Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Haga over Amerikaanse berichtgeving inzake overschatting COVID-19 ziekenhuisopnames en doden

Antwoord van Minister Kuipers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 23 februari
2023). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 1492.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «We are overcounting Covid deaths and hospitalizations.
That’s a problem»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2, 3 en 4

Hoe reflecteert u op de uitspraken van de in het artikel genoemde artsen, die aangeven
dat het aantal ziekenhuisopnames en overledenen dat wordt toegeschreven aan COVID-19
veel groter is dan daadwerkelijk het geval is, aangezien te weinig onderscheid wordt
gemaakt tussen patiënten die door COIVD en met COVID in het ziekenhuis terechtkomen en/of sterven?

Hoe reflecteert u op de analyse uit dit artikel, dat veel patiënten die binnenkomen
in het ziekenhuis vanwege andere redenen dan COVID-19 toch als COVID-patiënt worden
geregistreerd, omdat zij standaard getest worden op het coronavirus en deze testen
in veel gevallen positief uitvallen, terwijl deze patiënten helemaal niet ziek zijn
van het coronavirus en/of niet als gevolg van klachten veroorzaakt door het coronavirus
worden binnengebracht?

Hoe vertaalt de analyse van de artsen in dit artikel zich tot de situatie in Nederland?
Weet u of het aantal mensen dat in Nederland wordt aangemerkt als opgenomen en/of
overleden door, in plaats van met, COVID-19 potentieel ook sterk overschat wordt en hoelang dit al het geval is? Indien
u dit niet weet, gaat u dit uitvragen bij ziekenhuizen en artsen?

Antwoord 2, 3 en 4

Het betreffende artikel richt zich op de situatie in de VS. In Nederland houdt het
LCPS elke werkdag bij hoeveel patiënten er in het ziekenhuis liggen en COVID-19 hebben.
Iemand die positief getest wordt moet, ongeacht de opname-indicatie, gedurende de
besmettelijke periode geïsoleerd behandeld worden, om verdere besmettingen te voorkomen.
Dit legt extra druk op de zorg, daarom is het van belang om het aantal bedden met
coronazorg te registreren.

Stichting NICE registreert de opnamereden van nieuwe patiënten met een bevestigde
COVID-19-besmetting. Zo kan onderscheid gemaakt worden tussen patiënten waarbij COVID-19
de belangrijkste reden (of een van de opnameredenen) was en patiënten die positief
zijn getest op COVID-19 maar om een andere reden in het ziekenhuis zijn opgenomen.

Zodra iemand komt te overlijden, dragen artsen de verantwoordelijkheid voor het registreren
van de oorzaak van overlijden. De onderliggende doodsoorzaak – dit is de oorzaak van
overlijden die als doodsoorzaak geregistreerd wordt – wordt gecodeerd volgens de internationaal
vastgestelde ICD-10 classificatie van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Voor
COVID-19 (Corona Virus ziekte 2019) zijn door de WHO nieuwe codes uitgegeven, waarbij
onderscheid gemaakt wordt tussen vastgestelde COVID-19 of vermoedelijke COVID-19.

Vraag 5, 6 en 7

Realiseert u zich dat een dergelijke analyse al heel snel in de coronapandemie door
verschillende medische professionals wereldwijd werd aangehangen? Vindt u, terugkijkend
op de afgelopen jaren, dat actief en voldoende gepoogd is om het onderscheid tussen
door en met COVID-19 adequaat te maken bij het in kaart brengen van de hoeveelheid coronapatiënten
en doden? Zo ja, kunt u dan onderbouwen dat altijd alle normale protocollen en processen
zijn doorlopen bij het diagnosticeren van mensen als zijnde coronapatiënten? Of is
het wel degelijk zo dat patiënten met een positieve test primair werden geregistreerd
als zijnde opgenomen en/of overleden als gevolg van een infectie met het coronavirus
en ook daarop toegespitste zorg ontvingen, terwijl de werkelijke oorzaak van hun gezondheidsproblemen
(in ieder geval mede) ergens anders aan ten grondslag lag?

In hoeverre zijn door de potentiële overdiagnosticering van COVID-19 andere diagnoses
gemist, waardoor patiënten niet de juiste zorg/behandeling hebben gekregen en/of zelfs
zijn komen te overlijden en/of uiteindelijk langduriger en complexer zorg nodig hadden?

Wat heeft de potentiële overschatting van het aantal COVID-19-patiënten voor gevolgen
gehad voor de logistieke/operationele situatie in ziekenhuizen? Is, doordat geanticipeerd
werd op het na een bepaalde periode afnemen van een «coronagolf», bijvoorbeeld onvoldoende
rekening gehouden met bezetting van bedden en beroep op personele capaciteit als gevolg
van andere aandoeningen, zoals influenza, andere (seizoensgerelateerde) virusuitbraken
of kanker, waardoor ook na de vermeende coronagolven capaciteitsproblemen bleven ontstaan
als gevolg van ontoereikend zicht op de medische situatie en de reguliere, actuele
zorgvraag in de populatie?

Antwoord 5, 6 en 7

De registratie van personen met een positieve COVID-19 test had als belangrijkste
doel de druk op de zorg te monitoren, vanwege de specifieke zorg (isolatie) die dit
vereist. Zodra deze personen niet meer besmettelijk zijn en niet meer geïsoleerd behandeld
hoeven te worden, wordt de COVID-19 registratie van deze patiënt opgeheven. De registratie
staat dan ook los van de behandeling. Artsen zijn opgeleid om juiste diagnoses te
stellen en de juiste behandeling in te zetten. Ik vertrouw op hun professionaliteit.
Ik heb dan ook geen enkele reden om aan te nemen dat er sprake is geweest van overdiagnostisering,
dan wel het missen van andere diagnoses.

Vraag 8

Hoe worden patiënten die op dit moment in Nederland het ziekenhuis binnenkomen en
die positief worden getest op het coronavirus, terwijl zij mogelijk door een andere
oorzaak in het ziekenhuis terechtkomen, geclassificeerd? Wordt op dit moment actief
diagnostisch gedifferentieerd tussen opnames en overlijdens door en met het coronavirus en wordt met deze gegevens een analyse gemaakt, waarin ook met terugwerkende
kracht wordt gekeken naar de opnames en overlijdens van de afgelopen coronajaren?

Antwoord 8

Zie de beantwoording van vraag 2, 3 en 4.

Vraag 9

Onderschrijft u de conclusie uit het artikel van The Washington Post dat het van groot
belang is om te achterhalen welke patiënten daadwerkelijk door en dus niet alleen met COVID-19 zijn opgenomen in het ziekenhuis en/of overleden, om in kaart te kunnen
brengen welke bevolkingsgroepen daadwerkelijk een noemenswaardig gezondheidsrisico
lopen door het coronavirus, zodat in de toekomst gerichter en toereikender (preventie)beleid
gemaakt en gevoerd kan worden met betrekking tot COVID-19, soortgelijke infectiebedreigingen
en het gevolg daarvan voor de zorg?

Antwoord 9

In het kader van (preventie)beleid is het inderdaad van belang om te weten welke personen
hoog risico lopen op een ernstig beloop van COVID-19 en welk onderliggend lijden of
welke onderliggende kenmerken extra kwetsbaar maken. Er zijn dan ook verscheidene
wetenschappelijke studies opgezet op dit onderwerp.2

Vraag 10

Indien ook in Nederland sprake is van (aanzienlijke) overraportage van ziekenhuisopnames
en overlijdens door COVID-19, welke stappen gaat u ondernemen om dit in de toekomst
(en bij andere gezondheidscrises) te voorkomen? Op welke manier gaat u de diagnostische
protocollen en procesvoering in het geval van een dergelijke gezondheidscrisis aanpassen?
Op welke manier gaat u beter differentiëren en hoe gaat u ervoor zorgen dat de dataverzameling
voor het in kaart brengen van het klinische beeld van patiënten vanaf het begin van
een gezondheidscrisis adequaat en volledig geschiedt?

Antwoord 10

Er was geen sprake van overrapportage, zie ook mijn beantwoording hierboven.