Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Dijk over het bericht dat de commerciële huisartsenketens Co-med doorgaat met overnames van nieuwe praktijken

Antwoord van Minister Helder (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 23 januari
2024). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2023–2024, nr. 683.

Vraag 1, 2, 4 en 6

Wat is uw reactie op het bericht dat de commerciële huisartsenketens Co-med doorgaat
met overnames van nieuwe praktijken?1

Bent u het ermee eens dat het besluit van Co-med om nog een groter deel van de huisartsenzorg
te beschadigen met hun op winst beluste private equity formule, waar al meerdere huisartsenketens
aan ten onder zijn gegaan, aantoont dat het dit bedrijf absoluut niet gaat om het
waarborgen van fatsoenlijke zorg voor mensen?2, 3

Bent u bereid om in te grijpen om te voorkomen dat Co-med nog meer praktijken overneemt,
tenminste totdat de problemen bij hun huidige praktijken zijn opgelost?

Bent u bereid om een tijdelijke stop op overnames door Co-med in te stellen, tenminste
totdat bovenstaande motie is uitgevoerd?

Antwoord 1, 2, 4 en 6

Ik vind het belangrijk dat huisartsenzorg voor iedereen toegankelijk en van goede
kwaliteit is. En om dit te waarborgen zijn de vier kernwaarden (door de beroepsgroep
zelf vastgesteld) van de huisartsenzorg belangrijk, namelijk: persoonsgericht, medisch-generalistisch,
continu en gezamenlijk. Ik vind het dan ook essentieel dat zorgaanbieders die deze
kernwaarden niet kunnen waarborgen, alle aandacht en energie steken in het verbeteren
van de kwaliteit en toegankelijkheid van zorg en niet in het overnemen van nieuwe
praktijken. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en de Inspectie Gezondheidszorg &
Jeugd (IGJ) houden toezicht op de kwaliteit, veiligheid en toegankelijkheid van zorg
en zullen zo nodig handhaven. Op dit moment onderzoek ik de mogelijkheden om in concrete
gevallen, waarin toezichthouders op basis van signalen gericht onderzoek doen naar
het handelen van bepaalde zorgaanbieders, de NZa de wettelijke bevoegdheid te geven
om gedurende de looptijd van die onderzoeken overnames door betreffende partijen te
verbieden. Dit vergt waarschijnlijk aanpassing van bestaande wetgeving. Ik zal uw
Kamer hierover dit kwartaal verder informeren.

Vraag 3

Hoe bent u van plan te voorkomen dat de kwaliteit en toegankelijkheid van de huisartsenzorg
voor nog meer mensen achteruit gaat, doordat hun eigen vertrouwde huisartsenpraktijk
wordt overgenomen door Co-med?

Antwoord 3

Voor de meest recente stand van zaken verwijs ik naar de brief «stand van zaken versterking
huisartsenzorg» die op 19 december jongstleden naar uw Kamer is gestuurd.4 Daarin heeft mijn ambtsvoorganger, kort samengevat, aangegeven dat ketenvorming in
de huisartsenzorg onze aandacht heeft. Het Ministerie van VWS voert hierover doorlopende
gesprekken met betrokken partijen uit het veld. Ik vind het belangrijk dat we onwenselijke
situaties rondom ketenvorming voorkomen, zonder dat onnodige regulering aan het hele
veld wordt opgelegd. Een algeheel verbod op ketens of winstuitkering is juridisch
niet uitvoerbaar, maar ook niet wenselijk omdat daarmee ook goede aanbieders van huisartsenzorg
zullen worden getroffen. Daarom zet ik in op verschillende lijnen. Ten eerste streef
ik ernaar de problematiek scherper in beeld te krijgen door middel van verschillende
onderzoeken, zowel binnen de huisartsenzorg als zorgbreed.5, 6 Daarnaast verken ik de mogelijkheden en noodzaak voor aanvullende wet- en regelgeving;
zoals extra bevoegdheid voor de NZa, zoals in het antwoord hierboven is beschreven.
Daarbij heb ik ook opnieuw gekeken naar een effectief goodwill verbod, omdat goodwillbetalingen
de positie van beginnende huisartsen die hun eigen praktijk willen starten verzwakken.
Er is echter geen juridische mogelijkheid om goodwill te verbieden zonder in strijd
te komen met artikel 1 van het eerste protocol bij het EVRM (bescherming van eigendomsrecht).

Tot slot blijf ik in gesprek met partijen uit de huisartsenzorg over stappen die zij
zelf kunnen zetten. Huisartsen(ketens), regionale huisartsenorganisaties en zorgverzekeraars
spelen zelf een belangrijke rol bij het toekomstbestendig inrichten van de huisartsenzorg
in hun regio. Door het borgen van de kernwaarden, gericht beleid te voeren rondom
de arbeidsmarkt en het praktijkhouderschap en duidelijke afspraken te maken over de
(eisen aan) regionale samenwerking en zich hieraan te committeren, kunnen deze partijen
gezamenlijk sturen op voldoende en kwalitatief goed aanbod van huisartsenzorg in de
regio (en zo de ketenvorming in de huisartsenzorg minder kans te geven).

Vraag 5

Hoe staat het met de uitvoering van de motie van de leden Marijnissen/Bikker, waarin
u werd opgeroepen om «in het wetsvoorstel Integere bedrijfsvoering zorg- en jeugdhulpaanbieders
de noodzakelijke stappen te zetten die ervoor zorgen dat binnen de huisartsenzorg
eigenaarschap van private-equitypartijen tot het verleden gaat behoren en er geen
geld meer uit de huisartsenzorg naar derden verdwijnt»?7

Antwoord 5

Zoals mijn ambtsvoorganger in verschillende debatten met uw Kamer reeds heeft aangegeven
wordt, mede naar aanleiding van een eerdere motie van de leden Van den Berg en Dijk8, onderzoek gedaan naar de opkomst van private equity partijen in de zorg en de eventuele
kansen en risico’s daarvan voor de publieke waarden van zorg en ondersteuning (toegankelijkheid,
kwaliteit en betaalbaarheid). Ik verwacht dat dit onderzoek rond het einde van dit
kwartaal wordt afgerond. Op basis van de uitkomsten van dit onderzoek zal ik bezien
of- en welke maatregelen nodig en proportioneel zijn om de risico’s voor de publieke
waarden te mitigeren.