Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Kuzu (DENK) over het van overheidswege uitschakelen van internet terwijl de autoriteiten jagen op een Sikh-prediker

Antwoord van Minister Hoekstra (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 26 april 2023).

Vraag 1

Bent u op de hoogte van de berichtgeving over het van overheidswege uitschakelen van
het internet in de deelstaat Punjab, terwijl de autoriteiten jagen op een Sikh-prediker?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat de media black-out in Punjab (India) ongeveer 30 miljoen Punjabi’s heeft
getroffen?

Antwoord 2

Op 18 maart 2023 werd door de deelstaatregering van Punjab een bevel uitgevaardigd
voor de sluiting van internetdiensten voor een periode van 24 uur. Deze periode werd
uiteindelijk verlengd tot 23 maart 2023. De genoemde bevelen zijn uitgevaardigd onder
de relevante bepalingen van de «Indian Telegraph Act» en «Temporary Suspension of Telecom Services (Public Emergency or Public Safety Rules),
2017» die de opschorting van internetdiensten toestaan in situaties die een bedreiging
vormen voor de openbare veiligheid of neerkomen op een openbare noodsituatie.

De gedeeltelijke, tijdelijke opschorting van internetdiensten heeft volgens berichtgeving
de gehele deelstaat Punjab geraakt, die bijna 30 miljoen inwoners telt. De breedbanddiensten
zijn niet opgeschort. Bankfaciliteiten, ziekenhuisdiensten en andere essentiële diensten
zijn niet verstoord.

Vraag 3

Hoe beoordeelt u de bestraffing van een volledige bevolkingsgroep voor de daden van
de radicale prediker Amritpal Singh?

Antwoord 3

Het kabinet is van mening dat toegang tot online media en diensten een essentieel
onderdeel van mediavrijheid en vrijheid van meningsuiting vormt, en daarmee tot de
mensenrechten gerekend kan worden. Het kabinet is dan ook van mening dat tot tijdelijke
sluiting van internetdiensten alleen in uiterste noodsituaties, onder strikte voorwaarden
en met de uiterste terughoudendheid zou moeten worden overgegaan, zoals bijvoorbeeld
beschreven in het Internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten
artikel 19.3.

De regering kan geen oordeel geven over de vraag of de vermeende dreiging voor de
openbare orde en veiligheid dermate ernstig was dat deze een tijdelijke opschorting
van internetdiensten voor de gehele bevolking van de deelstaat Punjab zou rechtvaardigen,
omdat de regering over onvoldoende informatie over de exacte situatie en context beschikt.

Vraag 4

Voegt u zich bij de constatering van de fractie van DENK, dat collectieve bestraffing
een inperking van de mensenrechten is van de 30 miljoen Punjabi’s gevestigd in Punjab
(India)?

Antwoord 4

Voor het standpunt van het kabinet verwijs ik naar mijn antwoord op vraag 3.

Volgens de Punjab-regering was er een «duidelijk potentieel voor bedreiging van de
openbare veiligheid, verstoring van openbare voorzieningen, schade aan openbare activa
en verstoring van de openbare orde in de staat Punjab vanwege misbruik van mobiele
internetdiensten».

Graag voeg ik hier aan toe dat de vergaande bevoegdheden van de autoriteiten om internetdiensten
tijdelijk af te sluiten in India zelf ter discussie staan. Het Indiase Hooggerechtshof
heeft in een aantal recente uitspraken geoordeeld dat «het recht op vrijheid van meningsuiting
en het recht om zijn beroep uit te oefenen zich uitstrekt tot het medium internet»
en dat «opschorting van het internet een drastische maatregel is, en alleen toegepast
kan worden na beoordeling van minder ingrijpende oplossingen». De Permanente Commissie
voor communicatie en informatietechnologie van het Indiase parlement heeft in haar
rapport getiteld «Suspension of Telecom Services/Internet and Its Impact» een reeks aanbevelingen gedaan, waaronder een herziening van de wettelijke regeling
voor de schorsing van internetdiensten en het opzetten van een database met internetdiensten
stopzettingsbevelen. De aanbevelingen zijn echter nog niet uitgevoerd.

Het is van belang dat de discussie over verlenging en inzet van bevoegdheden voor
tijdelijke sluiting van internetdiensten door betrokken partijen in India zelf gevoerd
wordt, en dat besluitvorming hierover langs democratische en constitutionele weg verloopt.

Vraag 5

Bent u bereid om zich uit te spreken over de inperking van de mensenrechten van de
Punjabi’s gedurende de klopjacht naar de radicale prediker Amritpal Singh?

Antwoord 5

Nederland voert een mensenrechtendialoog met India in bilateraal, EU- en in VN-verband.
De mensenrechtenambassadeur heeft vorige maand een bezoek aan India gebracht. Met
vertegenwoordigers van de regering en de Nationale Mensenrechtencommissie heeft zij
onder meer gesproken over het belang van vrijheid van meningsuiting en media (online
en offline) alsmede de rechten van minderheden en vrijheid van godsdienst en levensovertuiging.
In Kolkata heeft de mensenrechtenambassadeur een interreligieuze dialoog gevoerd met
religieuze leiders van verschillende geloofsovertuigingen, waaronder ook van de Sikhs.
In de mensenrechtendialoog tussen de EU en India, die naar verwachting later dit jaar
weer zal plaatsvinden, zullen vrijheid van meningsuiting, de rechten van minderheden
en vrijheid van godsdienst en levensovertuiging ongetwijfeld ook weer nadrukkelijk
op de agenda staan.

Vraag 6

Deelt u de mening dat de rechten van een bevolkingsgroep zoals de Punjabi’s niet onderdrukt
mogen worden door India? Zo ja, kunt u dan uiteenzetten op welke wijze u dit uitdraagt
naar India? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6

Zie de antwoorden op de vragen 4 en 5.

Vraag 7

Bent u bereid om in gesprek te treden met uw counterpart in India, al dan niet via
de Indiase ambassadeur, over de situatie in India betreffende het censureren van de
media in de deelstaat Punjab?

Antwoord 7

Zie het antwoord op vraag 5.

Vraag 8

Bent u bereid om het gesprek aan te gaan met de Sikh-diaspora in Nederland, om een
uiteenzetting te krijgen van hun legitieme zorgen en tevens deze over te brengen bij
uw counterpart in India, al dan niet via de Indiase ambassadeur?

Antwoord 8

Zoals in het antwoord op vraag 5 aangegeven, voert Nederland op verschillende niveaus
een mensenrechtendialoog met India. Het kabinet laat zich hiervoor graag informeren
door vertegenwoordigers van de Sikh-gemeenschap in Nederland en Europa. De mensenrechtenambassadeur
gaat hierover graag in gesprek met vertegenwoordigers van de Sikh-gemeenschap zoals
ze in Kolkata heeft gedaan.

Tevens hebben op 4 november 2022 vertegenwoordigers van de World Sikh Parliament Europa en voorzitter van de Punjab Right organisation een petitie aan het Ministerie van Buitenlandse Zaken aangeboden in verband met de
(jaarlijkse) herdenking van de Anti-Sikh-rellen van 1984. De vertegenwoordigers vroegen
aandacht voor de kwetsbare positie van Sikh in India.