Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Hertzberger over het artikel ‘Overijssel voorlopig niet van stikstofslot: boeren en projecten langer in onzekerheid?’

Antwoord van Minister Van der Wal-Zeggelink (Natuur en Stikstof) (ontvangen 26 maart
2024). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2023–2024, nr. 1274

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het door de Tubantia gepubliceerde artikel «Overijssel voorlopig
niet van stikstofslot: boeren en projecten langer in onzekerheid?»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Kunt u aangeven in welke provincies de vergunningverlening, net als in Overijssel,
momenteel stil ligt en hoe lang dit al het geval is?

Antwoord 2

Alle provincies staan extern salderen op dit moment maar heel beperkt en alleen onder
strenge voorwaarden toe. Bij extern salderen moet worden onderbouwd dat de maatregel
die stikstofreductie oplevert, niet nodig is voor behoud van de natuur en het behalen
van de instandhoudingsdoelstellingen (de additionaliteitstoets). In de praktijk kan
dit veelal niet worden onderbouwd. Gezien de beperkingen die provincies hierin ondervinden
is vergunningverlening in het hele land op dit moment maar beperkt mogelijk.

Vraag 3

Kunt u aangeven hoeveel Programma Aanpak Stikstof (PAS)-melders er sinds de PAS-uitspraak,
zoals gedaan door de Raad van State van bijna vijf jaar geleden, zijn gelegaliseerd
door rijksbeleid? Kunt u daarbij aangeven hoeveel dit er zijn ten opzichte van het
totale aantal PAS-melders en hoeveel hiervan zijn gelegaliseerd met de Regeling uitvoering
aanpak piekbelasting?2

Antwoord 3

Er zijn 2488 legalisatieverzoeken ingediend. De provincies hebben aangegeven dat voor
144 meldingen reeds een oplossing is:

– 130 PAS-melders hebben een bestuurlijke rechtsoordeel ontvangen omdat er geen stikstofruimte
nodig is.

– 3 PAS-melders hebben een besluit positieve weigering ontvangen omdat er geen stikstofruimte
nodig is. Voor 4 PAS-melders loopt de procedure hiertoe.

– 7 PAS-melders3 hebben een onherroepelijke vergunning voor hun project, waarvan 6 PAS-melders gebruik
hebben gemaakt van de ruimte uit de Saneringsregeling Varkenshouderij en 1 PAS-melding
kon worden vergund middels een passende beoordeling.

Tegen de verleende vergunning van 7 PAS-melders loopt nog een beroepsprocedure. Tot
nu toe is van 103 legalisatieverzoeken vastgesteld dat deze dubbel zijn ingediend
of naderhand ingetrokken. Hiervoor geldt dat legalisatie niet meer nodig is. Daarnaast
is tot nu toe is van 378 dossiers vastgesteld dat deze niet in aanmerking komen voor
legalisatie. Redenen hiervoor zijn onder andere dat het project al is vergund; niet
meldingsplichtig was; onvoldoende is gerealiseerd of nooit gemeld is. Circa 75% van
de legalisatieverzoeken wacht nog op een besluit of een oplossing.

Vraag 4

Kunt u aangeven, indien alle huidige inschrijvingen voor de aanpak piekbelasting worden
gehonoreerd en uitgevoerd, met hoeveel de stikstofdepositie dan in zijn totaliteit
zal dalen (mol per hectare per jaar)? Kunt u daarbij ook aangeven bij welke Natura
2000-gebieden en op welke termijn de stikstofdepositie voldoende is teruggedrongen
om PAS-melders te legaliseren?

Antwoord 4

Het is nog te vroeg in het uitvoeringsproces om een beeld te geven van de potentiële
stikstofdepositiereductie van de aanpak piekbelasting. Zodra het mogelijk is, wil
ik dit beeld graag opleveren. Ik vind het van belang hier zeer zorgvuldig mee om te
gaan, mede omdat de opbrengst van de aanpak – waar mogelijk – ingezet zal worden om
PAS-melders te legaliseren. Zoals toegezegd in mijn Kamerbrief van 23 januari jl.4, zal ik u zo spoedig mogelijk informeren over de opbrengst van de aanpak.

De mogelijkheden om PAS-melders te legaliseren hangen af van de beschikbaarheid van
depositieruimte in combinatie met de locatie en de kenmerken van de gebieden waarop
een effect is. Ook moet de staat van de natuur dit toelaten. Het is daarom niet te
zeggen waar en wanneer in generieke zin de stikstofdepositie voldoende is teruggedrongen.

Vraag 5

Kunt u aangeven, indien alle als zodanig aangemerkte piekbelasters vrijwillig zouden
stoppen met hun activiteiten,en zij dus geen stikstofdepositie meer veroorzaken, met
hoeveel de stikstofdepositie dan in zijn totaliteit zal dalen (mol per hectare per
jaar)? Kunt u daarbij ook aangeven bij welke Natura 2000-gebieden en op welke termijn
de stikstofdepositie vervolgens genoeg is gedaald, zodat ruimte ontstaat om PAS-melders
te legaliseren?

Antwoord 5

Afgelopen januari heeft het RIVM, in opdracht van mijn ministerie, een rapport gepubliceerd
waarbij de keuze voor het criterium om deel te kunnen nemen aan de aanpak piekbelasting
is gevalideerd.5 Uit het rapport blijkt dat indien alle ondernemingen die daarvoor in aanmerking komen,
deel zouden nemen aan de vrijwillige beëindigingsregeling Lbv-plus, de stikstofdepositie
op stikstofgevoelige natuur in Nederlandse Natura 2000-gebieden gemiddeld zou dalen
met ongeveer 206 mol per hectare per jaar.

De mogelijkheden om PAS-melders te legaliseren hangen af van de beschikbaarheid van
depositieruimte in combinatie met de locatie en de kenmerken van de gebieden waarop
een effect is. Ook moet de staat van de natuur dit toelaten. Het is daarom niet te
zeggen waar en wanneer in generieke zin de stikstofdepositie voldoende is teruggedrongen.

Vraag 6

Hoeveel PAS-melders verwacht u uiterlijk in februari 2025, wanneer de maatregelen
dienen te zijn afgerond(met uitzondering van landaankoop), te hebben gelegaliseerd
door middel van de Regeling uitvoering aanpak piekbelasting gezien het feit dat u
bij de begrotingsbehandeling van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft aangegeven
«(...) en dat wij op een korte termijn ruimte krijgen voor herstel van de natuur,
voor nieuwe vergunningverlening en vooral voor het legaliseren van de PAS-melders»?
Hoe schat u daarnaast de kans in dat alle PAS-melders zijn gelegaliseerd voor november
2028, wanneer de Regeling uitvoering aanpak piekbelasting in principe vervalt?6
7

Antwoord 6

De regeling uitvoering aanpak piekbelasting draagt bij aan de benodigde depositievermindering.
Daar waar dat kan wordt de eerst beschikbare ruimte ingezet voor PAS-melders. Een
voorwaarde voor het toekennen van stikstofruimte aan PAS-meldingen (net als voor alle
activiteiten) is dat de staat van de natuur dit toelaat. De regeling is echter nog
te vroeg in het uitvoeringsproces om een beeld te geven van de potentiële stikstofdepositiereductie.

Het kabinet doet er alles aan om PAS-meldingen zo snel mogelijk van een oplossing
te voorzien. Er wordt een fors pakket met diverse bronmaatregelen getroffen en aanvullend
daarop wordt maatwerk ingezet om de aanpak te versnellen. Daar waar het mogelijk is
om stikstofruimte rechtmatig aan PAS-meldingen toe te delen, wordt dat meteen gedaan.

Gezien de onzekerheden kan ik op dit moment niet speculeren over het aantal legalisaties
in 2025. Wat ik helaas moet vaststellen, is dat het aantal legalisaties lager is dan
ik had gewild en dat het minder snel gaat dan gehoopt. De benodigde ruimte moet komen
uit bronmaatregelen maar het uitvoeren van het bronmaatregelenpakket moet zorgvuldig
gebeuren en kost tijd, met name als het gaat om beëindigingsregelingen die gebaseerd
zijn op vrijwilligheid. Daarom werk ik nu aan de mogelijkheden om de aanpak voor PAS-meldingen
te verbreden. Aanvullend op de generieke bronmaatregelen wordt ook ingezet op maatwerk
om in individuele gevallen tot oplossingen te komen of om tijdelijk af te kunnen zien
van handhaving. Een verbreed actieplan past bij de motie-Nijhof en met dit actieplan
hoop ik voor meer PAS-melders een oplossing te kunnen aanbieden.

Vraag 7

Hoe ziet u dan de werksituatie van deze nog te legaliseren PAS-melders in de periode
tussen maart 2025 en november 2028, indien niet alle PAS-melders zijn gelegaliseerd
in februari 2025? Kunt u daarnaast ook aangeven hoe u de werksituatie ziet van PAS-melders
na november 2028, indien zij dan nog niet zijn gelegaliseerd?

Antwoord 7

Het is voor de PAS-melders zeer vervelend dat zij al lange tijd in onzekerheid verkeren.
Het kabinet doet er alles aan om PAS-meldingen zo snel mogelijk van een oplossing
te voorzien en verbreedt waar mogelijk de aanpak. Aanvullend op de generieke bronmaatregelen
wordt ook ingezet op maatwerk om in individuele gevallen tot oplossingen te komen
of om tijdelijk af te kunnen zien van handhaving. Recente jurisprudentie biedt de
mogelijkheid de feitelijke bedrijfsvoering vooralsnog voort te zetten.8

Vraag 8

Kunt u deze vragen ieder afzonderlijk en binnen vier weken beantwoorden?

Antwoord 8

Ik streef er altijd naar uw vragen zo spoedig mogelijk te beantwoorden. In dit geval
is het helaas niet gelukt deze binnen de reguliere termijn te beantwoorden. Daarover
heb ik uw Kamer geïnformeerd per brief op 19 maart jl.