Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Bontenbal en Slootweg over het bericht dat miljoenen overheidsgeld op het spel staan na het stilleggen van een biomassacentrale in Gelderland

Antwoord van Minister Jetten (Klimaat en Energie) (ontvangen 4 april 2023).

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Miljoenen overheidsgeld op het spel na stilleggen Gelderse
biomassacentrale»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat de biomassacentrale Primco BMC Duiven al sinds september 2022 stilligt
vanwege financiële problemen als gevolg van onder andere sterk gedaalde subsidie-inkomsten
en stijgende gasprijzen, terwijl de fabriek pas sinds medio 2020 operationeel is?

Antwoord 2

Ja.

Vraag 3

Is het volgens u goed financieel beheer dat Primco BMC Duiven in contracten met haar
afnemers het risico van prijsschommelingen in de energiemarkt niet heeft afgedekt,
terwijl de business case van Primco BMC Duiven voor een belangrijk deel gebaseerd
lijkt op de subsidie voor biomassaprojecten, die expliciet afhankelijk is van de hoogte
van energieprijzen?

Antwoord 3

Het is aan ondernemers om keuzes te maken over hun onderneming en het omgaan met risico’s.
In het algemeen is het verstandig om dusdanige afspraken te maken dat de prijs voor
de afname van warmte meebeweegt met de marktprijs, die wordt afgeleid van de marktindex
voor aardgas. Daarnaast is het aan te bevelen om, waar mogelijk, de risico’s op toekomstige
prijsstijgingen van biomassa vooraf af te dekken.

Vraag 4

Zijn er bij de subsidieverlening aan Primco BMC Duiven door de overheid en de sector
lessen getrokken en meegenomen uit het faillissement van een soortgelijke fabriek
op dezelfde locatie in 2014?

Antwoord 4

De installatie die op het terrein op Duiven stond betrof een Torrefactie installatie.
Dat is een innovatieve techniek om diverse soorten biomassa zo te bewerken dat het
lijkt op kolen, zodat het beter inzetbaar is voor vervolgprocessen. De huidige installatie
verbrandt biomassa om de warmte nuttig te gebruiken voor het drogen van producten.
Dit is een wezenlijk andere installatie.

Vraag 5

Op welke wijze zijn de aanbevelingen van de Algemene Rekenkamer gedaan in het rapport
«Steun aan grote ondernemingen – leren van het verleden» van 26 juni 2020 toegepast
bij het verlenen van overheidsgeld voor de totstandkoming van de biomassacentrale
Primco BMC Duiven?

Antwoord 5

Deze zijn niet toegepast omdat het hier niet gaat om specifieke steun aan grote ondernemingen,
maar de ondersteuning via generieke maatregelen (SDE+ en MIA/VAMIL) aan specifieke
projecten. Overigens is de SDE+ aanvraag voor dit project in 2017 toegekend, ruim
voor het rapport verschenen is.

Vraag 6

Hoeveel overheidsgeld is er in totaal besteed aan de bouw en exploitatie van deze
biomassacentrale in Duiven?

Antwoord 6

Vanuit het rijk is circa 900.000 euro investeringssteun gegeven via de MIA/VAMIL regeling.
Voor de exploitatie is ruim 5 miljoen euro aan subsidie uitgekeerd. De afgegeven SDE+
beschikking voor dit project heeft een grootte van ruim 65 miljoen euro. Een bedrijf
heeft pas recht op subsidie als er hernieuwbare energie is geproduceerd en CO2-reductie heeft plaatsgevonden. Een gedeelte van de subsidie wordt als voorschot uitgekeerd.
Een deel van de 5 miljoen betreft teveel betaalde voorschotten die in mindering worden
gebracht op toekomstige subsidie. Ik heb geen directe betrokkenheid bij de overige
fondsen die bij hebben gedragen aan de financiering van de installatie.

Vraag 7

Wat gebeurt er met dit overheidsgeld indien de centrale niet meer wordt opgestart?

Antwoord 7

De MIA/VAMIL had betrekking op de investering en daarvoor is aan de verplichtingen
voldaan. Mocht het tot een faillissement komen, dan is voor de SDE+ de overheid schuldeiser
voor het teveel betaalde overschot.

Vraag 8

Hoe kan het dat de centrale niet meer aan de betalingsverplichtingen bij de BNG Bank
kan voldoen, terwijl het moederbedrijf Perpetual Next vorig jaar nog bekend maakte
dat het voor € 320 miljoen aandelen verkocht had?

Antwoord 8

Ik heb geen inzicht in de afspraken tussen dit project en zijn financiers. Meer in
het algemeen is het gebruikelijk dat voor projectfinanciering een special purpose
vehicle (SPV) wordt opgericht waardoor bij een faillissement de schulden niet altijd
zijn te verhalen op het moederbedrijf.

Vraag 9

Kunt u aangeven welke oplossingen er met de eigenaar worden besproken om de centrale
weer operationeel te krijgen en op welke termijn daar duidelijkheid over kan worden
gegeven?

Antwoord 9

Ik ben niet actief betrokken bij plannen om het project operationeel te krijgen. Vanuit
het beheer van de SDE+ beschikking blijf ik wel op de hoogte van de voortgang.

Vraag 10

Klopt het dat er meer partijen in deze sector zijn die kampen met financiële problemen
door de hoge gasprijzen en de koppeling daarvan aan subsidies?

Antwoord 10

Ja, de sterke stijging van energieprijzen zijn een uitdaging voor veel bedrijven.
Dit geldt zeker ook voor veel hernieuwbare warmte projecten. Het verschilt sterk tussen
projecten in welke mate ze in staat zijn om de inkoopkosten voor hun biomassa te beperken
en de verkoopprijs voor hun warmte door te berekenen aan hun klanten.

Dit is van belang omdat de SDE+ subsidie het verschil bedraagt tussen het basisbedrag
(de vooraf ingeschatte kostprijs) en het correctiebedrag (de inschatting voor de marktprijs
voor energie gebruikmakend van een vaste berekeningsmethodiek meestal gelinkt aan
een marktindex).

Vraag 11

Kunt u aangeven om hoeveel bedrijven dit gaat, welke financiële gevolgen het omvallen
van deze biomassaprojecten zou hebben voor de overheden die betrokken zijn bij de
realisatie ervan en wat de eventuele gevolgen van het falen van deze projecten zouden
zijn voor de levering van energie?

Antwoord 11

Nee. Het betreft veel projecten met zeer specifieke bedrijfsvoeringen en afspraken
zowel qua kosten of inkomsten voor de inzet van biomassa als qua opbrengsten voor
de levering van warmte. Ik ben niet in detail op de hoogte van de bedrijfsvoering
van al deze projecten.

Vraag 12

Welke maatregelen neemt u om te voorkomen dat er nog meer biomassaprojecten stop moeten
worden gezet vanwege financiële problemen, waarmee overheidsgeld dreigt te worden
verspild?

Antwoord 12

In de regel is de rijksoverheid bij biomassa projecten vooral betrokken via een SDE-beschikking.
Dit is een subsidie per eenheid geproduceerde energie in plaats van een investeringssubsidie.
Het risico voor de investering ligt met name bij de ondernemers en financiers van
een project. Bij het uitvoeren van de SDE-regeling ben ik in contact met ondernemers
om ervoor te zorgen dat de uitvoering van de SDE-regeling zo goed mogelijk aansluit
bij de praktijk