Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Vermeer over bericht ‘Waarschuwingen en veroordelingen na nieuwe Georgische anti-lhbti-wetgeving’

Antwoord van Minister Veldkamp (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 29 oktober 2024).

Vraag 1

Bent u op de hoogte van het bericht «Waarschuwingen en veroordelingen na nieuwe Georgische
anti-lhbti-wetgevingen» en zo ja, wat is uw reactie hierop?1

Antwoord 1

Ja. Ik betreur de aanname van de zogenaamde «protection of family values and minors»-wet zeer. Deze wetgeving ondermijnt de fundamentele rechten van de Georgische bevolking
en is onverenigbaar met internationale verplichtingen en de EU-ambities van Georgië.

Vraag 2

Wilt u toezeggen dat u de Georgische ambassadeur gaat ontbieden over de anti-lhbti-wetgeving
die afgelopen dinsdag in Georgië door het parlement is aangenomen?

Antwoord 2

Nederland heeft in de aanloop naar het wetgevingsproces in gesprekken meermaals aan
de Georgische autoriteiten duidelijk gemaakt dat Nederland de aanname van lhbtiq+-wetten
zeer zorgelijk vindt. In deze gesprekken heeft Nederland zich ook uitgesproken over
de negatieve trend waarbij mensenrechten in algemene zin steeds verder onder druk
zijn komen te staan. Ik heb mijn afkeuring van deze wetgeving ook publiekelijk kenbaar
gemaakt.

Vraag 3

Wilt u deze nieuw aangenomen wet meenemen in de afwegingen of Georgië op deze manier
wel voldoet aan de voorwaarden voor (kandidaat)lidmaatschap van de Europese Unie,
wat Georgië sinds december 2023 is?

Antwoord 3

Zoals in het Regeerprogramma aangegeven staat Nederland zeer kritisch tegenover verdere
uitbreiding van de EU. We houden streng vast aan de eisen voor lidmaatschap van de
EU, inclusief de zogenoemde Kopenhagen-criteria. Hervormingen op het gebied van goed
bestuur, transparantie en de rechtsstaat zijn belangrijk en waar mogelijk ondersteunt
Nederland daarbij. Er worden geen concessies gedaan aan deze criteria.

In de fase voorafgaand aan het openen van de toetredingsonderhandelingen met kandidaat-lidstaten,
de fase waarin Georgië zich momenteel bevindt, wordt uitgebreid aandacht besteed aan
fundamentele rechten. Er worden op dit gebied strikte eisen gesteld, inclusief stappen
om de rechten van de lhbtiq+-gemeenschap te waarborgen en discriminatie tegen te gaan.

Tijdens de Europese Raad van juni en 17 oktober jl. werd, mede op aandringen van Nederland
al geconstateerd dat de acties van de Georgische regering hebben geleid tot het de
facto stopzetten van het toetredingstraject.

In de jaarlijkse landenrapportage over kandidaat-lidstaten, die later deze maand wordt
verwacht, zal de Europese Commissie naar verwachting ook stilstaan bij de achteruitgang
in Georgië op het gebied van fundamentele rechten, ruimte voor het maatschappelijk
middenveld en de positie en rechten van minderheden, waaronder lhbtiq+-personen. Uw
Kamer zal hierover een kabinetsappreciatie ontvangen.

Vraag 4

Wilt u toezeggen dat u Georgië erop zal wijzen dat de mensenrechten van deze doelgroep
wel gerespecteerd dienen te worden en blijven?

Antwoord 4

Zoals aangegeven in antwoord op vraag 2, heeft Nederland meermaals op verschillende
niveaus aandacht gevraagd van de Georgische autoriteiten voor de naleving van de rechten
van lhbtiq+-personen. Tijdens de Raad Algemene Zaken van 24 september jl. hebben meerdere
lidstaten, waaronder Nederland, gepleit voor een stevige en duidelijke boodschap naar
aanleiding van de recent aangenomen anti-lhbtiq+-wetgeving.

Dit zal Nederland blijven doen. De Mensenrechtenambassadeur zal de situatie omtrent
wetten die de rechten van lhbtiq+-personen in de Europese regio ondermijnen, waaronder
Georgië, bespreken met zijn Europese collega-mensenrechtenambassadeurs.

Ook zal Nederland de situatie in Georgië agenderen binnen de Equal Rights Coalition, een regio-overschrijdende groep van 44 landen die internationaal samenwerken om
de gelijke rechten van lhbtiq+-personen te bevorderen.

Vraag 5

Bent u het eens dat het aannemen van deze wet niet past bij een (kandidaat) lid van
de Europese Unie en dat dit genoeg reden is om dit (kandidaat)lidmaatschap te heroverwegen?

Antwoord 5

De recente acties van de Georgische regering, zoals aanname van de lhbtiq+-wetten,
de zgn. «Transparency of Foreign Influence»-wet, het verspreiden van desinformatie en de publieke anti-EU uitspraken van de regeringspartij
zijn niet in overeenstemming met EU-normen. Georgië heeft in december 2023 de kandidaat-lidstaat-status
gekregen, met dien verstande dat het voldoet aan de negen stappen geïdentificeerd
door de Europese Commissie.2 Sinds de toekenning is beperkte tot geen vooruitgang geboekt op deze stappen, met
concrete achteruitgang op de bescherming van fundamentele rechten en samenwerking
met het maatschappelijk middenveld.

In de Raadsconclusies van de Europese Raad van juni en 17 oktober jl. is geconstateerd
dat de Georgische regering met haar acties het EU-toetredingsproces de facto tot stilstand
heeft gebracht. Dit is temeer spijtig daar de EU ook om geopolitieke redenen graag
intensieve betrekkingen met Georgië wil onderhouden.

Vraag 6

Kunt u deze vragen uiterlijk alvorens het commissiedebat Raad Buitenlandse Zaken van
10 oktober aanstaande beantwoorden?

Antwoord 6

Dit is helaas niet gelukt.