Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Bushoff, Slagt- Tichelman en Westerveld over de topsalarissen van zorgbestuurders

Antwoord van Minister Helder (Volksgezondheid, Welzijn en Sport), mede namens de Staatssecretaris
van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (ontvangen 23 april 2024).

Vraag 1

Is het uw beeld dat de hogere beloningen voor interim-bestuurders ten opzichte van
de Wet normering topinkomens (WNT) geheel herleidbaar zijn naar de bijzonderheden
van interim-vervulling, zoals u die in de eerdere beantwoording heeft opgenoemd (Aanhangsel
Handelingen, vergaderjaar 2023–2024, nr. 1143)?

Antwoord 1

Hierover zijn geen gegevens beschikbaar, maar ik heb geen reden om eraan te twijfelen
dat de norm die de eerste twaalf kalendermaanden van de functievervulling geldt voor
topfunctionarissen zonder dienstbetrekking passend is voor de bijzonderheden van interim-vervulling
in die eerste twaalf kalendermaanden1. Vanaf de dertiende kalendermaand geldt de reguliere norm die ook voor topfunctionarissen
met dienstbetrekking geldt.

Vraag 2

Vindt u het eerlijk dat externe adviseurs buiten de normering van de WNT vallen? Zo
ja, waarom?

Antwoord 2

Bepalend voor de vraag of de WNT-normen van toepassing zijn, is niet de wijze van
aanstelling, maar of de functionaris kwalificeert als topfunctionaris (of niet). Daarmee
vallen ook topfunctionarissen zonder dienstbetrekking onder de WNT, ongeacht de gekozen
juridische vorm op basis waarvan de functie wordt vervuld. Of iemand nu in dienstbetrekking
is aangesteld of een andere vorm van een dienstverband heeft, op inhuurbasis werkt
als ZZP-er, op detacheringsbasis of op wat voor manier dan ook.

Vraag 3

Wat vindt u ervan dat bestuurders in de publieke sector functies stapelen en hierdoor
alsnog ruim boven de WNT-norm uitkomen?

Antwoord 3

In de WNT is de anticumulatiebepaling opgenomen. Dat betekent dat de bezoldigingen
van dezelfde bestuurder die in dienstbetrekking is bij twee of meer WNT instellingen
bij elkaar opgeteld moeten worden, waarbij het totaal van de bezoldiging niet boven
de bezoldigingsnorm mag uitkomen. Deze anticumulatiebepaling geldt voor leidinggevende
topfunctionarissen met een dienstbetrekking en niet voor functies als voorzitter of
lid van een toezichthoudend orgaan of topfunctionaris zonder dienstbetrekking2.

Vraag 4

Welke conclusies verbindt u aan het feit dat de zelfregulering via de Governanecode
zorg als het gaat om declaratieafspraken niet wordt nageleefd3?

Antwoord 4

Alvorens ik conclusies kan trekken ga ik eerst met de voorzitters van de betrokken
branche- en beroepsorganisaties (BoZ, NVZ, NFU, NVZD en NVTZ) in gesprek. Zoals al
eerder aangegeven vind ik het betreurenswaardig dat de afspraken met betrekking tot
de vergoeding van onkosten uit de Governancecode Zorg niet goed worden nageleefd.

Vraag 5

Kunt u onderbouwen waarom u niet voor een wettelijke plicht wil kiezen, om naleving
van regels te verzekeren?

Antwoord 5

Het is in de eerste plaats een aangelegenheid tussen bestuurders en toezichthouders
om afspraken te maken over de vergoeding van onkosten door de raad van bestuur. Zij
hebben met elkaar afgesproken, in de Governancecode Zorg, dat zij het beleid rondom
onkostenvergoedingen en de gemaakte declaraties openbaar maken. Dat zij zich niet
aan hun eigen afspraken houden vind ik teleurstellend. Wel ben ik blij dat de NVZ,
NVTZ en NVZD hun leden hebben opgeroepen om alsnog inzicht te geven in de gemaakte
declaraties van raden van bestuur. Het is de geijkte weg om eerst met partijen in
gesprek te gaan en hen de kans te geven dit alsnog te regelen.

Vraag 6

Welke waarde heeft de Governancecode zorg, als deze niet wordt nageleefd?

Antwoord 6

De Governancecode Zorg is een belangrijk instrument van zelfregulering. De afspraken
omvatten verschillende onderwerpen die verder gaan dan alleen de openbaarmaking van
declaraties. Ze geven richting aan de kwaliteit en ontwikkeling van het bestuur en
toezicht. Dit bleek ook uit de evaluatie van de agenda «Goed Bestuur in de Zorg»4, waarin wordt gesteld dat zelfregulering heeft geleid tot een professionaliseringsslag
onder bestuurders en toezichthouders. Zorginstellingen die aangesloten zijn bij hun
brancheorganisatie en daarmee de Governancecode Zorg onderschrijven, hebben afgesproken
de code na te leven. De Governancecommissie Gezondheidszorg en de brancheorganisaties
kunnen individuele zorginstellingen aanspreken op het niet naleven van de code.

Vraag 7

Zijn de signalen, zoals gepubliceerd in het onderzoek van Nieuwsuur, over de slechte
naleving van de Governancecode zorg nieuw voor u? Zo nee, welke signalen heeft u eerder
ontvangen en welke acties heeft u hier aan verbonden?

Antwoord 7

Eind 2015, begin 2016 is er ook aandacht geweest voor het openbaar maken van de declaraties
van zorgbestuurders. Een groot deel van de zorgbestuurders weigerde toen inzage te
geven in de declaraties na een uitvraag van RTL Nieuws. In reactie daarop heeft de toenmalige Minister van VWS een oproep gedaan aan bestuurders
om transparant te zijn over de gemaakte onkosten. Aanvullend heeft een rondetafelgesprek
plaats gevonden met een aantal bestuurders van zorgorganisaties en de voorzitters
van alle branche- en beroepsorganisaties5. Dit heeft geleid tot aanpassing van de Governancecode Zorg in 2017, waarin de betreffende
passage over transparantie van declaraties en onkosten is opgenomen.

Vraag 8

Vindt u het een goede zaak dat het mogelijk is dat ziekenhuisbestuurders, die zelf
niet voldoen aan de afspraken van de Governancecode zorg, tegelijkertijd toezichthouder
zijn bij andere ziekenhuizen op dezelfde code?

Antwoord 8

Zowel toezichthouders als bestuurders van ziekenhuizen hebben zich gecommitteerd aan
de Governancecode Zorg. Raden van toezicht zijn verantwoordelijk voor het opstellen
en openbaar maken van het beleid rondom declaraties en controleren de naleving daarvan.
Bestuurders dienen dit beleid na te volgen en transparant te zijn over hun declaraties.
Personen die zowel een bestuurlijke als toezichthoudende rol vervullen, zullen zich
in beide rollen aan de gemaakte afspraken moeten houden.

Vraag 9

Hoe staat het met uw voornemen voor een koerswijziging als het gaat om regulering,
toezicht en handhaving op het gebied van ongewenste beïnvloeding (Kamerstuk 32 012, nr. 50)? In hoeverre is wettelijk verplichte registratie in het transparantieregister onderdeel
van deze nieuwe koers?

Antwoord 9

In het afgelopen jaar heb ik de mogelijkheden voor de voorgenomen koerswijziging verder
onderzocht. Ik werk momenteel aan een brief over de voortgang van dit traject. Ik
verwacht deze brief in april aan uw Kamer te kunnen aanbieden. Onderdeel van deze
brief is inderdaad een wettelijk transparantieregister, waarbij registratie verplicht
wordt.

Vraag 10

Deelt u de mening dat een zelfde koerswijziging wenselijk is als het gaat om declaratiebeleid?
Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat gaat u doen?

Antwoord 10

Ik vind het overhaast om naar aanleiding van het onderzoek van Nieuwsuur wettelijke
maatregelen te nemen. Ik ga eerst met de BoZ, NVZ, NVZD en NVTZ in gesprek om te kijken
hoe transparantie rondom declaraties bevorderd kan worden.