Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Van Esch en Wassenberg over de aanpak van illegale handel in beschermde plant- en diersoorten of producten ervan

Antwoord van Minister van der Wal-Zeggelink (Natuur en Stikstof), mede namens de Ministers
van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en van Justitie en Veiligheid (ontvangen 5 september
2023). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 3172.

Vraag 1

Bent u bekend met het rapport «Dreigingsbeeld milieucriminaliteit», dat stelt dat
illegale wildlife handel waarschijnlijk een factor is in het ontstaan van epidemieën
door zoönosen?1

Antwoord 1

Ja, op 8 juli 2022 is de Kamerbrief met gezamenlijke reactie op het Dreigingsbeeld
Milieucriminaliteit 2021 door de Minister van Justitie en Veiligheid en de staatsecretaris
van Infrastructuur en Waterstaat mede namens de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
en de Minister voor Natuur en Stikstof naar uw Kamer verzonden2.

Vraag 2

Bent u bekend met het marburgvirus, dat vermoedelijk via vleermuizen of besmet vlees
op mensen wordt overgedragen, waarbij het sterftecijfer kan oplopen tot 90 procent?
Zo ja, bent u bereid om aan de hand van het voorbeeld van het marburgvirus in de World
Health Assembly (WHA) vergadering van mei aan te kaarten dat de (illegale) handel
in wilde dieren grote, nieuwe virusuitbraken tot gevolg kan hebben? Zo nee, waarom
niet?3

Antwoord 2

Ik ben bekend met het Marburgvirus. Marburg is een zogenoemde virale hemorragische
koorts (zoals Ebola) die voorkomt in West Afrika. Het virus wordt overgedragen door
contact met een bepaalde familie uit de orde van de vleermuizen (vleerhonden) en kan
zich vervolgens tussen mensen verspreiden via direct contact met bloed of andere lichaamsvloeistoffen.
Ook andere zoogdieren kunnen besmet raken, zoals apen en antilopen. Het virus is zeer
besmettelijk en kan dodelijk zijn. Volgens de WHO is de case fatality rate rond de 50%. Naast beheersmaatregelen die voor andere infectieziekten ook gelden,
zoals vroege identificatie en snelle isolatie van gevallen, tijdige opsporing, nauwlettende
opvolging van mensen die gevaar lopen en goede persoonlijke bescherming, is het cruciaal
om bereiding en eten van bushmeat (ook wel wild meat genoemd) te vermijden. De verspreiding buiten Afrika komt vooral door het internationaal
reizen door mensen. De kans dat Marburgvirus via internationale handel in (uit het
wild afkomstige) dieren wordt verspreid is erg klein maar niet uitgesloten. Aandacht
in relevante internationale gremia voor het tegengaan van illegale handel in (uit
het wild afkomstige) dieren en vlees blijft van groot belang. Indien opportuun zal
ik daar aandacht voor vragen.

Vraag 3

Deelt u de mening dat de handel in wilde dieren zeer omvangrijk is, desastreuze gevolgen
heeft voor dieren en ecosystemen en vaak verbonden is met andere vormen van criminaliteit
zoals drugshandel, mensensmokkel, wapensmokkel en het financieren van terroristische
organisaties? Zo nee, waarom niet?4,
5

Antwoord 3

Zoals al eerder geuit baart de impact van illegale internationale handel in bedreigde
plant- en diersoorten en producten daarvan zorgen en zet het de internationale biodiversiteit
ernstig onder druk. Ik onderken dat wildlife crime vaak verweven is met andere vormen
van criminaliteit. Dit gegeven onderstreept het belang van aandacht voor wildlife
crime, zoals ook wordt geconcludeerd in hoofdstuk 11 van het Dreigingsbeeld Milieucriminaliteit
20216.

Vraag 4

Bent u ermee bekend dat het «Dreigingsbeeld milieucriminaliteit» stelt dat wildlife
crime de vierde grootste criminele industrie is, gebaseerd op omzet en dat Interpol
aangeeft dat wildlife crime elk jaar met vijf tot zeven procent toeneemt en daarmee
twee tot drie keer zo hard groeit als de wereldeconomie?7,
8

Antwoord 4

Wildlife crime – in de betekenis van Illegal wildlife trade – wordt, gelet op financiële omvang, gezien als de vierde internationale illegale
handel na de handel in drugs, mensenhandel en handel in namaakproducten9, zie ook de gezamenlijke reactie op het Dreigingsbeeld Milieucriminaliteit 2021,
die op 8 juli 2021 naar uw Kamer is verzonden10. Ik ben ook bekend met de schattingen van Interpol. Echter, deze schattingen zijn
inmiddels enkele jaren oud en het is lastig om inzicht te krijgen in de daadwerkelijke
omvang van criminaliteit, vanwege de heimelijke aard hiervan. De actuele omvang en
jaarlijkse groei van illegal wildlife trade zijn daarom niet met zekerheid vast te stellen.

Vraag 5

Bent u ermee bekend dat de Financial Action Task Force (FATF) stelt dat de illegale
handel in wildlife als een ernstige internationale, georganiseerde vorm van criminaliteit
kan worden gezien, die corruptie voedt, de biodiversiteit bedreigt en aanzienlijke
gevolgen kan hebben voor de volksgezondheid?11

Antwoord 5

Ik ben ermee bekend dat de Financial Action Task Force (FAFT) stelt dat «The illegal
wildlife trade is a major transnational organized crime, which generates billions
of criminal proceeds each year. IWT fuels corruption, threatens biodiversity, and
can have a significant negative impact on public health and the economy.»12 De omvang en impact van illegal wildlife trade is groot en zet de internationale biodiversiteit ernstig onder druk. Zoals eerder
geuit onderkennen we de verantwoordelijkheid die Nederland als handelsland heeft in
het bestrijden hiervan13.

Vraag 6

Bent u ermee bekend dat het European Crime Prevention Network (EUCPN) stelt dat overheden
wildlife crime niet serieus genoeg nemen als een vorm van criminaliteit met een enorme
verwevenheid met andere vormen van criminaliteit?14

Antwoord 6

Ik ben bekend met het rapport van het European Crime Prevention Network (EUCPN) waarin
wordt gesteld dat overheden te weinig prioriteit geven aan wildlife crime. Wij onderkennen
de ernst van wildlife crime en onze verantwoordelijkheid in de bestrijding ervan,
zie ook de beantwoording bij vraag 3 en 5.

Vraag 7

Bent u ermee bekend dat door criminelen wildlife crime juist wordt gezien als een
vorm van misdaad met een lage pakkans en lage straffen, terwijl er hoge winsten kunnen
worden behaald? Bent u voornemens de maximumstraffen voor wildlife crime te verhogen?
Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

Zoals beantwoord in de brief Schriftelijk overleg over Publicatie Dreigingsbeeld Milieucriminaliteit
2021 van 25 maart 202215 zijn de maximumstraffen vastgelegd in het Wetboek van Strafrecht en in de Wet op
de economische delicten. Bij de zwaardere misdrijven zijn forse straffen mogelijk.
Voor wildlife crime kunnen gevangenisstraffen tot 6 jaar worden opgelegd en is er
mogelijkheid tot het ontnemen van wederrechtelijk verkregen voordeel. Op dit moment
zie ik geen aanleiding om deze maximumstraf te verhogen.

Vraag 8

Deelt u de conclusies van bovengenoemde rapporten dat overheden wildlife crime serieuzer
moeten nemen als vorm van criminaliteit, ook gezien de omvang en verwevenheid met
andere vormen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe gaat u ervoor zorgen dat deze vorm
van criminaliteit meer structurele aandacht krijgt in de Europese Unie (EU) alsook
in Nederland? Heeft u hierover overleg met andere relevante ministeries?

Antwoord 8

Zowel binnen Nederland als binnen de EU en internationaal wordt samengewerkt aan de
bestrijding van wildlife crime, zie voor een beschrijving hiervan de Beleidsreactie
van 8 juli 202216 en hoofdstuk 11 van het Dreigingsbeeld17. In de beantwoording van vraag 20 gaat de Minister van LNV in op het EU Action Plan
Against Wildlife Trafficking en de inzet van Nederland.

Vraag 9

Deelt u de mening dat het vaak lastig is om bedreigde dieren en planten te detecteren
in producten, ook omdat de ingrediënten vaak in andere talen staan vermeld? Zo ja,
wat onderneemt u om dit te voorkomen?

Antwoord 9

Ik deel de mening dat het lastig kan zijn om bedreigde dier- en plantsoorten te detecteren
in producten. De inspecteurs van NVWA en douaniers zijn opgeleid in het determineren
van dier- en plantsoorten en producten hiervan. Ook worden er hulpmiddelen ontwikkeld
om de inspecteurs hierin te assisteren, zoals apps en de inzet van analysetechnieken.
Er is ook aandacht voor het herkennen van bepaalde combinaties van symbolen of letters
in andere talen die beschermde soorten aanduiden. Daarbij geldt ook dat als een verboden
ingrediënt op de verpakking staat vermeld het product direct in beslaggenomen genomen
kan worden zonder verdere toetsing of de genoemde beschermde soort ook daadwerkelijk
aanwezig is.

Daarnaast zijn bij de douane en de NVWA specialisten opgeleid in het determineren
van specifieke beschermde dier- of plantensoorten. Zij verlenen assistentie bij inbeslagnames.
Het Nederland Forensisch Instituut en het Douanelab voeren indien nodig analyses uit.
Tools en technieken die onder andere worden ingezet voor determinatie zijn macroscopisch
en microscopisch morfologisch onderzoek, spectroscopie, DNA-analyses, maar ook het
gebruik van vertaalapplicaties en identificatiemateriaal.

Vraag 10

Bent u ermee bekend dat Nederland in de top vijf staat van EU-landen met de hoogste
inbeslagname van illegale handel in wilde dieren en planten, met name medicinale producten,
goed voor 1184 inbeslagnames, 30 procent van de totale inbeslagnames in 2020? Zo ja,
wat doet u tegen deze specifieke handel? Wordt hierover onderling overleg gevoerd
tussen ministeries?18

Antwoord 10

Ik ben hiermee bekend. Het is overigens lastig vast te stellen of het daadwerkelijk
om medicijnen gaat. TRAFFIC schaart in haar rapport diverse categorieën producten
(waaronder voedingssupplementen en cosmetica) onder «medicinale producten». Bij het
overgrote deel van de overtredingen betreft het producten met beschermde planten direct
geadresseerd aan particulieren en gaat het om een kleine hoeveelheid voor persoonlijk
gebruik.

Het relatief hoge aantal inbeslagnames in Nederland binnen de EU is ook toe te schrijven
aan de import- en exportrol die Nederland speelt voor de interne EU-markt en de nauwe
samenwerking binnen de handhavingsketen, welke leidt tot gerichte handhaving.

De Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora
(CITES)-handhavingsketen bestaat uit diverse overheidspartners met elk een eigen rol
en verantwoordelijkheid, welke onder diverse ministeries vallen. Er is continue afstemming
en samenwerking. Er wordt opgetreden door middel van risicogerichte grenscontroles
van de Douane en binnenlandse inspecties van de NVWA. Daarnaast wordt er voorlichting
gegeven aan onder meer brancheverenigingen. Bij overtredingen wordt er handhavend
opgetreden. Dit gaat vaak gepaard met nalevingsadvies, omdat de beschermde status
van de gebruikte soorten en verplichting tot het aanvragen van CITES in- en uitvoervergunningen
soms niet bekend is.

Verder wordt er door RVO indien nodig contact opgenomen met de autoriteiten in het
land van herkomst of bestemming, zodat zij zich bewust worden van deze overtredingen
en eventueel maatregelen kunnen treffen. Wanneer er indicaties zijn van structureel
bewust crimineel handelen, wordt strafrechtelijk onderzoek uitgevoerd.

Vraag 11

Bent u ermee bekend dat Nederland in de top drie staat van bestemmings- en doorvoerhavens
voor met name traditionele medicijnen?

Antwoord 11

Ik ben hier niet mee bekend. Zonder bron kan ik niet beoordelen of deze informatie
juist is. Nederland is als handelsland met de haven van Rotterdam en met luchthaven
Schiphol ten algemene wel een belangrijk invoerland voor de EU-markt en doorvoerland.

Vraag 12

Wordt het onderwerp medicinale producten structureel geagendeerd tijdens EU-overleggen
over illegale handel in wilde dieren en planten, aangezien zij een belangrijk aandeel
vormen in de inbeslagnames binnen de EU en jaarlijks toenemen? Zo nee, bent u bereid
om dit onderwerp structureel te agenderen tijdens relevante EU-overleggen?

Antwoord 12

Dit onderwerp staat niet structureel op de agenda. Op de EU-overleggen over illegale
handel in bedreigde dieren- en plantensoorten worden de onderwerpen geagendeerd die
op dat moment het meest actueel en relevant zijn. De aard van de vele inbeslagnames
van «medicinale» producten betreft met name onbewuste overtreders, die zonder kennis
van de wettelijk vereiste vergunningen producten in het buitenland bestellen, of meenemen
van buitenlandse reizen, met het doel deze zelf te consumeren. Zie ook het antwoord
op vraag 10. Wanneer opportuun zal ik binnen de EU-overleggen aandacht vragen voor
dit onderwerp.

Vraag 13

Bent u ermee bekend dat de meeste illegale handel in wildlife planten en dieren niet
wordt opgespoord, mede veroorzaakt door een tekort aan opsporingscapaciteit en de
moeilijkheid van het herkennen van bedreigde dieren en planten?

Antwoord 13

Dit is niet vast te stellen, omdat de gehele omvang van de criminaliteit niet bekend
is. Zoals ik in de Kamerbrief Beleidsreactie Dreigingsbeeld Milieucriminaliteit 20211 heb aangegeven is het wel zaak dat de middelen en capaciteit van alle schakels in
de handhavingsketen goed op elkaar afgestemd worden en blijven. Het gaat dan om langere
termijn commitment en specifieke oormerking van budgetten binnen de diverse organisaties.
Dit is geen vanzelfsprekendheid en momenteel wordt er gekeken hoe de NVWA capaciteit
binnen de CITES-handhavingsketen goed afgestemd kan worden. Zie verder het antwoord
op vraag 9.

Vraag 14

Deelt u het inzicht dat de inbeslagnames slechts het topje van de ijsberg vormen?

Antwoord 14

Doordat de exacte omvang van de criminaliteit niet inzichtelijk is, kan niet worden
vastgesteld hoe groot het percentage inbeslagnames is ten opzichte van het geheel
aan illegale handel. Zoals aangegeven in het antwoord op vraag 10 speelt Nederland
ten algemene een grote rol als handelsland binnen de EU en werken de verschillende
partners in Nederland nauw samen. Dit leidt tot een relatief hoog aantal inbeslagnames.

Vraag 15

Hoe groot schat u de waarde van illegale handel in Nederland?

Antwoord 15

Dat is niet in te schatten. Zoals aangegeven is de omvang van de criminaliteit niet
inzichtelijk en maakt Nederland onderdeel uit van de EU interne markt.

Vraag 16

Bent u ermee bekend dat veel illegale handel in wildlife via zee loopt en dat de verwachting
is dat dit de komende jaren zal toenemen? Zo ja, wat is de inzet om deze vorm van
illegale handel aan te pakken, ook met het oog op het feit dat de EU een belangrijke
doorvoer- en bestemmingshaven is voor deze illegale handel en dat Nederland hierbij
een prominente rol lijkt te spelen?19

Antwoord 16

Ik ben ermee bekend dat een deel van de illegale handel in wildlife via zeeroutes
verloopt. Het Nederlands toezicht en de handhaving is daar mede op gericht, zoals
het toezicht in de Rotterdamse Haven.

Het artikel gaat over de verwachte opleving van illegale handel – en dan met name
grote zeevrachten van ivoor richting Zuidoost Azië – na de afname tijdens de coronapandemie.
Nederland speelt daar specifiek geen prominente rol in. Wel vormt de verwachte opleving
een aandachtspunt.

Vraag 17

Deelt u de mening dat de handel in traditionele producten risicovol kan zijn voor
de volksgezondheid, zoals het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
stelt in het rapport «Kruidenproducten uit de traditionele Chinese geneeskunde, Een
verkennende studie naar aard, omvang en gebruik»? Zo ja, wat onderneemt u, eventueel
in samenspraak met andere ministeries, om dit probleem aan te pakken, ook gezien het
feit dat andere rapporten stellen dat Nederland een belangrijk bestemmingsland is?20

Antwoord 17

Producten die gebruikt worden voor traditionele geneeskunde betreffen meestal kruidenpreparaten
met uitsluitend plantaardige ingrediënten. Nederland is in de wereld een belangrijke
import- en doorvoerhaven voor goederen uit derde landen, waaronder traditionele medicijnen.
Kruidenproducten uit de traditionele Chinese geneeskunde kunnen zowel de wettelijke
status van medicijn (Geneesmiddelenwet) als van levensmiddel op basis van de Europese
Algemene Levensmiddelenverordening (ALV) hebben. Voor de import van zowel geneesmiddelen,
als levensmiddelen gelden strenge eisen die gericht zijn om de volksgezondheid te
beschermen. Traditionele kruidengeneesmiddelen zijn registratieplichtig en worden
daartoe door het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) getoetst op veiligheid,
kwaliteit en werkzaamheid op basis van langdurig gebruik en ervaring. Kruidensupplementen
vallen onder de Warenwet. Op geneesmiddelen en levensmiddelen wordt conform de betreffende
regelgeving gecontroleerd. Deze controles gebeuren in alle goederenstromen, ook de
kleine zendingen rechtstreeks aan de consument. Consumenten worden onder andere door
het Voedingscentrum en de NVWA gewaarschuwd dat er gezondheidsrisico’s zitten aan
het gebruik van kruidenpreparaten uit derde landen die worden gekocht via het internet.

Vraag 18

Deelt u de conclusies van recente rapporten van het Centrum voor Criminaliteitspreventie
en Veiligheid (CCV), de commissie Van Aartsen en de Algemene Rekenkamer (ARK) dat
de aanpak van milieucriminaliteit in de praktijk te wensen overlaat, omdat opsporing
en vervolging te gefragmenteerd zijn en uiteindelijk sancties niet afschrikwekkend
zijn met grote, vermijdbare milieuschade als gevolg? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat
heeft u sinds deze publicatie ondernomen? Is er onderling overleg tussen de relevante
ministeries en, indien dit het geval is, hoe ziet dit overleg eruit?

Antwoord 18

Zoals eerder geuit deel ik de mening dat de aanpak van milieucriminaliteit versterking
behoeft. Ik verwijs u naar de Beleidsreactie Dreigingsbeeld Milieucriminaliteit 202121 en de Kamerbrief over versterking VTH-stelsel22 waarin wordt ingegaan op de stappen die zijn gezet naar aanleiding van de genoemde
publicaties, zoals het interbestuurlijk programma versterking VTH-stelsel.

Vraag 19

Deelt u de mening dat een andere aansturing nodig is? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 19

We zijn voornemens de Strategische Milieukamer (SMK) een formele positie te geven
binnen de aanpak van milieucriminaliteit waardoor de slagkracht wordt vergroot.23 Dit is één van de acties binnen het interbestuurlijk programma versterking VTH-stelsel,
zie ook het programmaplan24 en de Kamerbrief over versterking VTH-stelsel25.

Vraag 20

Gaat u naar aanleiding van het reeds gepubliceerde EU Action Plan Against Wildlife
Trafficking (EU-Actieplan) een nationaal plan opstellen, zodat de gestelde EU-doelen
uit dit plan kunnen worden uitgevoerd? Zo ja, per wanneer komt dit nationale plan
en hoe wordt dit opgesteld voor overlappende onderwerpen met relevante ministeries?
Wanneer en hoe wordt de Kamer hierover geïnformeerd? Zo nee, waarom niet? Zo ja, kunt
u aangeven in welke vorm dit contact plaatsvindt?26

Antwoord 20

Nederland is gecommitteerd aan het herziene actieplan en gaat op basis van relevantie
prioriteiten stellen in samenhang met de inzet op EU-niveau. Dit is belangrijk, omdat
een gezamenlijke EU inzet cruciaal is voor het behalen van de doelstellingen. Een
eerste prioritering op EU-niveau is gemaakt en zal later dit jaar verder ingevuld
worden door middel van de geplande inzet van de lidstaten. Nederland gaat ook bepalen
welke inzet geleverd zal worden. Nederland werkt al voor de handhaving op CITES met
een meerjarige «horizontale» interventiestrategie die gezamenlijk is opgesteld door
alle betrokken overheidspartners die vallen onder diverse ministeries. Deze strategie
wordt vastgesteld in het Landelijk Overleg CITES, waarin alle partners zijn vertegenwoordigd27 en dat wordt voorgezeten door LNV. Jaarlijks worden op basis van de strategie gezamenlijk
prioriteiten gesteld. Hierin worden onderdelen van het herziene actieplan de komende
jaren opgenomen. Ik zal uw Kamer later dit jaar een overzicht van de Nederlandse inzet
op het herziene actieplan toesturen zodra dit gereed is. Dit is mede afhankelijk van
de afstemming met de Europese Commissie en de EU-lidstaten.

Vraag 21

Bent u ermee bekend dat het EU-Actieplan als actiepunt noemt dat het bundelen van
middelen, bijvoorbeeld door de oprichting van speciale eenheden die zich uitsluitend
bezighouden met wildlife handel, moet worden aangemoedigd en bevorderd?

Antwoord 21

Ja, daar ben ik mee bekend.

Vraag 22

Ziet u meerwaarde in het opzetten van een gespecialiseerde unit, waarbij specialisten
worden verenigd om op dagelijkse basis bezig te zijn met illegale handel in wilde
dieren en planten, aangezien het rapport «Dreigingsbeeld milieucriminaliteit» stelt
dat de aanpak van illegale handel in wilde dieren verdeeld is over diverse autoriteiten,
met versnipperd beleid als gevolg? Zo nee, waarom niet? Zo ja, per wanneer en hoe
is het overleg met relevante ministeries?28

Antwoord 22

In Nederland hebben we al een »gespecialiseerde unit»: het Landelijk Overleg CITES
waarin alle bij de CITES-handhaving en implementatie betrokken overheidspartners vertegenwoordigd
zijn vanuit zijn of haar eigen rol, verantwoordelijkheid en expertise (zie ook het
antwoord op vraag 20). De Nederlandse aanpak en structuur kenmerkt zich door korte
lijnen en slagkracht, gericht op de illegale internationale handel van door CITES
beschermde plant- en diersoorten. Nederland heeft deze structuur binnen de EU ook
onder de aandacht gebracht en onderschrijft dit actiepunt. De stelling in het Dreigingsbeeld
Milieucriminaliteit 2021 met betrekking tot versnippering van beleid, waarnaar uw
vraag verwijst, heeft betrekking op milieucriminaliteit in het algemeen, niet op «illegale
handel in wilde dieren» in het bijzonder.

Vraag 23

Bent u voornemens het actiepunt uit het EU-Actieplan uit te voeren dat vraagt om een
bewustwordingscampagne bij consumenten, die moet leiden tot een gedragsverandering
als het gaat om de aankoop van traditionele medicijnen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 23

Zoals ook aangekondigd in de Kamerbrief Beleidsreactie Dreigingsbeeld Milieucriminaliteit
2021 zal ik samen met de partners een bewustwordingscampagne ontwikkelen over illegale
handel in bedreigde dier- en plantsoorten, ook in samenhang met EU initiatieven op
dit gebied. In het Actieplan worden diverse soorten en productgroepen genoemd. Nederland
maakt daar in gezamenlijkheid een keuze in op basis van relevantie en noodzaak, waarbij
de illegale handel in bijvoorbeeld beschermde vogel- en reptielensoorten van grote
zorg is. Doorlopend worden er al acties uitgevoerd door de overheidspartners om de
bewustwording van de regelgeving te vergroten, zoals de Douane reizen-app, en ook
op te roepen misstanden te melden via Meld Misdaad Anoniem29.

Vraag 24

Hoe wordt de aangenomen motie van de leden Vestering en Akerboom (Kamerstuk 21 501-32, nr. 1491) over een bewustwordingscampagne over de gevaren van handel in wilde dieren en planten
uitgevoerd? Kunt u aangeven hoe de bewustwordingscampagne wordt vormgegeven?

Antwoord 24

Dit jaar zal ik een bewustwordingscampagne ontwikkelen over illegale handel in bedreigde
dier- en plantsoorten samen met de overheidspartners, voortbouwend op al ingezette
acties en ook in samenhang met EU initiatieven op dit gebied. Zie ook het antwoord
op vraag 23.

Vraag 25

Bent u ermee bekend dat als prioriteit 3 in het EU-Actieplan wordt genoemd: «Enforcing
regulations and policies to fight wildlife trafficking effectively», waarbij wordt
geadviseerd dat handhavingsautoriteiten, zoals rechters, beter moeten worden geïnformeerd
over wildlife crime en dat als mogelijkheid wordt genoemd om wildlife crime te integreren
in de nationale curricula van relevante academies en opleidingen? Wat vindt u van
dit actieplan? Bent u bereid in overleg met relevante andere ministeries dit te onderzoeken
en te waarborgen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 25

Ik ben bekend met prioriteit 3 van het herziene EU Action Plan against wildlife trafficking
en onderschrijf het belang. In Nederland is dit reeds het geval. Studiecentrum Rechtspleging
(SSR) biedt rechters en OM-medewerkers cursussen omtrent de Wet natuurbescherming
waarin veel aandacht is voor CITES.30 CITES handhavingspartners zijn betrokken bij de opzet en inhoud. Tevens staat de
jaarlijkse themadag van de expertgroep economisch strafrecht voor rechters en gerechtsjuristen
dit jaar in het teken van CITES & Wildlife crime.

Vraag 26

Wat vindt u van het actiepunt genoemd in het EU-Actieplan dat er richtlijnen moeten
worden opgesteld voor bedrijven en sectoren die vaak betrokken zijn bij handel in
wildlife, zoals aanbieders van traditionele medicijnen, waarin ze worden verplicht
te handelen op hun due-diligence verplichting?

Antwoord 26

Het kabinet verwacht van alle Nederlandse bedrijven die internationaal ondernemen
dat zij due diligence,ofwel gepaste zorgvuldigheid, toepassen in lijn met de OESO-richtlijnen voor multinationale
ondernemingen over Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (IMVO). In
algemene zin onderschrijf ik het belang van «guidelines», ofwel richtsnoeren, om relevante partijen te ondersteunen in het op goede wijze uitvoeren
van Europese regelgeving. De Corporate Sustainability Due Diligence Directivewaar het EU actieplan naar verwijst, zal eerst vastgesteld moeten worden. De onderhandelingen
hierover zijn nog gaande.

Vraag 27

Bent u bereid om in te zetten op verbetering van technieken die helpen in deze opsporing,
zoals ook genoemd in het EU-Actieplan?

Antwoord 27

Ja, het verbeteren van technieken is een continue proces waarin kennisdeling op EU
en internationaal niveau van belang is. Hier zet ik mij blijvend voor in.

Vraag 28

Deelt u de mening dat er voldoende budget beschikbaar is om het hernieuwde EU-Actieplan
te kunnen waarborgen? Zo ja, welke maatregelen worden genomen om het EU-Actieplan
uit te voeren? Zo nee, bent u bereid het budget te verhogen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 28

Voor het uitvoeren voor de voor Nederland relevante onderdelen van het actieplan is
voldoende budget. Zie het antwoord op vraag 20 hoe de onderdelen nationaal worden
geborgd en binnen de EU zullen worden gedeeld.

Vraag 29

Deelt u de mening dat het van belang is om de rol van (illegale) handel in wilde dieren
structureel te bespreken op wereldoverleggen, zoals die van de Wereldgezondheidsorganisatie
(WHO), de Convention on Biological Diversity (CBD) en de Convention on International
Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora (CITES), gezien de link die er
is tussen (illegale) handel in wilde dieren en zoönose risico’s? Zo nee, waarom niet?
Zo ja, kunt u aangeven hoe u dit in overleg met relevante ministeries zult adresseren?

Antwoord 29

Ik verwijs hierbij naar een eerder antwoord op vragen van het lid Van Esch over traditionele
medicijnen die deels gemaakt zijn van bedreigde plant- en diersoorten (5 april 2023,
kenmerk 2023Z04413) en de verzamelbrief natuur van 23 juni 2023 (Kamerstuk 33 576, nr. 325) – beide in reactie op de motie Vestering/Akerboom (Kamerstuk 21 501-32, nr. 1490) –, waarbij is aangegeven waar opportuun het belang van de volksgezondheid en bescherming
van de biodiversiteit in internationale gremia zal worden benadrukt.

Vraag 30

Kunt u nogmaals aangeven hoe de overheid burgersen reizigers informeert over de risico’s van interactie met wilde en exotische dieren,
aangezien die informatie niet werd gevonden op de websites waarnaar wordt verwezen
in antwoorden op eerdere vragen? Bent u alsnog bereid om de informatie te laten opnemen
op relevante websites?31
,
32

Antwoord 30

Reizigers kunnen op Externe link:www.ggdreisvaccinaties.nl (reistips honden, apen, muggen, teken, zeedieren) informatie vinden wat te doen in
de interactie met in het wild levende dieren. Daarnaast kunnen reizigers een persoonlijk
advies vragen bij de GGD. In het kader van het Nationaal actieplan versterken zoönosenbeleid33 is daarnaast een marktonderzoek uitgevoerd naar zoönosen-geletterdheid (de combinatie
van kennis, alertheid en gedrag ten aanzien van zoönosen) bij burgers. De focus van
dit onderzoek lag op het kennisniveau en de perceptie van doelgroepen (waaronder ook
reizigers) over verschillende transmissieroutes. De resultaten van dit onderzoek worden
door het RIVM gebruikt om doelgerichte communicatie in te zetten om de zoönosen-geletterdheid
te verhogen.