Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Koekkoek over het bericht «Bulgaria will invite Dutch and Austrian customs experts to help secure Schengen entry»

Antwoord van Staatssecretaris Van der Burg (Justitie en Veiligheid), mede namens de
Minister van Buitenlandse Zaken (ontvangen 28 augustus 2023). Zie ook Aanhangsel Handelingen,
vergaderjaar 2022–2023, nr. 3302.

Vraag 1, 2 en 3

Neemt Nederland deel aan de pilot met Bulgarije voor het uitwisselen van expertise
wat betreft grensbewaking? Zo ja, welke voorstellen heeft Nederland al gedaan? Welke
voorstellen zal Nederland nog doen?1

Heeft de premier afspraken gemaakt met Bulgarije over het ondersteunen van Bulgarije
wat betreft grensbewaking met Turkije? Zo ja, welke afspraken zijn dit?

Is Nederland van plan Bulgarije te ondersteunen met betrekking tot grensbewaking?
Op welke wijze? Welke middelen zijn hieraan verbonden? Zal Nederland Bulgaarse grensbewaking
financieren?

Antwoord 1, 2 en 3

Roemenië en Bulgarije zijn met ondersteuning van de Commissie en relevante EU-agentschappen,
zoals Frontex, gestart met het ontwikkelen van pilotprojecten om grensbeheer te verbeteren.
Beide pilots zijn medio maart van dit jaar gestart. Bulgarije heeft gerapporteerd
bezig te zijn met het digitaliseren van het asiel- en terugkeersysteem2. De pilots lopen nog tot en met september 2023.

Het kabinet ondersteunt het belang van deze pilotprojecten, ook om lessen te trekken
voor de implementatie van de verplichte asielgrensprocedures als onderdeel van het
asiel- en migratiepact. Het kabinet heeft dan ook in bilaterale contacten en contacten
met Frontex aangegeven bereid te zijn te ondersteunen waar mogelijk. Nederland levert
op dit moment (los van de betreffende pilot) vier grenswachters, twee patrouillevoertuigen
en één documentexpert aan operaties van Frontex in Bulgarije. Het heeft de voorkeur
van het kabinet om additionele bijdragen aan de pilot te leveren via de reguliere
bijdrage van lidstaten aan Frontex of via herprioritering vanuit andere Frontex-operaties.

In aanvulling op de genoemde pilot heeft Bulgarije voorgesteld om de samenwerking
met Nederland te intensiveren om irreguliere migratie en mensensmokkel tegen te gaan
aan de Bulgaars-Turkse grens. De situatie aan de Bulgaars-Turkse grens en de acties
die Bulgarije heeft ondernomen zijn regulier onderdeel van de gesprekken tussen Nederland
en Bulgarije over migratie en zijn in dat verband ook aan de orde gekomen in een recent
gesprek dat de Minister-President met zijn Bulgaarse collega voerde. Het kabinet acht
het van groot belang dat binnen de EU wordt samengewerkt om het beheer van deze grens
te verstevigen. Via bestaande kanalen als Europol en EMPACT zal Nederland de samenwerking
met Bulgarije verder optimaliseren, onder andere door verbeterde en intensievere informatie-uitwisseling
ten behoeve van opsporing van mensensmokkelaars die reizen faciliteren via Bulgarije
naar Nederland. Ook lopen gesprekken over het delen van best practices over opsporing en onderzoek naar geldstromen tussen criminele netwerken.

Vraag 4

Welke concrete acties heeft Nederland geëist van Bulgarije alvorens in te kunnen stemmen
met lidmaatschap aan Schengen? Heeft de premier in het recente bezoek hiertoe extra
voorstellen gedaan?

Antwoord 4

Het kabinetsstandpunt inzake Schengentoetreding van Bulgarije is uiteengezet in de
brief aan uw Kamer van 2 december 2022.3 Zoals uw Kamer bekend, volgt het kabinet de trajecten tot Schengentoetreding kritisch
en beoordeelt het daarbij elke lidstaat op zijn merites. Dat betekent dat toetreding
alleen plaats kan vinden als een lidstaat aan de eisen van het Schengenacquis voldoet.
Het kabinet onderstreept in dit verband het belang van naleving van fundamentele rechten
bij de uitvoering van het Schengenacquis, in het bijzonder ten aanzien van (buiten)grensbeheer.

Het kabinet heeft uw Kamer ook ingelicht over de wens van Nederland voor een aanvullende
fact finding-missie in Bulgarije die de correcte en actuele toepassing van het Schengenacquis
moet verzekeren.4 Het kabinet heeft gesteld dat een aanvullende missie naar Bulgarije alleen relevant
is wanneer er zicht is op een nieuw CVM-rapport of geloofwaardig alternatief over
de rechtsstatelijke situatie in Bulgarije. Uw Kamer wordt via de kabinetsappreciatie
van het Rechtstaatrapport 2023, dat de Commissie recent heeft gepubliceerd, nader
geïnformeerd over het standpunt van het kabinet met betrekking tot de aankondiging
dat de Commissie het CVM spoedig wenst af te sluiten.5 Het kabinet hecht eraan dat politieke besluiten over Schengentoetreding wordt genomen
op basis van recente informatie en blijvende monitoring. De afgelopen periode heeft
het kabinet dan ook uitgedragen actuele informatie nodig te hebben om een besluit
tot toetreding van Bulgarije tot Schengen te kunnen nemen.

Vraag 5

Is Nederland van plan om in Bulgarije infrastructuur of andere middelen te financieren
voor grensbewaking en zo ja, welke infrastructuur en middelen worden hieronder geschaard

Antwoord 5

Zie antwoord op vragen 1, 2, en 3.

Vraag 6

Hoe zal Nederland monitoren dat in geen geval Nederlands geld of andere middelen in
welke vorm dan ook ingezet zullen worden voor vormen van grensbewaking die ingaan
tegen de rechten van asielzoekers en de mensenrechten in het algemeen?

Antwoord 6

Voor het kabinet staat voorop dat bij het beheren en bewaken van de (buiten)grenzen
mensenrechten en andere internationale rechten, zoals het beginsel van non-refoulement,
te allen tijde gewaarborgd moeten worden. De Commissie dient hierop – waar het EU-regelgeving
betreft – toe te zien.