Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Eppink over de ambassadeur van Azerbeidzjan in Nederland

Antwoord van Minister Hoekstra (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 22 februari 2023).

Vraag 1

Wat zijn de criteria voor het toekennen van accreditering aan een ambassadeur?

Antwoord 1

Het Ministerie van Buitenlandse Zaken onderzoekt in overleg met de Nederlandse ambassade
in – of mede-geaccrediteerd voor – het betreffende land de achtergronden van de voorgedragen
ambassadeur. Indien uit het onderzoek informatie naar voren komt die zou kunnen duiden
op een potentiële belemmering voor de uitoefening van het ambt van ambassadeur, wordt
deze informatie geverifieerd en gewogen, alvorens tot agrémentverlening wordt besloten.
Hierbij geldt uitdrukkelijk dat Nederland geen politiek oordeel velt over de merites
van een voorgedragen ambassadeur en evenmin een rol speelt bij de selectie van de
kandidaat-ambassadeur. In algemene zin geldt dat vrijwel altijd de agrémentaanvraag
– zowel voor buitenlandse ambassadeurs geaccrediteerd in Nederland als voor Nederlandse
ambassadeurs geaccrediteerd in het buitenland – wordt goedgekeurd.

Zie ook vraag 3.

Vraag 2

Wat voor formeel proces gaat hieraan vooraf?

Antwoord 2

Op het moment dat een staat het voornemen heeft om een persoon als hoofd van zijn
ambassade te accrediteren, dient op grond van het Verdrag van Wenen inzake diplomatiek
verkeer de ontvangende staat om agrément te worden verzocht. Een buitenlandse ambassade,
geaccrediteerd voor Nederland, biedt in dat geval aan het Ministerie van Buitenlandse
Zaken een verzoek tot agrémentverlening aan. Het ministerie onderzoekt vervolgens
of er bezwaren bestaan de ambassadeur in Nederland toe te laten als ambassadeur. Dit
gebeurt in overleg met de Nederlandse ambassade in het betreffende land. In sommige
gevallen wordt ook externe partners om advies gevraagd. Indien deze check leidt tot
een positief advies stuurt het ministerie dit naar Zijne Majesteit de Koning met het
verzoek om diens goedkeuring. Hierna en na aankomst van de kandidaat-ambassadeur in
Nederland wordt een datum bepaald voor het aanbieden van de geloofsbrieven aan de
Koning.

Vraag 3 en 4

Wordt er onderzoek verricht naar de persoonsbeschrijvingen en -verklaringen van de
kandidaten die door de buitenlandse regeringen aangedragen worden als ambassadeurs
in Nederland?

Worden openbare verklaringen voor geweld, rassenhaat, homofobie, ontmenselijking van
een bepaalde groep mensen beschouwd als een reden om een accreditering te weigeren?

Antwoord 3 en 4

Een agrémentaanvraag wordt op advies van de Minister van Buitenlandse Zaken door Zijne
Majesteit de Koning goedgekeurd. Voorafgaand aan het advies wordt er een gedegen check
gedaan via bijvoorbeeld internet en lokale netwerken. Hierbij wordt de achtergrond
van de voorgedragen ambassadeur nagegaan, waarbij ook aspecten als mensenrechtenschendingen,
crimineel of gewelddadig gedrag in de beoordeling meegenomen kunnen worden.

Vraag 5

Heeft u voorbeelden waarin Nederland accreditering geweigerd heeft?

Antwoord 5

Het Ministerie van Buitenlandse Zaken is niet bekend met gevallen waarin een ingediende
agrémentaanvraag voor een ambassadeur is geweigerd.

Vraag 6 en 7

Bent u bekend met de tweet «Vernietiging van moskeeën, grafstenen, cultureel erfgoed
is de Armeense routine. Hun manier van leven, hun anti-cultuur» van de ambassadeur
van Azerbeidzjan en ziet u deze tweet als problematisch voor zijn accreditatie?1

Bent u bekend met de tweet «Deze bombardementen dragen de genetische kenmerken van
het Armeense zakenleven: cynisme en verraad bij het ontwerp, geheimhouding bij de
voorbereiding, brutaliteit bij de uitvoering. Alle slachtoffers zagen hun dromen verbrijzeld
worden door de wreedheid van het Armeense terrorisme» van de ambassadeur van Azerbeidzjan
en ziet u deze tweet als problematisch voor zijn accreditatie?2

Antwoord 6 en 7

Ja, ik ben bekend met beide tweets.

In Nederland geldt het recht op vrijheid van meningsuiting; dit geldt ook voor in
Nederland geaccrediteerde diplomaten, ook ten aanzien van onwelgevallige meningen.

Vraag 8

Werd er rekening gehouden met de verklaring en de tweets van de nieuwe ambassadeur
van Azerbeidzjan bij de beslissing om hem accreditering te verlenen?

Antwoord 8

Zoals gesteld in het antwoord op vraag 1 velt Nederland via agrémentverlening geen
politiek oordeel over de merites van een voorgedragen ambassadeur noch over het beleid
van het land dat de ambassadeur vertegenwoordigd.

Vraag 9, 10, 11

Hoe ziet u de tweet waarin de ambassadeur van Azerbeidzjan oproept om Armeniërs in
Karabach te steunen mits zij onder Azerbeidzjaanse vlag willen leven en zo niet, dat
«zij vrij zijn om Azerbeidzjan te verlaten ofwel in de vrachtwagens van Russische
peacekeepers»?3

Bent u het ermee eens dat opruiende tweets als vernoemd in voorafgaande vragen niet
bijdragen aan het vredesproces tussen Armenië en Azerbeidzjan?

Heeft u reeds gesprekken gehad met de ambassadeur van Azerbeidzjan waarin u de opruiende
tweets aangekaart heeft? Zo nee, waarom niet en bent u nog voornemens dit nog te doen?

Antwoord 9, 10, 11

Het is zaak dat met betrekking tot het vredesproces beide landen terugkeren naar de
onderhandelingstafel om tot een duurzaam vredesakkoord te komen. Nederland roept beide
landen voortdurend en op alle niveaus hiertoe op, en dringt er tevens op aan zich
te onthouden van acties die daaraan niet bijdragen.