Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Chakor over ´het onder druk zetten van ambtenaren´

Antwoord van Minister Veldkamp (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 5 november 2024).

Vraag 1

Kent u het bericht «Hoe PVV’er Barry Madlener in zijn eerste weken als Minister van
Infrastructuur de voorgenomen krimp van Schiphol terug liet draaien»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat ambtenaren van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat door
hun Minister onder druk zijn gezet om specifieke informatie van Schiphol en KLM te
gebruiken bij berekeningen voor het maximale aantal vliegbewegingen, ondanks hun zorgen
over de juistheid daarvan? Zo ja, hoe oordeelt u over het onder druk zetten van ambtenaren
door een Minister? Zo nee, wat is er dan niet waar?

Antwoord 2

De vraag of ambtenaren bij het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat onder druk
zijn gezet is niet aan mij om te beantwoorden. Ik verwijs u naar de antwoorden die
de Minister van Infrastructuur en Waterstaat hier zelf over heeft gegeven in reactie
op vragen van het lid Koekkoek2 (Volt) en lid Kostić3 (PvdD).

Vraag 3 en 4

Deelt u de mening dat de ambtelijke integriteit en de onafhankelijkheid niet gewaarborgd
kunnen worden als ambtenaren onder druk worden gezet om specifieke informatie van
niet onafhankelijke belanghebbenden over te nemen? Zo ja, hoe kan de ambtelijke integriteit
en de onafhankelijkheid van ambtenaren wel gewaarborgd worden? Wat is hierin uw rol?
Zo nee, waarom deelt u die mening niet?

Hoe gaat u waarborgen dat bij toekomstige gevoelige dossiers een cultuur van tegenspraak
mogelijk blijft?

Antwoord 3 en 4

Ik zet mij in voor een kwalitatief hoogwaardige rijksdienst en het verder versterken
van ambtelijk vakmanschap. Onafhankelijke advisering en ambtelijke integriteit zijn
hier belangrijke onderdelen van. Het is de taak van ambtenaren om vakkundig, professioneel
en objectief advies te geven in alle dossiers waaraan zij werken. Daar hoort ook bij
dat ambtenaren vanuit een professioneel oordeel aangeven als wet- of regelgeving wordt
geschonden, of dat niet alle relevante belangen op de besluitvormingstafel liggen.
Ongeacht de politieke gevoeligheid van een dossier.

Met onder andere workshops en dialoogvoering, op alle niveaus in de rijksdienst, zet
ik me in voor een werkklimaat waarin ambtenaren alle relevante kennis, feiten en omstandigheden
in hun ambtelijk advies veilig kenbaar en bespreekbaar kunnen maken.

Na het ambtelijk advies besluit uiteindelijk de bewindspersoon. De politieke weging
kan tot een ander besluit leiden dan ambtelijk werd geadviseerd. De bewindspersoon
legt daarover verantwoording af aan het parlement. Zo werkt onze democratische rechtstaat.

Vraag 5

Welke maatregelen neemt u om te voorkomen dat er in de toekomst beleidswijzigingen
worden doorgevoerd zonder het volgen van de juiste participatieprocedures en het betrekken
van alle relevante belanghebbenden, in overeenstemming met de principes van goed bestuur?

Antwoord 5

Het kabinet streeft een rijksdienst na die opgavegericht, grenzeloos en vanuit samenwerking
met de samenleving, medeoverheden, uitvoering en toezicht, komt tot beleid en maatregelen
die werken. Door instrumenten als de Gids Ambtelijk Vakmanschap4, met daarin principes en waarden die centraal staan in ons werk en het gebruik van
het Beleidskompas5, wordt betrokkenheid van burgers, bedrijven en andere overheden in de verschillende
stappen van de beleidsvoorbereiding gestimuleerd. Met training en gespreksvoering
wordt het bewustzijn versterkt om hiernaar te handelen. Ook in de in het regeerprogramma
aangekondigde basisopleiding ambtelijk vakmanschap zal hier aandacht aan worden besteed.

Vraag 6

Deelt u de mening dat er geen sprake is van een betrouwbare overheid en goed bestuur
als Ministers onder druk van externe partijen die daar belang bij hebben tegen objectieve
adviezen van hun ambtenaren in eigenstandig bestaand beleid aanpassen? Zo ja, waarom?
Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6

Zie het antwoord op de vragen 3 en 4.

Vraag 7 en 8

Deelt u de mening dat het om het vertrouwen van Nederlanders terug te kunnen winnen
dat alleen met een betrouwbare overheid en goed bestuur dit kan en dat dat betekent
medeoverheden vroegtijdig worden betrokken bij voorbereiding van beleid en van wetgeving,
dat afspraken worden nagekomen en dat het overheidsbeleid stabiel en voorspelbaar
is? Zo ja, hoe verhoudt zich dat dan tot de in het berichtgenoemde recente besluitvorming
rondom het maximaal aantal vliegbewegingen op Schiphol? Zo nee, waarom deelt u die
mening niet?

Kunt u de in het bericht genoemde besluitvorming rondom het maximaal aantal vliegbewegingen
op Schiphol onafhankelijk laten toetsen op hoe die besluitvorming tot stand gekomen
is? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7 en 8

Ik onderschrijf het belang van een betrouwbare overheid en goed bestuur. In het antwoord
op vraag 5 is de inzet van het kabinet daarop beschreven. Voor alle departementen
gelden dezelfde kaders waarbinnen wordt gewerkt aan goed bestuur, onder andere door
de toepassing van het Beleidskompas bij de beleidsvoorbereiding. Het is niet aan mij
om de beleids- en besluitvorming binnen een ander departement te recenseren of te
laten toetsen.