Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Temmink en Van Nispen over de lobbyactiviteiten van de fabrikant van de taser

Antwoord van Minister Yeşilgöz-Zegerius (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 31 augustus
2023). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 3320.

Vraag 1

Klopt het dat er verschillende politiefunctionarissen zijn uitgenodigd voor een bijeenkomst
van de fabrikant van onder andere de taser, waarbij men «goodies» mee naar huis mag
nemen en getrakteerd wordt op een maaltijd?1

Antwoord 1

De fabrikant van het stroomstootwapen dat de Nederlandse politie gebruikt is Axon
Enterprise. Axon organiseert een «roadshow» langs Europese landen. In het kader van
die roadshow heeft Axon ook een op Nederland gerichte webpagina gemaakt; de pagina
waarnaar in de voetnoot bij de vraag wordt verwezen. Deze pagina is op eigen initiatief
door de fabrikant verwijderd. De importeur van het stroomstootwapen heeft laten weten
dat Axon geen bijeenkomst in Nederland zal organiseren. Voor zover dat nagegaan kan
worden is niet gebleken dat voor deze roadshow politiefunctionarissen zouden zijn
uitgenodigd.

Vraag 2

Is het gebruikelijk dat via deze weg politiefunctionarissen op de hoogte worden gebracht
van nieuwe technologieën op het gebied van opsporing en repressie?

Antwoord 2

Politiefunctionarissen die zich vanuit hun functie bezighouden met verwerving dienen
kennis te nemen van nieuwe ontwikkelingen vanuit de markt. Daarbij behoort in sommige
gevallen ook het bezoeken van vakbeurzen, symposia en productdemonstraties. De politie
wil daarmee kennisnemen van nieuwe ontwikkelingen die bijdragen aan het zo goed mogelijk
uit kunnen voeren van de politietaak. Dat gebeurt op alle niveaus, waarbij wordt gekeken
naar de markt in den brede en niet slechts naar specifieke merken of bedrijven.

Vraag 3

In hoeverre wordt door het aanbod bepaald welke middelen de politie aanschaft en in
hoeverre is hier de vraag leidend?

Antwoord 3

Bij het verwerven van middelen is altijd sprake van een matching tussen een op dat
moment spelende functionele behoefte (de vraag) en het beschikbare aanbod vanuit leveranciers.
Daarbij is de vraag steeds leidend. De politie probeert zoveel mogelijk gebruik te
maken van standaard marktproducten. Als er vanuit de politiebehoefte bezien geen passend
standaard marktaanbod beschikbaar is, dan wordt het standaardproduct door de politie
zelf of een daartoe gespecialiseerd bedrijf aangepast, of er wordt een gespecialiseerde
maatwerkoplossing verworven op basis van de functionele behoefte van de politie.

Vraag 4

Kunt u het proces schetsen hoe wordt besloten tot het overgaan van de aanschaf van
nieuwe technologische middelen, zoals drones, geweldsmiddelen en slimme camera’s?

Antwoord 4

Technologische middelen leveren een belangrijke bijdrage aan de rol en taken van de
politie. Met de bestaande personele politiecapaciteit helpen technologische middelen
om doelmatiger te kunnen werken en meer effect te bereiken. Het overgaan tot aanschaf
van nieuwe middelen komt veelal voort uit een maatschappelijke behoefte. De politie
is verantwoordelijk voor het verwerven van nieuwe middelen zolang de aanschaf past
binnen de kaders die door mij als Minister van Justitie en Veiligheid zijn gesteld.
De voorwaarden waaraan nieuwe middelen dienen te voldoen zijn geborgd in het inkoopbeleid
van de politie. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om de doeltreffendheid en doelmatigheid,
veiligheid voor agent en burger, privacy, betrouwbaarheid aanbieder, afdekken van
veiligheidsrisico’s, naleving van Internationale Sociale Voorwaarden, duurzaamheid,
exploiteerbaarheid en beschikbaar trainingsaanbod.

Vraag 5 en 6

Klopt het dat Axon, de fabrikant van de taser, de term «excited delirium» heeft gebruikt
in hun uitingen om hun wapen aan te prijzen maar dit geen wetenschappelijk onderbouwde
aandoening of term is?2

Vindt u het geoorloofd dat een wapenfabrikant op deze manier beïnvloedt hoe hun wapens
beoordeeld worden? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 5 en 6

Het staat marktpartijen daarnaast vrij om hun eigen waren op hun eigen manier aan
te prijzen, zo lang dit binnen de grenzen van wetten en regelgeving gebeurt. Axon
lijkt met het gebruik van deze term geen wetten te hebben overschreden.

Vraag 7

Klopt het dat het Openbaar Ministerie ook de term «geëxciteerd delier» gebruikt in
hun overweging om niet tot vervolging over te gaan?3

Antwoord 7

De term «geëxciteerd delier» is door onderzoekers in een strafzaak gebruikt.4 De context waarin deze term is gebruikt is van belang. Er was in de casus waarnaar
door de vragenstellers wordt verwezen geen sprake van het gebruik van een stroomstootwapen.
Het betrof een onderzoek waarin werd getracht om een antwoord te krijgen op de vraag
of politiemensen een verwijt kon worden gemaakt ten aanzien van het overlijden van
een arrestant. In dit onderzoek heeft een tweetal ingeschakelde deskundigen (een toxicoloog
en een patholoog) geconcludeerd dat de arrestant was overleden aan een overdosis speed.
De klinische toestand werd door de deskundigen getypeerd als (passend bij) een geëxciteerd
delier.

Vraag 8

Bent u bereid nader onderzoek te laten doen of en zo ja in welke mate een «geëxciteerd
delier» een bestaande aandoening is? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 8

Nee, het is niet aan mij als Minister van Justitie en Veiligheid om onderzoek te doen
naar de mate van wetenschappelijke aantoonbaarheid van een medische aandoening.