Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Temmink over opnieuw een rechtszaak van een gedupeerde vanwege uitblijvende beslissing van de herstelorganisatie UHT van de Belastingdienst
Vragen van het lid Temmink (SP) aan de Staatssecretaris van Financiën over opnieuw een rechtszaak van een gedupeerde vanwege uitblijvende beslissing van de herstelorganisatie UHT van de Belastingdienst (ingezonden 31 juli 2023).
Antwoord van Staatssecretaris De Vries (Financiën – Toeslagen en Douane) (ontvangen
25 augustus 2023).
Vraag 1
Hebt u kennisgenomen van het artikel «Toeslagenouder Loes van Dam (38) neemt het in
de rechtbank op tegen de Belastingdienst»?1
Antwoord 1
Ja.
Vraag 2
Kunt u uitleggen waarom de Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen (UHT) pas besloot
met mevrouw in gesprek te gaan nadat er een rechtszaak diende?
Antwoord 2
Voorafgaand aan de beantwoording van deze vraag en de volgende vragen wordt opgemerkt
dat het beleid is om niet in te gaan op individuele lopende rechtszaken.
Het uitgangspunt bij de hersteloperatie is om niet tegenover gedupeerde ouders te
staan, en al helemaal niet in de rechtszaal. In de hersteloperatie wordt veelvuldig
contact gezocht met ouders en wordt groot belang gehecht aan dat contact met de ouder.
Eenzelfde geldt wanneer ouders verzoeken om informatie. Hierbij wordt samen met de
ouder of diens vertegenwoordiger gekeken of en op welke wijze aan diens verzoek tegemoet
gekomen kan worden. Zo wordt er aangeboden om specifieke stukken die de ouder zoekt
te verstrekken en wordt bij deze verstrekking aangeboden om uitleg te geven om deze
stukken te duiden. Dit alles om te voorkomen dat ouders zich tot een rechter behoeven
te wenden. Dat is ook in deze zaak uiteraard gebeurd.
Dat betekent helaas niet dat altijd volledig aan de wensen van ouders tegemoet kan
worden gekomen. Bijvoorbeeld omdat een verzoek om informatie wordt gedaan dat niet
is afgebakend en na overleg ook niet tot afbakening gekomen kan worden, waardoor om
die reden feitelijk niet kan worden tegemoet gekomen. Wanneer aan een verzoek om informatie
niet tegemoet kan worden gekomen, staat het een ouder uiteraard vrij om een juridische
procedure aanhangig te maken. Dat neemt niet weg dat het wordt betreurd dat ouders
zich genoodzaakt zien om naar de rechter te stappen.
Vraag 3
Erkent u dat het inzetten van de Landsadvocaat tegen de wil van de Kamer is, en kunt
u verklaren waarom de Landsadvocaat toch is ingezet?2
Antwoord 3
Met de motie van het Lid Leijten c.s.3 is door de Kamer gevraagd om te onderzoeken hoe in bredere zin de inzet van de Landsadvocaat
in toeslagenherstelzaken te stoppen, ook in lopende zaken. In reactie daarop hebben
we reeds aangegeven de inzet van de Landsadvocaat breder te zullen beperken. Wanneer
de Staat echter in een civiele procedure gedagvaard wordt, dan zal hij verweer moeten
voeren. Zoals in de brief van 2 juni 20234 kenbaar is gemaakt, wordt de inzet van de Landsadvocaat beperkt tot de verplichte
procesvertegenwoordiging in civiele procedures, zoals de onderhavige procedure.
Vraag 4
Welke inzet heeft de UHT met de Landsadvocaat bepaald in deze zaak? Waarom is bijvoorbeeld
niet ingezet op het voorkomen van een rechtszaak? Kunt u uw antwoord toelichten?
Antwoord 4
Voor het antwoord op deze vraag wordt verwezen naar het antwoord op vraag 2.
Vraag 5
Erkent u dat het aangaan van een rechtszaak ten opzichte van de UHT komt door de weigerachtige
houding om in gesprek te gaan en fatsoenlijk te luisteren naar gedupeerden? Zo nee,
waarom was naar uw mening deze rechtszaak nodig?
Antwoord 5
Voor het antwoord op deze vraag wordt verwezen naar het antwoord op vraag 2.
Vraag 6
Is het uw (en die van de UHT) bedoeling om gedupeerden af te schrikken van een integrale
behandeling door ze abominabel te behandelen? Zo nee, waarom worden achterstanden
dan niet fatsoenlijk opgelost?
Antwoord 6
UHT doet er alles aan om gedupeerden zo snel mogelijk te compenseren.
In de tweede helft van 2022 is gestart met het invoeren van een aantal relevante (proces)verbeteringen
rondom de integrale beoordeling en de afhandeling van bezwaren. De meest recente Voortgangsrapportage
over de periode januari–mei 20235 gaat nader in op de voortgang die inmiddels op deze maatregelen is geboekt. Hiermee
lijkt het nog steeds haalbaar om circa 57.000 integrale beoordelingen te hebben afgerond
in het eerste kwartaal van 2025, waar eerder nog moest worden uitgegaan van 2027.
In de Kamerbrief van 2 juni 20236 is ingegaan op een betere aanpak op voor ouders belangrijke punten waar momenteel
onvoldoende voortgang is. De hoofdlijnen hiervoor zijn een alternatieve wijze van
omgaan met verzoeken om vergoeding van aanvullende schade, waarbij anders dan voorheen
de oorzaak van de schade (causaliteit) minder precies bekeken wordt en gewerkt wordt
met standaard (forfaitaire) bedragen, een efficiëntere afhandeling van bezwaarzaken
met minder processtappen en een eenduidigere wijze van dossierverstrekking.
Met de introductie van nieuwe laksoftware is de verwachting dat eind van dit jaar
de achterstand op de verstrekking van hersteldossiers is weggewerkt. Daarnaast is
in de Kamerbrief inzake Nadere uitwerking maatregelen Versneld Duidelijkheid voor
Ouders van 23 juni 20237 een verdere versnelling op het verstrekken van dossiers aangekondigd, waarbij het
zwaartepunt meer wordt gelegd bij snelheid en eenvoud, en minder bij de uitgebreide
controle die nu op elk dossier plaatsvindt. Met het verkorten van het controleproces
kan de komende maanden de oplevering van dossiers worden verdubbeld ten opzichte van
het huidige tempo. Daarmee krijgen zo’n 1500 ouders de beschikking over hun dossier.
Er wordt toegewerkt naar een situatie waarin ouders desgewenst direct bij de beschikking
van hun integrale beoordeling hun dossier kunnen ontvangen.
Vraag 7
Hoeveel geld is de UHT kwijt aan juridische procedures omdat zij niet bereid is om
met gedupeerden in gesprek te gaan en snel met een besluit tot compensatie te komen?
Kunt u deze kosten uitsplitsen in kosten voor mediation, kosten voor ingebrekestelling,
kosten voor het voorbereiden van rechtszaken en advocaatkosten, en ook vermelden wat
de kosten zijn van de inzet van personeel?
Antwoord 7
Het wordt ten zeerste betreurd dat het niet altijd mogelijk is om binnen een redelijke
termijn besluiten te nemen die ook aan de wensen van de ouder tegemoet komen. We doen
er daarbij alles aan om te voorkomen dat ouders zich genoodzaakt voelen om een juridische
procedure te starten. We gaan daarbij altijd in gesprek met gedupeerde ouders, die
al dan niet voornemens zijn om een rechtszaak te starten. Vanuit de UHT is er voortdurend
contact met ouders, onder meer door persoonlijk zaakbehandelaren.
Uw vraag wordt zo begrepen dat wordt gevraagd naar kosten van juridische procedures,
zowel civielrechtelijk en bestuursrechtelijk, als mediation, die worden gevoerd tegen
ouders of waarbij ouders op een andere manier partij zijn. Het is evenwel niet mogelijk
om alle kosten die in de vraag genoemd worden af te splitsen. Het is bijvoorbeeld
niet mogelijk om personeelskosten die specifiek zien op (het voorkomen van) juridische
procedures en het onverhoopt voeren van die procedures af te splitsen van reguliere
personeelskosten. Een aantal kosten kan wel worden gegeven, namelijk de kosten voor
mediation die geraamd zijn voor de komende drie jaar, de kosten die worden gemaakt
voor het betalen van dwangsommen naar aanleiding van ingebrekestellingen en kosten
voor verplichte vertegenwoordiging in civiele procedures.
Zoals in de meest recente Voortgangsrapportage over de periode januari–mei 20238 is aangegeven, is er tot peildatum 30 april 2023 ruim 25 miljoen euro aan dwangsommen
naar aanleiding van ingebrekestellingen uitgekeerd. Voor 2023 is tot en met juli ruim
12,5 miljoen euro aan dwangsommen naar aanleiding van ingebrekestellingen uitgekeerd.
Voor mediation in het bezwaarproces wordt naar verwachting over drie jaar ruim 38,5 miljoen euro
uitgegeven, waarbij de verwachting ook is dat zonder deze mediation de totale kosten
van het bezwaarproces ruim 44 miljoen euro zouden zijn.
Tot op heden is er ongeveer 300.000 euro uitgegeven aan advocaatkosten voor verplichte
vertegenwoordiging in civiele procedures tegenover gedupeerde ouders.
Vraag 8
Kunt u aangeven of in deze rechtszaak álle op de zaak betrekking hebbende stukken
zijn overlegd en ook zijn gedeeld met de gedupeerde? Zo nee, waarom niet?
Antwoord 8
In algemeenheid geldt dat in elke rechtszaak de op de zaak betrekking hebbende stukken
verstrekt worden. Vaak gebeurt dit door het hersteldossier te overleggen. Dit hersteldossier
bevat in elk geval wat betreft de compensatie de op de zaak betrekking hebbende stukken.
Wanneer er behoefte is aan specifieke aanvullende stukken, worden deze uiteraard verstrekt.
Ondertekenaars
-
Eerste ondertekenaar
A. de Vries, staatssecretaris van Financiën
Bijlagen
Gerelateerde documenten
Hier vindt u documenten die gerelateerd zijn aan bovenstaand Kamerstuk.