp voldoet aan de andere vereisten.
Het moet bijvoorbeeld gaan over een onderwerp waar de Rijksoverheid over gaat (en
niet bijvoorbeeld een gemeente) en het mag niet gaan over de Grondwet, belastingen
of begrotingswetten. Tevens controleert de commissie de steunbetuigingen horende bij
het burgerinitiatief. Over haar bevindingen brengt de commissie verslag uit aan de
Kamer.

In het parlementaire jaar 2022–2023 heeft de commissie één nieuw burgerinitiatief
in ontvangst genomen welke ook ontvankelijk is verklaard («Nicotinee»). De Tweede
Kamer heeft geen burgerinitiatieven plenair behandeld.

In de periode 17 september 2024–31 december 2024 heeft de commissie twee burgerinitiatieven
ontvangen waarvan er één ontvankelijk is verklaard («Publiek, toegankelijk en gratis
OV») en de ander («Afscheid van Fossiel») nog aanhangig is. De Tweede Kamer heeft
één burgerinitiatief plenair behandeld («Nicotinee»).

Tabel 5: Aantallen ontvangen burgerinitiatieven en aantal door de Tweede Kamer behandelde
burgerinitiatieven

 

2018–2019

2019–2020

2020–2021

2021–2022

2022–2023

2023–2024

17 sept 2024– 31 dec 2024

Nieuw ingediende burgerinitiatieven

1

3

4

2

3

1

2

Door de Tweede Kamer behandelde burgerinitiatieven1

0

3

2

2

2

0

1

X Noot

1

Het kan zijn dat een burgerinitiatief dat in de betreffende periode is behandeld,
al in de voorgaande periode is ingediend.

«Nicotinee»

Op 28 mei 2024 is het burgerinitiatief «Nicotinee» aangeboden aan de commissie. Het
betreft een voorstel om een verkoopverbod voor alle nicotinehoudende producten gekoppeld
aan het geboortejaar en een nieuw op te richten toezichthouder. Op 4 juli 2024 heeft
de Tweede Kamer op grond van het verslag van de commissie10 besloten tot het in behandeling namen van het burgerinitiatief, waarna het in handen
is gesteld van de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Op voorstel
van deze commissie is het burgerinitiatief geagendeerd voor een plenair debat, dat
op 12 december 2024 heeft plaatsgevonden.

«Publiek, toegankelijk en gratis OV»

Op 1 oktober 2024 is het burgerinitiatief «Publiek, toegankelijk en gratis OV» aangeboden
aan de commissie. Het burgerinitiatief roept de Tweede Kamer op om het openbaar vervoer
in Nederland fundamenteel te hervormen. Het bevat de volgende punten: breng het Nederlandse
openbaar vervoer weer in publieke handen door middel van volledige nationalisering,
maak het toegankelijk voor iedereen en maak het (stapsgewijs) gratis voor alle reizigers.
Op 19 december 2024 heeft de Tweede Kamer op grond van het verslag van de commissie11 besloten tot het in behandeling nemen van het burgerinitiatief, waarna het in handen
is gesteld van de vaste commissie voor Infrastructuur en Milieu.

«Afscheid van fossiel»

Op 10 december 2024 is het burgerinitiatief «Afscheid van fossiel» aangeboden aan
de commissie. Met het burgerinitiatief wordt de Tweede Kamer opgeroepen om zich actief
in te zetten voor een internationaal verdrag dat wereldwijd de productie van fossiele
brandstoffen stopt. De commissie heeft nog geen verslag uitgebracht.

5. Pilot burgersignalen

In 2024 heeft de commissie voor de Verzoekschriften en de Burgerinitiatieven van de
Tweede Kamer de pilot burgersignalen afgerond. Doel van de pilot was om Kamerbreed
signalen uit burgerbrieven gericht aan de Kamer en haar commissies structureler op
te vangen, te ordenen en zichtbaarder te maken, zodat de signalen nog beter in de
commissies kunnen worden besproken. Het eindverslag12 is op 27 november 2024 ter besluitvorming aan het Presidium voorgelegd en op 3 december
2024 officieel aangeboden aan de Voorzitter van de Tweede Kamer.13

Om de brieven van burgers zichtbaarder te maken voor de leden van vaste commissies,
hebben sinds december 2023 alle vaste commissies een splitsing van de brievenlijsten
doorgevoerd. Alle commissies hanteren afzonderlijke brievenlijsten voor particulieren
en voor organisaties op de agenda’s van de procedurevergaderingen. Ook is de online-informatie
over de commissie en over de instrumenten «verzoekschriften» en «burgerinitiatieven»
op de website van de Tweede Kamer verbeterd.

Om door de Kamer ontvangen burgersignalen beter te benutten, heeft de commissie in
haar eindverslag twee nieuwe informatieproducten en een nieuw type kennisactiviteit
geïntroduceerd. Deze zijn getest in 2023 bij vier pilotcommissies, te weten Defensie;
Justitie en Veiligheid; Landbouw, Natuur en Voedselzekerheid; en Volksgezondheid,
Welzijn en Sport. Per 1 januari 2025 worden deze beschikbaar voor alle vaste commissies.
Het betreft:

1) de reader burgerbrieven. Deze reader heeft als doel om een rode draad zichtbaar te maken in burgerbrieven
die een commissie heeft ontvangen over een bepaald thema, waarbij de commissie heeft
besloten ze te betrekken bij een specifiek commissiedebat.

2) de burgersignalenrapportage. Deze heeft als doel commissieoverstijgend inzicht te krijgen in alle burgersignalen
die de commissies bereiken en in hoe deze in de procedurevergaderingen zijn behandeld,
zodat het gesprek hierover kan worden aangegaan in de commissies.

3) het signalenoverleg. De commissie ziet het als een waardevol instrument om geluiden van burgers uit te
wisselen met de «signalenpartners» van de Kamer. De commissie introduceert daarom
jaarlijks een overkoepelend signalenoverleg met wisselende signalenpartners. De commissie
adviseert daarnaast vaste Kamercommissies om incidentele overleggen/gesprekken te
organiseren met hun eigen signalenpartners. Dit type kennisactiviteit kan tot nieuwe
inzichten leiden over hoe beleid uitpakt voor burgers in de praktijk.

Deze infographic toont de doelen en de uitwerking van de pilot:

De commissie gaat een signalerende, aanjagende en coördinerende rol spelen bij de
uitvoering van het bovenstaande, en zal in september 2026 reflecteren op de invulling
van haar nieuwe rol.

Als onderdeel van de coördinerende rol zal de commissie vanaf 2025 in haar jaarverslagen
rapporteren over de inzet van de nieuwe kennisinstrumenten door de vaste Kamercommissies
en over de burgersignalen die de Kamer ontvangt.

6. Rapport «Voor het voetlicht – kansen voor het vergroten van de stem van burgers
met petities en burgerinitiatieven»

Naast de pilot burgersignalen is er in juni 2023 een tweede project belegd bij de
commissie. Het betreft de uitwerking van de aanbevelingen uit het rapport Voor het voetlicht – kansen voor het vergroten van de stem van burgers met petities
en burgerinitiatieven van het Rathenau Instituut (2022).14

Op verzoek van de Commissie voor de Werkwijze (CWW) van de Tweede Kamer heeft het
Rathenau Instituut onderzoek gedaan naar twee belangrijke instrumenten voor burgerinspraak:
petities en burgerinitiatieven. Het doel van het onderzoek was om zicht te krijgen
op de mogelijkheden voor verbetering van deze instrumenten. Na oplevering van het
rapport heeft de CWW de commissie verzocht de aanbevelingen uit het rapport, zowel
op het gebied van burgerinitiatieven als petities, nader uit te werken. Een van de
resultaten die in 2025 wordt verwacht, is de publicatie van een burgerinitiatievenmonitor
op de website van de Tweede Kamer. De monitor zal inzicht geven in welke burgerinitiatieven
zijn ingediend en wat hun behandelstatus/verloop is.