Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van lid Gabriëls over het project Maascleanup

Antwoord van Staatssecretaris Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat) (ontvangen 22 mei
2024).

Vraag 1

Bent u bekend met het project Maascleanup waarbij honderden vrijwilligers regelmatig
de handen uit de mouwen steken om zwerfafval te verzamelen in de uiterwaarden van
de maas?

Antwoord 1

Ja, daar ben ik mee bekend.

Vraag 2

Bent u ermee bekend dat er soms ad-hoc-afspraken bestaan tussen de vrijwilligers van
Maascleanup en vergelijkbare groepen met de lokale gemeenten of grondeigenaar voor
het afvoeren van verzameld zwerfvuil, maar dat er geen landelijke richtlijn, wettelijke
regeling of modelafspraak voor bestaat?

Antwoord 2

Ik ben op de hoogte van het bestaan van ad-hoc-afspraken. Voor het afvoeren van verzameld
zwerfafval kan ook gebruik gemaakt worden van de Zwerfafvalophaalregeling1 (ZOR). Dat is een landelijke regeling waarbij Rijkswaterstaat onder voorwaarden door
derden langs oevers ingezameld zwerfafval kosteloos ophaalt.

Vraag 3

Bent u ermee bekend dat ook Rijkswaterstaat in het verleden weigerde om verzameld
vuilnis af te voeren en dat dit ertoe leidde dat een en ander bij een volgend hoogwater
alsnog weer in de Maas terecht kwam? Vindt u het terecht dat Rijkswaterstaat als beherende
instantie zich onttrekt aan dit aspect van het beheer van haar gronden?

Antwoord 3

Zwerfafval dat ingezameld wordt door derden kan Rijkswaterstaat op basis van de ZOR
op verzoek ophalen. Omdat percelen niet altijd vrij toegankelijk zijn voor voertuigen
en niet zonder toestemming betreden kunnen worden, is de voorwaarde wel dat het ingezamelde
zwerfafval aan de openbare weg wordt geplaatst.

De situatie waaraan waarschijnlijk wordt gerefereerd betreft een incident dat zich
in 2023 heeft voorgedaan in de Grensmaas. Het ingezamelde zwerfafval is door vrijwilligers
volgens afspraak achtergelaten op het perceel van een andere gebiedsbeheerder. Deze
gebiedsbeheerder zou het zwerfafval naar de openbare weg verplaatsen waar Rijkswaterstaat
het op kon halen. Omdat het afval niet naar de openbare weg was verplaatst en het
perceel van de andere gebiedsbeheerder niet zonder toestemming betreden kon worden,
is de door Rijkswaterstaat ingeschakelde aannemer uiteindelijk onverrichter zaken
vertrokken.

Vraag 4

Wat zou volgens u de rol in deze kwestie moeten zijn van Rijkswaterstaat, of van andere
(semi-)overheden zoals Staatsbosbeheer, gemeenten en provincies? Bent u bereid hier
initiatieven toe te nemen?

Antwoord 4

Het is van belang dat de verschillende gebiedsbeheerders de verantwoordelijkheid nemen
die zij hebben op het gebied van zwerfafval. Daarnaast is het van belang dat zij goed
met elkaar communiceren wanneer werkzaamheden areaal overstijgend zijn. Aangezien
de situatie aan de Grensmaas een incident betreft, zie ik op dit moment geen noodzaak
om aanvullende initiatieven te nemen.