Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Bushoff over de verschaling van zorg in de Mijnstreek

Antwoord van Minister Kuipers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 27 november
2023). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2023–2024, nr. 245

Vraag 1

Kunt u aangeven hoe u op de hoogte wordt gehouden van de plannen om de zorg in het
Zuyderland ziekenhuis anders te organiseren?1

Antwoord 1

Ik heb vanaf juli 2023 contact met het Zuyderland ziekenhuis over de toekomstscenario’s
die worden uitgewerkt en volg de ontwikkelingen in deze regio op de voet.

Vraag 2

Deelt u de zorgen van ons en de 33.000 ondertekenaars van de petitie voor het behoud
van een volwaardig Zuyderland ziekenhuis in Heerlen, dat de bereikbaarheid van zorg
in de mijnstreek onder druk komt te staan wanneer de Spoedeisende Hulp (SEH) in Heerlen
verdwijnt?

Antwoord 2

Het is de verantwoordelijkheid van de zorgaanbieder om keuzes te maken over de inrichting
van de zorgorganisatie, mits dit binnen de geldende normen is, én op voorwaarde dat
de kwaliteit en continuïteit van zorg geborgd zijn. Zorgverzekeraars dienen hierbij
vanuit hun zorgplicht de toegankelijkheid van zorg voor alle inwoners uit de regio
te borgen. Om te komen tot toekomstbestendige inrichting staan ziekenhuizen soms voor
ingrijpende keuzes. Bij dit proces is het van belang dat er door zorgaanbieders en
zorgverzekeraars goed wordt nagedacht hoe in de toekomst de kwaliteit en toegankelijkheid
van de zorg behouden kan blijven. Daarbij staat voor mij goede en veilige zorg voor
iedere Nederlander, ongeacht waar je woont of verblijft, voorop.

Vraag 3

Erkent u dat na het sluiten van het ziekenhuis in Brunssum en Kerkrade de belofte
was dat in Heerlen een volwaardig ziekenhuis zou blijven en dat deze belofte niet
nagekomen wordt? Hoe weegt u deze verbroken belofte voor het vertrouwen in de politiek?

Antwoord 3

De SEH-, IC- en opnamefaciliteiten van het ziekenhuis in Kerkrade en Brunssum zijn
begin deze eeuw afgebouwd. Het Zuyderland Medisch Centrum levert sindsdien in Brunssum
en Kerkrade poliklinische en dagverplegingszorg in nauwe afstemming met de zorg op
de hoofdlocaties Heerlen en Sittard-Geleen. Zuyderland is niet voornemens om in de
nabije toekomst het zorgaanbod op de locaties Brunssum en Kerkrade te wijzigen.

De zorg is in de afgelopen 25 jaar sterk doorontwikkeld met veel nieuwe kennis, kunde,
apparatuur en faciliteiten. Die ontwikkelingen gaan in Nederland – ook in Limburg
– gepaard met differentiatie in de acute en geplande zorg. Dit gebeurt in het belang
van kwaliteit en beschikbaarheid van zorg.

Vraag 4

Hoe kijkt u naar de bezwaren van het lokale bestuur en tal van organisaties? Vindt
u dat deze genoeg weerklank vinden in besluitvorming? Of ziet u ruimte om de algemene
maatregel van bestuur (AMvB) acute zorg zo te verbeteren dat het lokaal bestuur ook
daadwerkelijk ervaart dat ze voldoende inspraak hebben?

Antwoord 4

Ik ben van mening dat de belangen van inwoners en gemeenten goed moeten worden meegewogen
bij de organisatie van zorg in de regio. Als het gaat om een wijziging van aanbod
van acute zorg in een regio, dan is het van belang dat gemeenten en burgers hierbij
betrokken worden. De regelgeving zoals vastgelegd in de AMvB acute zorg (Uitvoeringsbesluit
Wkkgz) heeft tot doel om de inbreng van gemeenten en inwoners bij wijzigingen in het
aanbod van acute zorg zo goed mogelijk te borgen en om ervoor te zorgen dat deze inbreng
door de betreffende zorgaanbieder en de zorgverzekeraar serieus wordt genomen. Dat
neemt niet weg dat het voorstelbaar is dat er situaties voorkomen waarbij gemeenten
en inwoners zich niet voldoende betrokken voelen, ondanks dat de zorgaanbieder zich
wel degelijk heeft ingespannen om hen op een goede manier te betrekken. De uiteindelijke
uitkomst van de procedure kan daarnaast, ondanks alle inspanningen, anders zijn dan
betrokkenen wensen.

Aanvullend wil ik benadrukken dat het betrekken van gemeenten en burgers niet hetzelfde
is als medezeggenschap over de inrichting van de acute zorg. Aan dit uitgangspunt
kan en wil ik niet tornen. Het is uiteindelijk de verantwoordelijkheid én bevoegdheid
van zorgaanbieders om, zowel individueel als gezamenlijk (in het regionaal overleg
acute zorgketen), de toegankelijkheid en kwaliteit van hun zorg te garanderen. Zij
kunnen genoodzaakt worden om soms indringende keuzes te maken, bijvoorbeeld gezien
de gevolgen van een krappe arbeidsmarkt en het niet rond kunnen krijgen van de personele
bezetting op een afdeling acute verloskunde of spoedeisende hulp.

Zoals ook toegezegd aan de Tweede Kamer, tijdens het plenaire debat van 22 juni 2023,
ben ik bereid om te kijken naar manieren waarop de AMvB acute zorg kan worden verduidelijkt.
Zo wil ik bijvoorbeeld bekijken of de rolomschrijving van de Directeur Publieke Gezondheid
(DPG), onder andere als vertegenwoordiging van het openbaar bestuur, verduidelijkt
kan worden. Ik zal ook bezien of een aanpassing van de AMvB de meest aangewezen weg
is om het goede gesprek tussen zorgaanbieders, zorgverzekeraars en lokaal bestuur
te bevorderen of dat een handreiking met suggesties voor dat overleg effectiever is.

Vraag 5

Kunt u aangeven wat de eventuele sluiting van de SEH in Heerlen zou betekenen voor
de aanrijtijden van ambulances in Zuid-Limburg?

Antwoord 5

Ik heb daar op dit moment geen inzicht in. Het overwegen van het sluiten van een SEH
is een proces dat zorgvuldig wordt genomen in lijn met de regelgeving die daarbij
dient te worden betracht. De ziekenhuisdirectie van Zuyderland heeft mij verzekerd
dat zij deze zorgvuldigheid betracht en serieus neemt. Zuyderland geeft aan dat in
geval deze optie aan de orde is, met alle betrokkenen (ook betrokkenen uit de provinciale
acute zorg) hier overleg over worden gevoerd.

Indien er dan overwogen wordt dat het sluiten van de SEH opportuun is, zal er (conform
richtlijnen) door het RIVM een analyse van de aanrijtijden van ambulances worden uitgevoerd.

Vraag 6

Houdt de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) in haar controle op de toegankelijkheid
van zorg voldoende rekening met de reistijd naar een ziekenhuis voor mensen zonder
een auto?

Antwoord 6

De NZa ziet toe op de toegankelijkheid van zorg. Dit doet ze onder andere door toezicht
te houden op de zorgplicht van zorgverzekeraars. Onderdeel van de zorgplicht is de
plicht om ervoor te zorgen dat verzekerden binnen een redelijke tijd en reisafstand
toegang moeten hebben tot zorg uit het basispakket.

Vraag 7

Vindt u het logisch dat er een SEH sluit in een verouderende regio en waar de gezondheid
relatief slecht is, dus waar de vraag naar spoedzorg mogelijk alleen maar zal toenemen?
Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

Zoals ik eerder heb aangegeven in beantwoording van de Kamervragen van het lid Dijk
(SP) en het lid van den Berg (CDA)2 vind ik het belangrijk dat ziekenhuizen nadenken over de wijze waarop toekomstbestendige
ziekenhuiszorg geleverd kan worden in de regio, zoals het Zuyderland ziekenhuis nu
doet. Om te komen tot een toekomstbestendige inrichting staan ziekenhuizen soms voor
ingrijpende keuzes. Bij dit proces is het van belang dat er door zorgaanbieders en
zorgverzekeraars goed wordt nagedacht of ook in de toekomst de kwaliteit en toegankelijkheid
van de zorg behouden kan blijven. Daarbij staat voor mij goede en veilige zorg voorop.

Vraag 8

Is een ziekenhuis in uw ogen op een gegeven moment ook te groot of gelooft u dat schaalvergroting
altijd bijdraagt aan betere/efficiëntere zorg? Kunt u dit onderbouwen?

Antwoord 8

Ik voer geen beleid op het vergroten of verkleinen van ziekenhuizen, maar op het verhogen
van de kwaliteit van zorg.

Vraag 9

Ziet u dat er, met de verandering van de organisatie van (spoed)zorg in Zutphen, Stadskanaal,
Hoogeveen, Sneek, Heerenveen en Zoetermeer, in raptempo streekziekenhuizen worden
uitgekleed? Wanneer vindt u dat die trend doorslaat en dat u zelf in actie moet komen?

Antwoord 9

Ik zie dat er op veel plaatsen nagedacht wordt over een toekomstbestendige zorg en
dat dit leidt tot keuzes om de zorg anders in te richten. Zie verder mijn antwoord
op vraag 7.

Vraag 10

Klopt het dat bij het advies van het capaciteitsorgaan over het aantal opleidingsplekken
voor SEH-artsen rekening wordt gehouden met een verwachte afname van het aantal SEH’s
in de komende jaren?

Antwoord 10

Het Capaciteitsorgaan houdt bij de raming rekening met ontwikkelingen in het aanbod
van SEH-artsen KNMG en met (toekomstige) ontwikkelingen in de vraag ofwel inschattingen
van het benodigde aanbod. Het aantal SEH-locaties is niet rechtstreeks van invloed
op de raming van het aantal SEH-artsen.