Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op van het lid Sjoerdsma over het persbericht van de VN over de stemmingsuitslagen met betrekking tot de resolutie die oproept tot ‘humanitair staakt-het-vuren’ in de Gazastrook

Antwoord van Minister Bruins Slot (Buitenlandse Zaken), mede namens de Minister voor
Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (ontvangen 23 november 2023).

Vraag 1

Kunt u aangeven wat de zwaarwegende redenen zijn geweest voor de Nederlandse delegatie
om niet voor deze belangrijke resolutie te stemmen? Waarom hebt u niet voor gestemd,
zoals Frankrijk met een stemverklaring?1

Antwoord 1

De resolutie bevatte veel punten die het kabinet volmondig steunt, bijvoorbeeld dat
alle partijen zich moeten houden aan het humanitair oorlogsrecht, het veroordelen
van geweld tegen burgers en het oproepen tot humanitaire toegang. Mede daarom is er
geen sprake van geweest dat Nederland tegen de resolutie zou stemmen. Anderzijds bevatte
de resolutie elementen die het kabinet niet kon steunen en ontbraken er essentiële
punten in de resolutie. In reactie op de terroristische aanvallen op 7 oktober 2023
en de voortdurende gewapende dreiging van Hamas, steunt het kabinet het Israëlisch
recht op zelfverdediging, waarvan de uitoefening in lijn moet zijn met het internationaal
recht en het humanitair oorlogsrecht en dat moet voldoen aan de vereisten van proportionaliteit
en noodzakelijkheid. Benoeming hiervan ontbrak in de resolutie en was hiermee niet
in lijn met de motie Stoffer (Kamerstuk 21 501-02, nr. 2729). Daarnaast werd de aanval door Hamas niet expliciet veroordeeld. Ook bevatte de
resolutie een oproep tot een wapenstilstand. Met de aanhoudende dreiging en aanval
van Hamas is dit nu niet te verenigen met de noodzaak van Israël om zich hiertegen
te verdedigen. Dit is waarom Nederland oproept tot directe en onmiddellijke humanitaire
gevechtspauzes om zo humanitaire toegang mogelijk te maken en te voorzien in essentiële
goederen en diensten aan de burgers in Gaza. Tot slot kwam de belangrijke oproep tot
het direct vrijlaten van alle gegijzelden voor het kabinet onvoldoende terug in de
resolutie. Een Canadees voorstel tot aanpassing van de resolutie waarmee een veroordeling
van de terreurdaad van Hamas, en oproep tot directe vrijlating van gegijzelden zouden
worden toegevoegd, kreeg ondanks steun van Nederland geen tweederde meerderheid.

Daarnaast is het voor Nederland van belang om waar mogelijk een zo groot mogelijke
EU-eenheid te bewaren, omdat dit de rol van de EU in multilaterale fora kracht bij
zet. Nederland heeft zich voor deze EU-eenheid ingezet door vast te houden aan het
gezamenlijke standpunt, dat een dag eerder tijdens de Europese Raad van 26 oktober
2023 was overeengekomen2. Gezien de onderlinge verhoudingen neigde dit naar een onthouding. Hiertoe was ook
door de EU Hoge Vertegenwoordiger opgeroepen. Meer dan de helft van de EU lidstaten
(15 in totaal) hebben zich onthouden. Ondanks het eerder overeengekomen gezamenlijk
standpunt in de Raad zijn EU lidstaten niet verplicht om in eenheid te stemmen op
resoluties.

Om deze reden koos Nederland voor een onthouding met een stemverklaring waarin de
punten zijn uitgelicht die Nederland volmondig steunt, de punten waar Nederland bezwaar
tegen maakt, en de punten die Nederland graag in de resolutie opgenomen had zien worden.

Vraag 2

Hoe verhoudt deze stem zich tot de uitspraken van de premier op donderdag 26 oktober
jl.3, die wil dat Israël «nu, op dit moment, in deze minuut massief meer hulp» Gaza binnenlaat?

Antwoord 2

Nederland steunt volmondig de oproep tot meer humanitaire toegang in de resolutie
en draagt ook bij aan deze hulp. Het is duidelijk dat massief meer hulp nodig is om
in de noden van de ruim twee miljoen inwoners van Gaza te voorzien. Daarnaast bestaan
er grote zorgen over het feit dat hulp slechts mensen in een beperkt gedeelte van
de Gazastrook bereikt. Om die reden dringt het kabinet in contacten met Israël en
in EU-verband voortdurend aan op snelle, veilige en ongehinderde humanitaire toegang
en hulp, en het openen van de verschillende grensovergangen.

Nederland verleent humanitaire steun waar dit kan en verkent samen met internationale
partners de inzet voor het versnellen van de aanvoer van humanitaire goederen. Nederland
maakte 25 miljoen euro extra vrij voor humanitaire hulp. Naast transport over land
worden ook de opties voor aanvoer over zee en door de lucht onderzocht. Het marineschip
Zr. Ms. Holland is richting het oosten van de Middellandse Zee gestuurd voor ondersteuning
van taken in het kader van een mogelijke evacuatie of het eventueel bieden van humanitaire
hulp via een maritieme corridor (Kamerstuk 23 432, nr. 500). Indien humanitaire hulp langs deze weg aan Gaza wordt verstrekt, vindt dit plaats
indachtig het toepasselijk raamwerk zoals de Oslo Guidelines. Nederland heeft daarnaast
scan-capaciteit aangeboden opdat meer humanitaire goederen sneller na een noodzakelijke
check Gaza in kunnen. Ook gaat Nederland helpen bij medische hulp aan patiënten uit
Gaza die in Egypte worden opgevangen door onder andere medische apparatuur en hulpmiddelen
te leveren.

Vraag 3

Klopt het dat er meer EU-landen voor de resolutie hebben gestemd dan tegen?

Antwoord 3

Er hebben 8 EU-lidstaten voor de resolutie gestemd, 4 tegen de resolutie en de meerderheid
van 15 heeft onthouden, waaronder Nederland.

Vraag 4

Nu de resolutie aangenomen is, hoe gaat u er zorg voor dragen dat de resolutie zo
snel mogelijk wordt uitgevoerd ten behoeve van een onmiddellijk staakt-het-vuren om
mensenlevens te redden, het in gang zetten van humanitaire hulp aan Gaza en ervoor
te zorgen dat de door Hamas gegijzelden worden vrijgelaten?

Antwoord 4

Het kabinet hecht er belang aan dat de zienswijzen die gereflecteerd worden in aangenomen
resoluties van de AVVN, ook al zijn deze niet-bindend, serieus worden genomen. Nederland
zal zich blijven inzetten voor directe en onmiddellijke humanitaire gevechtspauzes
om zo humanitaire toegang mogelijk te maken en te voorzien in essentiële goederen
en diensten aan de burgers in Gaza. Het kabinet zal onverminderd blijven oproepen
tot naleving van het humanitair oorlogsrecht, het tegengaan van geweld tegen burgers,
en tot het geven van humanitaire toegang. Tot slot blijft Nederland oproepen tot de
onmiddellijke en onvoorwaardelijke vrijlating van alle gegijzelden.

Vraag 5

Bent u bereid deze vragen maandag aanstaande te beantwoorden?

Antwoord 5

Dit is niet haalbaar gebleken.