Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Paulusma en Romke de Jong over btw op menselijke geslachtscellen

Antwoord van Minister Kuipers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport), mede namens de
Staatssecretaris van Financiën (ontvangen 5 april 2023).

Vraag 1

Bent u bekend met het gegeven dat het btw-tarief op 21% ligt voor menselijke geslachtscellen
zoals zaad- en eicellen, bijvoorbeeld bij donatie om een kinderwens te vervullen?

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Waarom ligt het btw-tarief (21%) voor geslachtscellen die voor reproductieve doeleinden
bij mensen worden ingezet, hoger dan het btw-tarief (9%) van dierlijke geslachtscellen
(bijvoorbeeld bij sperma van paarden)? Wat vindt u hiervan?

Antwoord 2

Het uitgangspunt van de Europese Btw-richtlijn is dat goederenleveringen en diensten
belast zijn tegen het algemene tarief. De Btw-richtlijn biedt lidstaten daarnaast
de ruimte om op bepaalde goederenleveringen en diensten een verlaagd tarief toe te
passen.1 Dit is bijvoorbeeld mogelijk op goederenleveringen die normaal bestemd zijn voor
gebruik in de landbouw.

In Tabel I bij de Wet op de omzetbelasting 1968 is gebruik gemaakt van de ruimte die
de Btw-richtlijn biedt voor een verlaagd tarief op goederenleveringen die normaal
bestemd zijn voor het gebruik in de landbouw. Hieronder zijn begrepen goederen (waaronder
sperma) die bestemd zijn voor de voortplanting van de in de tabelpost genoemde dieren.
De Btw-richtlijn biedt echter geen ruimte om het verlaagde tarief toe te passen op
geslachtscellen die voor reproductieve doeleinden bij mensen worden geleverd, waardoor
hierop het algemene tarief van 21% van toepassing is.

Vraag 3

Kunt u aangeven waarom het btw-tarief voor menselijke geslachtscellen zoals zaad-
en eicellen niet valt onder de vrijstelling zoals voor ander menselijk lichaamsmateriaal
zoals voor menselijke organen, menselijk bloed en moedermelk?2

Antwoord 3

De Btw-richtlijn voorziet in een aantal vrijstellingen die, als uitzondering op de
hoofdregel, strikt moeten worden uitgelegd. De Btw-richtlijn staat enkel toe om de
levering van menselijke organen, menselijk bloed en moedermelk vrij te stellen van
btw. De levering van menselijke geslachtscellen valt daarmee niet onder de reikwijdte
van deze bepaling.

Vraag 4

Deelt u de mening dat kosten voor mensen met een kinderwens die afhankelijk zijn van
geslachtsceldonatie en kunstmatige inseminatie niet onnodig hoger moeten liggen dan
ze nu al zijn?

Antwoord 4

Ja. In de Embryowet is het bedrag dat gevraagd mag worden door eicelbanken en spermabanken
voor het verstrekken van geslachtscellen al gemaximaliseerd, omdat het niet gewenst
is dat winst wordt gemaakt op handel in geslachtscellen. Er is vastgelegd dat het
verboden is om voor geslachtscellen die gedoneerd zijn ten behoeve van een zwangerschap
van een ander een bedrag te vragen dat hoger is dan de kosten die rechtsreeks het
gevolg zijn van de handelingen die daarmee (ten behoeve van de donatie) zijn verricht.
In de praktijk gaat het dan voornamelijk om de kosten voor invriezen en bewaren van
de geslachtscellen.

Vraag 5

Kunt u toelichten hoeveel mensen jaarlijks gebruik maken van zaad- of eiceldonatie
om een kinderwens te kunnen vervullen?

Antwoord 5

Figuur 1 tot en met 3 geven weer hoeveel registraties van behandelingen met donorzaadcellen,
donoreicellen en donorembryo’s in het registratiesysteem van de Stichting donorgegevens
kunstmatige bevruchting (Sdkb) staan. De cijfers staan gesorteerd op het jaar waarin
de behandeling heeft plaatsgevonden. Het meetpunt voor deze cijfers is januari 2023.
Alleen de behandelingen die uiteindelijk leidden tot een doorgaande zwangerschap worden
geregistreerd.

Het totale aantal geregistreerde behandelingen over 2022 is nog niet bekend. Vanwege
de registratietermijn van 24 weken voor het aanleveren van gegevens, kunnen klinieken
ook nog in 2023 gegevens over behandelingen van 2022 aanleveren.

Figuur 1: Aantal geregistreerde behandelingen met donorzaadcellen van de afgelopen
10 jaar, in het jaar dat de behandeling is uitgevoerd.

* Nog niet compleet i.v.m. de registratietermijn van 24 weken.

Figuur 2: Aantal geregistreerde behandelingen met donoreicellen van de afgelopen 10 jaar,
per jaar dat de behandeling is uitgevoerd.

* Nog niet compleet i.v.m. de registratietermijn van 24 weken.

Figuur 3: Aantal geregistreerde behandelingen met donorembryo's van de afgelopen 10 jaar,
per jaar dat de behandeling is uitgevoerd.

* Nog niet compleet i.v.m. de registratietermijn van 24 weken.

Vraag 6

Bent u voorts van mening dat het binnen de btw-richtlijn mogelijk is om geslachtscellen
zoals zaad- en eicellen voor donatie voor reproductieve doeleinden bij mensen vrij
te stellen van btw? Zo ja, bent u bereid te onderzoeken of en hoe hier uitvoering
aan kan worden gegeven? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6

Zoals aangegeven in de beantwoording van vraag 3, biedt de Btw-richtlijn niet de ruimte
om de vrijstelling zodanig uit te breiden dat ook de levering van menselijke geslachtscellen
daaronder kan worden gebracht. Een eventuele aanpassing van de Btw-richtlijn vergt
de instemming van alle lidstaten en vergt in de regel een langdurig Europees wetgevingstraject
die op dit moment niet wordt voorzien. Een btw-vrijstelling zou overigens slechts
gedeeltelijk of mogelijk in het geheel niet tot een lagere prijs leiden. Ten eerste
omdat de leverancier die de vrijstelling toepast bij gevolg ook geen recht meer heeft
op aftrek van btw op zijn kosten en ten tweede omdat in het algemeen blijkt dat een
btw-verlaging niet altijd (volledig) worden doorberekend.