Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Minhas over het bericht 'Agressie tegen NS-personeel neemt toe, topman wil meer ruimte voor aanpak'

Antwoord van Staatssecretaris Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat) (ontvangen 7 april
2023). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 1866.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Agressie tegen NS-personeel neemt toe, topman wil meer
ruimte voor aanpak»?1

Antwoord 1

Ja, ik ben daar mee bekend.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u de recente cijfers van de NS over het toegenomen aantal incidenten
van verbale en fysieke agressie op stations, in winkels en in treinen?

Antwoord 2

Ik vind fysieke en verbale agressie in het openbaar vervoer onacceptabel. Ik bespreek
daarom met de sector deze toename van het aantal incidenten en bekijk hoe wij ervoor
kunnen zorgen dat agressie in het openbaar vervoer afneemt.

Vraag 3

Hoe gaat u ervoor zorgen dat het aantal incidenten van agressie en geweld tegen OV-personeel
zal afnemen?

Antwoord 3

Ik werk nauw samen met de sector om het aantal incidenten te verminderen. Zo zijn
de afgelopen jaren reeds verschillende maatregelen geïntroduceerd om de veiligheid
op stations, trein of bus te borgen, zoals cameratoezicht, het sluiten van poortjes,
trainen van boa’s, het inzetten van bodycams en het kunnen melden van onveilige situaties
in treinen en stations via een WhatsApp-meldnummer. Tot de COVID-pandemie leidden
deze inspanningen tot een daling van het aantal incidenten en een toenemend gevoel
van veiligheid bij zowel medewerkers als reizigers. Samen met de sector bespreek ik
de recente ontwikkelingen en bekijk ik welke (aanvullende) aanpak nodig is om de positieve
trend van voor COVID weer te kunnen doorzetten.

Vraag 4

Heeft u in beeld bij hoeveel van deze geweldsincidenten er sprake was van crimineel
gedrag? Hoe verhoudt zich dit tot de huidige veiligheidsmaatregelen binnen het OV?

Antwoord 4

Agressie- en geweldsincidenten gelden per definitie als strafbare feiten. Bij een
agressie- of geweldsincident zal door de politie een proces-verbaal worden opgemaakt.
Ook kan de vervoerder deze persoon een reis- of verblijfsverbod opleggen. Op dit moment
is er bij reisverboden op OV-trajecten een categorisering van incidenten op basis
van de zwaarte en ernst van de overtreding. De categorisering in A, B en C-incidenten,
met daaraan gekoppeld de duur van een verbod, is door het Openbaar Ministerie in afstemming
met de vervoerders in een leidraad in detail vastgelegd. Agressie – en geweldsincidenten
vallen onder de A-categorie. Aan deze categorie is de zwaarste sanctionering gekoppeld.

Vraag 5

Uit cijfers van NS blijkt dat van de 13.000 keer dat de politie werd ingeroepen meer
dan de helft voor identiteitsvaststelling was. In hoeverre zouden NS-handhavers met
boa-bevoegdheid een grotere rol kunnen spelen in het identificeren van geweldplegers
en personen die voor overlast in het OV zorgen?

Antwoord 5

Het Ministerie van IenW is samen met het Ministerie van JenV bezig om boa’s toegang
te geven tot het rijbewijzenregister van de RDW om de identiteit van een overlastpleger
sneller vast te kunnen stellen. Voorbereiding hiervan kost tijd, omdat het gaat om
aanpassing van regelgeving en toegang tot persoonsgegevens en dit zorgvuldig moet
worden voorbereid in nauwe betrokkenheid met de Autoriteit Persoonsgegevens. We steven
ernaar om dit proces in het najaar van 2023 af te ronden.

Vraag 6

Bent u van mening dat NS-handhavers met boa-bevoegdheid onnodig worden blootgesteld
aan agressie- en geweldsrisico’s tussen het moment van inroepen en de daadwerkelijke
vaststelling van de identiteit door de politie gezien de kans op escalatie per minuut
toeneemt? Zo ja, kunt u dit toelichten?

Antwoord 6

Indien de identiteit van een reiziger niet kan worden vastgesteld, kan een beroep
worden gedaan op de politie. De aankomst van de politie zal vanzelfsprekend enige
tijd vergen. Of er een directe relatie is tussen het voornoemde en de toename van
kans op geweld valt niet als zodanig te stellen. Wel is de verwachting dat door de
toegang tot het rijbewijzenregister, er minder vaak een beroep zal hoeven te worden
gedaan op de politie voor de vaststelling van een identiteit.

Vraag 7

Kunt u toelichten waarom de invoering voor toegang voor NS-handhavers met boa-bevoegdheid
tot het Rijbewijsregister opnieuw is uitgesteld, terwijl u heeft toegezegd dat het
in het najaar van dit jaar operationeel zou zijn?

Antwoord 7

Ik streef ernaar om de toegang tot het rijbewijzenregister in het najaar 2023 gerealiseerd
te hebben. Deze datum is in oktober 2022 afgestemd en gecommuniceerd met de sector.
Van uitstel is dan ook geen sprake.

Vraag 8

Wanneer denkt u te kunnen voldoen aan uw toezegging om NS handhavers met boa-bevoegdheid
toegang te verlenen tot het Rijbewijsregister, zodat zij de identiteit van iemand
die geen papieren heeft snel kunnen vaststellen?

Antwoord 8

Ik verwacht dit in het najaar van 2023 geregeld te hebben.

Vraag 9

Heeft u in beeld hoeveel extra camera’s er dit jaar bijkomen, zowel in treinen als
op en rondom stations?

Antwoord 9

Dit jaar (2023) verwacht NS tussen 2250 en 2300 nieuwe camera’s te introduceren op
de treinen. Op dit moment is 64% van de bestaande vloot uitgerust met camera’s. Aan
het eind van 2023 is dat naar verwachting tussen 70% en 74%. Nieuw materieel is standaard
uitgerust met camera’s. NS verwacht eind 2026 meer dan 90% van de vloot uitgerust
te hebben met camera’s. Ook wordt ingezet op meer camera’s op stations. Hoeveel camera’s
daarvoor nodig zijn wordt per situatie bekeken door NS, ProRail en gemeenten.

Vraag 10

Op welke manier zou het doen van aangifte laagdrempeliger en eenvoudiger kunnen worden
gemaakt, zodat daders in beeld komen en daadwerkelijk kunnen worden bestraft? In hoeverre
is het standaard dat de werkgever aangifte doet bij geweld tegen de werknemer? Zo
nee, waarom niet?

Antwoord 10

Het algemene beleid in de sector is dat medewerkers nu al standaard aangifte doen.
Er zijn geen signalen dat medewerkers geen aangifte doen omdat de drempel hiertoe
te hoog is.

Vraag 11

Heeft u in beeld hoeveel toezichthouders en conducteurs nog niet voorzien zijn van
een bodycam? Op welke termijn zou al het veiligheidspersoneel binnen het OV voorzien
kunnen worden van een bodycam?

Antwoord 11

Het is op dit moment voor het veiligheidspersoneel bij alle vervoerders al mogelijk
om een bodycam te dragen. Het is uiteindelijk aan de vervoerders en het personeel
samen om te bezien of er behoefte is aan het dragen van een bodycam.