Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Peter de Groot en Erkens over het bericht ‘Martin botst met woonstichting om oneerlijke compensatie energiekosten: het is ons geld’

Antwoord van Minister Jetten (Klimaat en Energie) (ontvangen 4 juli 2023).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Martin botst met woonstichting om oneerlijke compensatie
energiekosten: het is ons geld»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Kunt u toelichten wat u vindt van het feit dat woonstichting Woonconcept deze compensatie
pas in juni 2024 wilt verrekenen, terwijl de regeling eind april is opengesteld zodat
de tegemoetkoming op de korts mogelijke termijn kan bijdragen aan lastenverlichting
voor de huishoudens achter een blokaansluiting?

Antwoord 2

Het is niet de bedoeling dat lastenverlichting pas plaatsvindt in juni 2024. Als de
contracthouder voor een blokaansluiting subsidie heeft ontvangen, dan moet hij voor
het moment en de wijze van het verrekenen van de verkregen tegemoetkoming aansluiten
bij de periodiciteit en de geldende wijze van verdeling van de energiekosten over
de bewoners (de zogeheten «verdeelsleutel»). Wanneer bewoners bijvoorbeeld een maandelijks
voorschotbedrag voor energie betalen, moet de tegemoetkoming met deze maandelijkse
betalingsverplichting worden verrekend in dezelfde verhouding als de voorschotbedragen
over de bewoners zijn verdeeld. Na het ontvangen van de subsidie moet de contracthouder
vanaf de eerstvolgende maand dat hij weer energiekosten in rekening brengt, het deel
van de tegemoetkoming voor die maand met de energiekosten voor die maand verrekenen.
Zo doet hij dat vervolgens maandelijks voor de nog resterende maanden in 2023. Het
deel van de tegemoetkoming voor al verstreken maanden in 2023 op het moment van ontvangen
van de subsidie door de contracthouder kan hij in één keer met de eerstvolgende maand
verrekenen of achteraf bij de eindafrekening van de energiekosten. De contracthouder
kan er dus niet voor kiezen de gehele tegemoetkoming in één keer pas in juni 2024
te verrekenen. Dat is in strijd met de verplichtingen voor het verrekenen van de tegemoetkoming.

Zoals ik aan uw Kamer heb gecommuniceerd in de brief van 17 januari jl. is, in overleg
met de branches van verhuurders, geconstateerd dat ook voorafgaand aan de openstelling
van de regeling al rekening gehouden kon worden met de subsidiebedragen uit deze regeling.
Hierdoor konden de voorschotten op een niveau worden vastgesteld dat past bij de beoogde
tegemoetkoming van de bewoners achter de blokaansluiting. Deze brief was een handreiking
aan verhuurders en VvE’s om de tegemoetkoming voor blokaansluitingen alvast mee te
nemen bij het opstellen van de voorschotten voor 2023 of, waar deze al zijn vastgesteld,
om verlaging van de vastgestelde bedragen te overwegen.

Vraag 3

Hoeveel aanvragen voor compensatie van blokaansluitingen zijn gedaan? Hoeveel procent
van de blokaansluitingen is dit in Nederland?

Antwoord 3

Per 20 juni zijn er 4.570 aanvragen ingediend. Dit betreft 9,14% van de naar schatting
50.000 blokaansluitingen voor zowel warmte als elektriciteit. Voor partijen met meerdere
gebouwen, en dus vaak ook meerdere blokaansluitingen in beheer, zoals woningbouwcorporaties,
is er per 1 juli de mogelijkheid om bulkaanvragen in te dienen.

Vraag 4

Wat gaat u doen om verhuurders met een blokaansluiting, die feitelijk geen incentive
hebben voor het aanvragen van energiecompensatie voor de huurders, sneller over te
laten gaan tot het aanvragen en uitkeren van compensatie op de energierekening van
de huurders?

Antwoord 4

Bij de totstandkoming van de regeling is er intensief contact geweest met vertegenwoordigers
van woningbouwcorporaties, verhuurders en VvE’s. Deze vertegenwoordiging heeft de
nadrukkelijke wens uitgesproken om zo snel mogelijk lastenverlichting te realiseren
voor huishoudens achter een blokaansluiting. Omdat het per 1 juli voor grotere partijen
mogelijk is om een bulkaanvraag in te dienen, is de verwachting dat het aantal aanvragen
verder toeneemt. De woningbouwcorporaties zijn in dit opzicht alleen al goed voor
ongeveer 240.000 huishoudens.

In het geval van kleinere en individuele partijen zal bij het achterblijven van het
aantal aanvragen worden bezien wat er aan aanvullende communicatie vanuit het Ministerie
van Economische Zaken en Klimaat nodig is. De applicatie van het Kadaster die bewoners
inzicht geeft in of er voor hun blokaansluiting een aanvraag is ingediend en of deze
is toegekend, speelt daarbij een belangrijke rol. Door deze applicatie kunnen bewoners
hun verhuurder namelijk vragen om een aanvraag voor de tegemoetkoming in te dienen,
als uit de applicatie blijkt dat dat nog niet is gedaan. Tegelijkertijd betekent de
omwille van de uitvoerbaarheid gekozen oplossing voor een subsidie dat het aanvragen
ervan niet verplicht is en ik daar contracthouders ook niet toe kan dwingen.

Vraag 5

Klopt het dat het de verhuurder vrij staat om te beslissen of de subsidieregeling
maandelijks wordt uitgekeerd of volgend jaar pas te verrekenen? Waarom wel, waarom
niet? Welke mogelijkheden heeft u om hier op in te grijpen?

Antwoord 5

Nee, dat klopt niet. Zoals ook in het antwoord op vraag 2 is vermeld, schrijft de
regeling voor dat er bij het verrekenen van de subsidie moet worden aangesloten bij
de periodiciteit en de geldende verdeelsleutel voor het in rekening brengen van de
energiekosten. De contracthouder kan er dus niet voor kiezen de gehele tegemoetkoming
in één keer pas in juni 2024 te verrekenen. Dat is in strijd met de verplichtingen
voor het verrekenen van de tegemoetkoming.

Door aan te sluiten op deze bestaande systematiek is de regeling beter uitvoerbaar
– met een snellere verrekening van de tegemoetkoming tot gevolg – en kunnen huurders
via bestaande rechtswegen een verlaging van hun servicekosten afdwingen. Dit geldt
voor zowel situaties waarin de tegemoetkoming niet juist wordt verrekend, als situaties
waarin de verhuurder de tegemoetkoming niet heeft aangevraagd. Bij het antwoord op
vraag 7 ga ik hier nader op in.

Na uitbetaling zal de Belastingdienst steekproefsgewijs controles uitvoeren om te
controleren of de tegemoetkoming juist is verrekend.

Vraag 6

Deelt u de mening dat het terecht is dat huishoudens zich nu zorgen maken over de
afrekening van vorig jaar en dat zij dus nu juist baat hebben bij de financiële compensatie?

Antwoord 6

Ik begrijp dat huishoudens zich zorgen maken over de hoogte van de energiekosten en
zo snel mogelijk wat willen merken van de lastenverlichting.

Vraag 7

Welke stappen kan de huurder nemen als de verhuurder nog geen aanvraag heeft ingediend?

Antwoord 7

Als de verhuurder nog geen subsidieaanvraag heeft ingediend, kan de huurder de verhuurder
daarop aanspreken. Het is belangrijk dat verhuurders en huurders met elkaar in gesprek
blijven over zowel de aanvraag als de wijze van verrekening. Als de verhuurder aangeeft
geen aanvraag in te willen dienen of de tegemoetkoming niet correct verdeelt, is het
afhankelijk van de situatie welke opties huurders hebben voor geschilbeslechting:

1. Bewoners van een sociale huurwoning kunnen de Huurcommissie inschakelen voor een bindend
oordeel over de redelijkheid van de energiekosten die door de verhuurder in rekening
worden gebracht. Daarbij kan de Huurcommissie de tegemoetkoming meewegen in het geval
deze niet is aangevraagd of wanneer deze niet (juist) wordt verrekend.

2. Bewoners van een huurwoning in de vrije sector kunnen zich bij een geschil over de
energiekosten wenden tot de (kanton)rechter voor een bindend oordeel over de redelijkheid
van de energiekosten. Daarnaast kunnen zij bij de Huurcommissie terecht voor advies.

Huurders kunnen ongeacht de sector terecht bij het Juridisch Loket voor advies.

Vraag 8

Wat zijn de gevolgen als de verhuurder niet op tijd de aanvraag indient? Kan de huurder
met terugwerkende kracht alsnog aanspraak maken op de subsidieregeling?

Antwoord 8

Het gevolg is dat de verhuurder geen subsidie meer kan aanvragen en de huurders in
principe geen tegemoetkoming kunnen krijgen. Huurders in de sociale huursector kunnen
echter naar de Huurcommissie stappen voor een bindend oordeel over de redelijkheid
van de energiekosten die door de verhuurder in rekening worden gebracht. Daarbij kan
de Huurcommissie de tegemoetkoming meewegen in het geval deze niet is aangevraagd.
De Huurcommissie zou kunnen oordelen dat de verhuurder alsnog lagere kosten in rekening
moet brengen, omdat hij de subsidie aan had kunnen vragen en de huurder daarmee tegemoet
had kunnen komen in de hoogte van de energiekosten. Via deze route kunnen huurders
indirect alsnog tegemoetkoming ontvangen. Huurders in de vrije sector kunnen naar
de (kanton)rechter voor een bindend oordeel of naar de Huurcommissie voor advies.

Vraag 9

Kunt u toelichten hoe de informatievoorziening van het Kadaster in de praktijk werkt,
met betrekking tot het maken van een kaart waarop bewoners kunnen zien of er zich
in een gebouw een aansluiting bevindt waarvoor een subsidieaanvraag is gedaan en of
deze is toe- of afgewezen?

Antwoord 9

Via een digitale applicatie van het Kadaster worden bewoners binnenkort in staat gesteld
om eenvoudig te controleren of er voor hun blokaansluiting een subsidieaanvraag is
gedaan en zo ja, of deze is goedgekeurd. Deze informatie wordt per blokaansluiting
weergegeven op een kaart. Zoeken gebeurt aan de hand van gegevens over de locatie
van de woning, zoals de postcode en het huisnummer.

De applicatie versterkt de informatiepositie van bewoners. Met deze gegevens kunnen
ze de contracthouder aansporen om alsnog een subsidieaanvraag te doen wanneer dit
nog niet is gebeurd of om de uitgekeerde subsidie juist te verrekenen. De ontwikkeling
van de applicatie bevindt zich momenteel in de eindfase en de verwachting is dat deze
spoedig live zal gaan.

Vraag 10

Kunt u deze vragen één voor één beantwoorden?

Antwoord 10

Ja.