Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Boswijk over de omstreden verkiezingsuitslag in Venezuela

Antwoord van Minister Veldkamp (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 28 augustus 2024).
Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2023–2024, nr. 2241

Vraag 1

Kunt u aangeven welke landen, regeringen en internationale organisaties tot nu toe
de kandidaat van de oppositie in Venezuela – Edmundo Gonález Urrutia – hebben erkend
als de legitiem verkozen president van Venezuela?1

Antwoord 1

De verkiezingen op 28 juli jl. waren voor de presidentstermijn 2025–2031, de inauguratie
is voorzien op 10 januari 2025. Landen gebruiken verschillende formuleringen met betrekking
tot de uitslag. Tot nu toe refereren Panama en Peru aan de heer González als president-elect, Ecuador stelt dat hij de legitieme winnaar is van de verkiezingen. Veel andere landen
in de regio gebruiken bewoordingen die erop duiden dat Gónzalez de meeste stemmen
haalde en de verkiezingen lijkt te hebben gewonnen. Ook het Koninkrijk der Nederlanden,
de Europese Unie en de Verenigde Staten gebruiken deze formulering.

Vraag 2

Bent u op de hoogte van de inhoud van het «onweerlegbare bewijs» dat de oppositie
de verkiezingen in Venezuela heeft gewonnen waarover de Minister van Buitenlandse
Zaken van de Verenigde Staten zegt te beschikken?2

Antwoord 2

Al op de verkiezingsdag zelf ontstond twijfel over de mate van transparantie ten aanzien
van de resultaten. Nicolas Maduro werd door de Nationale Kiesraad uitgeroepen als
winnaar zonder dat hiervoor het gebruikelijke bewijsmateriaal met uitdraaien van stemcomputers
werd geleverd. De EU, veel landen in de regio en de VS hebben aangegeven dat zonder
dit bewijs de winst van Maduro niet kan worden erkend. De oppositie heeft ruim 80
procent van de stemresultaten openbaargemaakt via verzamelde uitdraaien van de stemcomputers.

Vraag 3

Deelt u de mening van de regering van de Verenigde Staten dat het hier om onweerlegbaar
bewijs gaat? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3

Onafhankelijke experts wijzen op de betrouwbaarheid van de door de oppositie beschikbaar
gestelde data. Ook het rapport van de technische verkiezingsexperts van de Verenigde
Naties die aanwezig waren tijdens de verkiezingen stelt op basis van een analyse van
een deel van de documenten dat het lijkt te gaan om authentieke documenten.3

Vraag 4

Waarom kiezen Nederland en de Europese Unie (EU) er op dit moment nog niet voor om
de winst van de oppositie expliciet te erkennen?4

Antwoord 4

Het Koninkrijk der Nederlanden wil bijdragen aan de totstandkoming van een duurzaam
onderhandelingsproces ten behoeve van herstel van democratie en rechtsstaat in Venezuela.
Het Koninkrijk en de EU gebruiken daarom zorgvuldige formuleringen die bijdragen aan
dit doel. De formulering van het Koninkrijk en de EU dat het er sterk op lijkt dat
oppositiekandidaat Gónzalez de meeste stemmen haalde en dat het er volgens de openbare
uitdraaien van stemcomputers op lijkt dat hij de verkiezingen heeft gewonnen sluiten
aan bij de formuleringen van belangrijke partners in de regio.

Vraag 5

Hoe lang mag wat u betreft de Nationale Kiesraad van Venezuela de officiële stemgegevens
achterhouden voordat de EU tot expliciete erkenning van de verkiezingswinst van de
oppositie over moet gaan?5

Antwoord 5

Zie het antwoord op vraag 4.

Vraag 6

Heeft u kennisgenomen van de verklaring van de Minister van Buitenlandse Zaken van
de Verenigde Staten, waarin hij afsluit met «We fully support the process of re-establishing
democratic norms in Venezuela and stand ready to consider ways to bolster it jointly
with our international partners»?6

Antwoord 6

Ja.

Vraag 7

Op welke wijze kunnen internationale partners wat u betreft samenwerken om het proces
van herstel van democratische normen in Venezuela te versterken? Is wat u betreft
het opleggen van sancties hiervoor een optie? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

De internationale gemeenschap kan het meest effectief bijdragen aan herstel van democratie
en rechtsstaat en een einde aan mensenrechtenschendingen als zij gezamenlijk optrekt.
Landen in Latijns-Amerika, de VS, het VK en Canada zijn hierbij de belangrijke partners
van de EU. Ik sprak daarom telefonisch met mijn Braziliaanse en Colombiaanse collega
over de situatie. De Minister-President sprak met de Braziliaanse president over Venezuela.
Tijdens de informele Raad Buitenlandse Zaken van 29 augustus zal ik bepleiten dat
de EU zich maximaal blijft inzetten voor de terugkeer naar democratie en rechtsstaat
in Venezuela en een einde aan mensenrechtenschendingen.

Sinds 2017 heeft de EU restrictieve maatregelen ingevoerd als gevolg van het democratisch
verval en ernstige mensenrechtenschendingen in Venezuela. Het gaat om een wapenembargo,
een EU-inreisverbod en de bevriezing van tegoeden van 54 individuen. De restrictieve
maatregelen zijn 13 mei jl. verlengd tot 10 januari 2025, de datum van de inauguratie
van de president.

Vraag 8

Bent u bereid zich binnen EU-verband en samen met andere internationale partners in
te zetten voor sancties of andere maatregelen richting (de regering en/of kiesraad
van) Venezuela? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 8

Op dit moment is het instellen van aanvullende Europese restrictieve maatregelen niet
aan de orde. De inzet van de internationale gemeenschap is gericht op het komen tot
een onderhandelingsproces ter bevordering van herstel van de democratie.

Vraag 9

Op welke wijze kunnen Nederland en de EU de oppositie in Venezuela ondersteunen en
versterken? Bent u bereid zich hiervoor in te zetten?

Antwoord 9

Het Koninkrijk zet zich in voor herstel van democratie en rechtsstaat waarbij er een
einde dient te komen aan de mensenrechtenschendingen in Venezuela. Dit gebeurt op
verschillende manieren. In 2021 werd het Koninkrijk gevraagd als waarnemer/begeleider
bij het onderhandelingsproces tussen het Maduro-regime en de Venezolaanse oppositie
dat uiteindelijke leidde tot het Barbados-akkoord dat de modaliteiten van de presidentsverkiezingen
regelde. Tevens ondersteunt de Nederlandse ambassade in Caracas verschillende projecten
die gericht zijn op mensenrechten en democratie. Het kabinet heeft een actieve inbreng
tijdens Europese discussies over het Venezuela-beleid en zet zich in voor zo veel
mogelijk gezamenlijk optrekken van de EU met landen in Latijns-Amerika, de VS, het
VK en Canada. Ik ben voornemens deze rol te continueren.