Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Romke de Jong, Sneller en Kat over het bericht 'Gokbedrijven probeerden ondanks verbod via wk-pools nieuwe klanten te lokken'

Antwoord van Staatssecretaris Van Rij (Financiën – Fiscaliteit en Belastingdienst),
mede namens de Minister voor Rechtsbescherming (ontvangen 17 februari 2023).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Gokbedrijven probeerden ondanks verbod via wk-pools
nieuwe klanten te lokken»?1

Antwoord 1

Ja

Vraag 2

Wanneer wist u als aandeelhouder van deze reclames van de staatsdeelneming Nederlandse
Loterij? Met welke wetsovertredingen van staatsdeelnemingen in de goksector bent u
nog meer bekend?

Antwoord 2

Ik was niet bekend met deze reclame van Nederlandse Loterij op een website met WK-pools.
Wel ben ik bekend met de recente boete die door de Kansspelautoriteit (Ksa) aan Nederlandse
Loterij is opgelegd vanwege overtreding van de reclameregels. TOTO Online B.V. heeft
tussen 1 oktober 2021 en 31 januari 2022 algemene commerciële berichten verstuurd
naar spelers met een TOTO-account. Gedurende deze vier maanden werd ook de groep jongvolwassenen
(18 tot en met 23 jaar) bereikt. De Ksa heeft geoordeeld dat dit een overtreding van
de wet was, omdat reclame voor online kansspelen niet (ook) gericht mag zijn op jongvolwassenen.

Nederlandse Loterij heeft mij in het voorjaar direct bericht dat Ksa de overtreding
signaleerde en heeft mij ook vooraf geïnformeerd dat zij een boete zouden ontvangen
van Ksa. Ik heb toen direct mijn afkeuring kenbaar gemaakt aan Nederlandse Loterij.

Verder ben ik bekend met andere overtredingen van de staatsdeelnemingen in de kansspelsector
die ook op de website van de Ksa zijn gepubliceerd.2

Vraag 3

Hoe voorkomt u als aandeelhouder dat een staatsdeelneming de wet overtreedt?

Antwoord 3

De kansspelsector is een sterk gereguleerde markt met een wettelijk (beleids)kader
dat is opgesteld door het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Uiteraard moeten
de staatsdeelnemingen, net als alle andere aanbieders van kansspelen, zich aan de
wet houden. De Ksa houdt toezicht op naleving van de regels.

Van beide deelnemingen verwacht ik daarbij dat zij bij de invulling van hun maatschappelijke
opdracht als uitvoerders van het kansspelbeleid een voorbeeld zijn, en een voorbeeld
stellen in de kansspelsector. Concreet betekent dit voor mij dat zij niet alleen handelen
naar de letter van de wet maar ook naar de geest ervan. Dat zij transparant zijn in
wat zij op het gebied van verantwoord en veilig aanbod doen en daarover publiekelijk
communiceren. Dat zij de lat hoog leggen. Niet alleen voor zichzelf maar voor de hele
sector, bijvoorbeeld via hun inbreng in de branchevereniging Vergunde Nederlandse
Online Kansspelaanbieders (VNLOK). In ieder overleg dat ik met ze voer, spreek ik
ze hier op aan. Ik zal dit blijven doen.

Vraag 4

Hoelang is de illegale reclame van de Nederlandse loterij zichtbaar geweest voordat
de handhaving van de Kansspelautoriteit had plaatsgevonden? Had de Kansspelautoriteit
in dit geval sneller kunnen optreden? Zo ja, waarom is dat niet gebeurd?

Antwoord 4

De Ksa geeft aan geen uitspraken te kunnen doen over onderzoeken. In algemene zin
is op te merken dat de Ksa extra aandacht had voor ongeoorloofde reclameactiviteiten
rondom het WK. De Ksa heeft verschillende bedrijven aangesproken op hun reclameactiviteiten.3

Vraag 5 en 6

Onderschrijft u dat de staatsdeelnemingen in de goksector op het gebied van het maken
van reclame de afgelopen jaren geen voorbeeldrol hebben gespeeld? Geven deze incidenten
aanleiding om de positie van de Staat binnen de governance van staatsdeelnemingen in het algemeen en bij Nederlandse Loterij in het bijzonder
te verstevigen, ook voordat de beoordeling van het aandeelhouderschap op basis van
het afwegingskader staatsdeelnemingen is afgerond?

Antwoord 5 en 6

Reclame zorgt ervoor dat personen die willen deelnemen aan kansspelen kennis kunnen
nemen van het legale aanbod en draagt daarmee bij aan kanalisatie: het leidt spelers
van het illegale naar het legale gereguleerde aanbod waarmee consumenten beter beschermd
worden, kansspelverslaving wordt tegengegaan en ook fraude en overige criminaliteit
wordt tegengegaan. Reclame maken is toegestaan zolang deze reclames passen binnen
de kaders van wet- en regelgeving.

Vlak na de opening van de online markt was er veel reclame. Als aandeelhouder heb
ik op meerdere momenten mijn zorgen geuit aan de staatsdeelnemingen over de toename
aan reclame. Ik heb zowel Holland Casino als Nederlandse Loterij meerdere malen opgeroepen
om verantwoord om te gaan met de hoeveelheid en vorm van reclame. Inmiddels zijn er
gedurende het jaar al diverse maatregelen genomen om de reclamedruk te verminderen,
deels door de sector zelf met haar reclamecode, maar ook door het kabinet. Bovendien
wordt er gewerkt aan een verbod op ongerichte reclame voor risicovolle online kansspelen.
Als onderdeel van dit verbod volgt het verbod op sponsoring van evenementen en sport.

Ik blijf vanuit mijn rol als aandeelhouder Nederlandse Loterij voortdurend aanspreken
op hun verantwoordelijkheden voor de uitvoering van het kansspelbeleid. In de huidige
evaluatie van het aandeelhouderschap van NLO komt ook de governance structuur aan
bod. Ik wil die evaluatie zorgvuldig uitvoeren en niet vooruitlopen op de eventuele
uitkomsten.

Vraag 7

Welke consequenties verbindt u aan het overtreden van de wet door het bestuur van
een staatsdeelneming? Hoe wordt dit meegenomen in de beoordeling van het functioneren
van de bestuurders van de Nederlandse Loterij?

Antwoord 7

De Kansspelautoriteit heeft als toezichthouder op de kansspelmarkt de bevoegdheid
om formele consequenties te verbinden aan wetsovertredingen van de kansspeldeelnemingen.
Als aandeelhouder spreek ik de raad van bestuur van Nederlandse Loterij aan op dergelijke
overtredingen en de voorbeeldrol die een staatsdeelneming zou moeten vervullen. Bovendien
zal ik het ook bespreken met de raad van commissarissen; zij gaan primair over het
functioneren van de raad van bestuur.

Vraag 8

Hoeveel jongeren (jonger dan 21 jaar) zijn er actief op gokplatforms waar de Staat
een aandeel in heeft?

Antwoord 8

Deze informatie is bij mij of mijn collega de Minister voor Rechtsbescherming niet
bekend omdat dit vertrouwelijke bedrijfsinformatie betreft.

Vraag 9

Op welke wijze worden jongeren momenteel behoed voor het opbouwen van een gokverslaving
of schulden via deze gokplatforms? Welke voorlichting wordt er geboden?

Antwoord 9

In de wet- en regelgeving voor kansspelen zijn maatregelen opgenomen om te voorkomen
dat spelers problematisch speelgedrag ontwikkelen of in de financiële problemen komen
door gokken. Deze maatregelen zijn in het bijzonder gericht op het beschermen van
kwetsbare groepen. Kansspelaanbieders hebben daarbij een belangrijke zorgplicht. In
alle gevallen moeten aanbieders adequaat interveniëren wanneer een speler risicovol
speelgedrag vertoont. Plotseling veel meer geld uitgeven dan gewoonlijk, of het steeds
op willen hogen van de speellimiet kunnen indicatoren zijn die nopen tot een interventie.
Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat een persoonlijk onderhoud moet worden gevoerd.
Als uiterste middel is er het Centraal register uitsluiting kansspelen (Cruks). Spelers
die in Cruks zijn opgenomen hebben minimaal zes maanden geen toegang tot online kansspelen,
speelcasino’s en speelautomatenhallen. Zij kunnen in het uiterste geval door kansspelaanbieders
of door mensen in hun omgeving worden voorgedragen voor Cruks. Spelers kunnen zichzelf
ook op elk moment vrijwillig inschrijven in Cruks, om zichzelf te beschermen tegen
problematisch speelgedrag of tegen het verliezen van geld door deelname aan kansspelen.

Naast deze maatregelen is het belangrijk dat personen zich bewust zijn van de risico’s
van kansspelen en dat zij de bestaande hulpmiddelen zoals Cruks en ook het Loket Kansspel
weten te vinden. Aanbieders moeten reeds op hun hoofdpagina informatie verstrekken
over Cruks en op iedere spelpagina op duidelijke en begrijpelijke wijze toegang bieden
tot Cruks. Ook moet bij reclameactiviteiten reeds een waarschuwende tekst te zien
zijn. Zoals is aangegeven in zijn brief van 5 december 2022 zet de Minister voor Rechtsbescherming
daarnaast in op meer voorlichting door middel van bewustwordingsactiviteiten, in samenwerking
met de Ksa en het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport4. In het voorjaar van 2023 wordt uw Kamer geïnformeerd over de dan uitgevoerde en
de geplande bewustwordingsactiviteiten. Het Loket Kansspel heeft aanvullend tijdens
het WK voetbal voor mannen al een voorlichtingscampagne gedaan. De lessen die daaruit
te leren zijn, worden meegenomen in de uitwerking van de bredere bewustwordingsactiviteiten.