Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Aartsen over de toepassing van de MKB-toets bij wetgeving

Antwoord van Minister Adriaansens (Economische Zaken en Klimaat) (ontvangen 24 april
2023).

Vraag 1

Kunt u een overzicht geven van de toepassing van de MKB-toets bij nieuwe wetgeving
in deze kabinetsperiode? Bij hoeveel wetgeving is er wel een MKB-toets toegepast en
bij hoeveel wetgeving niet? Om welke wetgeving gaat het in beide gevallen en kunt
u per wetgeving waar er geen MKB-toets is toegepast aangeven met welke reden dit niet
is gebeurd?

Antwoord 1

De MKB-toets is een instrument dat wordt ingezet ten behoeve van het verminderen van
de merkbare regeldruk voor ondernemers. Met de MKB-toets betrekt een dossierhouder
ondernemers bij voorgenomen wet- en regelgeving middels een panelbijeenkomst. Zoals
in de brief van Staatssecretaris Keijzer van 19 april 2019 (Kamerstuk 32 637, nr. 360) aan de Kamer is gemeld, zal de toets «Rijksbreed worden toegepast op nieuwe wetgevingsdossiers
met substantiële regeldrukgevolgen voor het mkb«.

Bij het ontwerpen van nieuwe wet- en regelgeving bepaalt het eerstverantwoordelijke
departement of de gekozen maatregelen gepaard gaan met substantiële regeldrukgevolgen
voor het mkb. Is dat het geval, dan moet er een MKB-toets worden uitgevoerd. Voor
het uitvoeren van een MKB-toets geldt conform de motie-Wörsdörfer (Kamerstuk 35 000 XIII, nr. 19) de «pas toe of leg uit»-regel. Indien op een bepaald dossier een MKB-toets niet
wordt uitgevoerd, moet deze keuze beargumenteerd worden. Een departement licht dan
in de toelichting toe waarom men tot deze beslissing is gekomen. Zo geldt er een uitzondering
voor spoedwetgeving. Ook gebeurt het herhaaldelijk dat departementen een MKB-toets
willen organiseren, maar er onvoldoende interesse is van ondernemers om deel te nemen
aan het gesprek.

De MKB-toets is dus een instrument voor regelgeving met significante impact, maar
behelst geen absolute verplichting voor alle regelgeving die het mkb raakt. Het heeft
namelijk geen meerwaarde om ondernemers te consulteren bij voorgenomen regelgeving
zonder voor hen significante effecten. Dan ontbreekt de relevantie voor ondernemers,
die ook tijd moeten vrijmaken om aan te schuiven bij een panelgesprek.

Er zijn verschillende proceswaarborgen om ervoor te zorgen dat MKB-toetsen Rijksbreed
worden uitgevoerd. Het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) ziet primair
hierop toe, maar ook het Adviescollege Toetsing Regeldruk (ATR) heeft een rol in het
adviseren van departementen over toepassing van het instrument. Er wordt niet centraal
bijgehouden bij welke regelgeving er geen MKB-toets is gehouden.Gelet op het feit
dat deze toets alleen wordt ingezet in gevallen dat er substantiële gevolgen voor
het mkb worden verwacht, zou dit bijhouden geringe betekenis hebben.

Hieronder treft uw Kamer een lijst aan met wet- en regelgeving waarop in deze kabinetsperiode
een MKB-toets is uitgevoerd:

MKB-toets

Datum

Departement

Regeling Brexit Adjustment reserve (BAR)

Februari 2022

EZK

Aanpassingen waterschapsheffing

Maart 2022

IenW

Besluit melden bedrijfsafvalstoffen en gevaarlijke afvalstoffen (informatieplicht
Zeer Zorgwekkende Stoffen)

Maart 2022

IenW

Wijziging van het Besluit Bouwwerken Leefomgeving

Maart 2022

BZK

Ministeriële regeling onder de Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid (UPV)
Textiel

Juni 2022

IenW

Artificial Intelligence (AI) Act

September 2022

EZK

Verplichte certificering van uitzendbedrijven

September 2022

SZW

Integere Bedrijfsvoering

September 2022

VWS

Verzamelwijziging Besluit Bouwwerken Leefomgeving (BBL)

Oktober 2022

BZK

Actualisatie Erkende Maatregelenlijst (EML)

November 2022

EZK

Wettelijke verplichting cameratoezicht slachthuizen

November 2022

LNV

Amvb inzake arbeidsmarktdiscriminatie

Januari 2023

SZW

Zero-emissiezones taxi’s

Januari 2023

IenW

Wetsvoorstel en regeling kwaliteitsregistraties in de zorg

Februari 2023

VWS

Verder zijn er op dit moment zeven voorgenomen MKB-toetsen die op korte termijn gaan
plaatshebben.

Vraag 2

Kunt u aangeven hoe u de afspraak uit het coalitieakkoord om wetgeving vanuit dit
kabinet te toetsen op uitvoerbaarheid voor de MKB-ondernemer middels een MKB-toets
vorm heeft gegeven?

Antwoord 2

Een MKB-toets is in principe een panelgesprek tussen de dossierhouder op het eerstverantwoordelijke
departement en ondernemers die de betreffende verplichtingen uit de voorgenomen regelgeving
moeten gaan naleven. Het gesprek heeft plaats in de vroege fase van de totstandkoming
van nieuwe wet- en regelgeving, in de praktijk betekent dit voorafgaand aan de internetconsultatie.
De toets richt zich primair op de werkbaarheid en de uitvoerbaarheid van de regelgeving.

Tijdens het gesprek staan de deelnemers stil bij de voorgenomen verplichtingen en
kijkt men of er ook andere en minder belastende maatregelen genomen kunnen worden.
Denk bijvoorbeeld aan een registratieverplichting. Is dit de beste optie, of kan met
een vaste werkwijze ook het doel worden bereikt? De MKB-toets is inmiddels als kwaliteitseis
opgenomen in het Beleidskompas1 en maakt bovendien deel uit van de verplichte Bedrijfseffectentoets (BET).

Vraag 3

Per wanneer mag de Kamer ervan uitgaan dat alle wetgeving die de regering naar de
Kamer verstuurt standaard door middel van een MKB-toets is getoetst op uitvoerbaarheid
voor het MKB?

Antwoord 3

Zoals bij vraag 1 is toegelicht is het nooit de bedoeling geweest om alle wetgeving
standaard van een MKB-toets te voorzien. Dit komt omdat de MKB-toets als gericht instrument
wordt ingezet. Allereerst raakt niet alle wetgeving het mkb en daarnaast is het ook
niet zinvol dit instrument bij niet significante wijzigingen (bijvoorbeeld tariefwijzigingen)
in te zetten.

Een departement maakt bij het ontwerp van de wet- en regelgeving eerst de afweging
of er substantiële regeldrukeffecten voor het mkb kunnen zijn. EZK, ATR en de departementale
regeldrukcoördinatoren kunnen hierover meedenken en adviseren.

Het kabinet heeft conform de motie-De Jong (Kamerstuk 29 515, nr. 471) ervoor gekozen het instrument uit te breiden naar bestaande wetgeving: zo kunnen
er op basis van signalen en/of klachten MKB-toetsen worden uitgevoerd bij bestaande
wet- en regelgeving, tenminste één jaar na inwerkingtreding ervan.

Voorts breidt de MKB-toets zich ook uit naar nieuwe equivalenten waarbij andersoortige
belanghebbenden deelnemen aan een panelgesprek.

Zo heeft het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit conform de motie-Boswijk
(Kamerstuk 35 398, nr. 21), de agro-check geïntroduceerd voor de agrarische sector, en werkt het Ministerie
van Volksgezondheid, Welzijn en Sport aan een praktijkcheck / rondetafelgesprek met
zorgaanbieders en zorgverleners.

Vraag 4

Zijn er volgens u gegronde redenen om bij nieuwe wetgeving geen MKB-toets toe te passen?
Zo ja, kunt u deze gegronde redenen opsommen?

Antwoord 4

Er zijn meerdere gegronde redenen om de MKB-toets niet toe te passen. Als gegrond
worden aangemerkt: spoedwetgeving, wetgeving met niet-substantiële gevolgen voor het
mkb, onvoldoende interesse (geen of minder dan vijf aanmeldingen voor het panelgesprek),
en wetgeving waarbij mkb-ondernemers niet de normadressanten zijn.

Uit een evaluatieonderzoek van Decisio uit 2021 blijkt dat in de meerderheid van de
gevallen de «pas toe of leg uit»-regel wordt toegepast.2 Dat betekent dat de MKB-toets geïnternaliseerd is bij de verschillende departementen,
en dossierhouders – over het algemeen – ook toelichten waarom een MKB-toets niet is
uitgevoerd.

Vraag 5

Kunt u deze vragen separaat beantwoorden?

Antwoord 5

Ja.