Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen die het lid De Hoop over het bijna-ongeval op een onbewaakte spoorwegovergang in Rheden

Antwoord van Staatssecretaris Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat) (ontvangen 6 februari
2023).

Vraag 1

Bent u op de hoogte van het bericht van Omroep Gelderland «Trein rijdt jongetje bijna
aan: «Onbewaakte overweg snel sluiten»»?1

Antwoord 1

Ja, ik ben op de hoogte van dit bericht.

Vraag 2

Bent u het eens met de stelling dat het zeer verontrustend is dat mensen in levensgevaar
komen door onbewaakte overwegen?

Antwoord 2

Ja, ik vind het verontrustend dat dergelijke gevaarlijke situaties zich voordoen op
Niet Actief Beveiligde Overwegen (NABO’s). Overwegen kennen in het algemeen een zeker
risico, omdat er sprake is van een gelijkvloerse kruising van spoor- en wegverkeer.
Bij onbewaakte overwegen is er bovendien geen sprake van actieve beveiliging (denk
aan slagbomen, bellen en knipperlichten), waardoor het risico en mogelijke gevaar
soms minder goed in te schatten is. Dat is de reden waarom ik ProRail de opdracht
heb gegeven alle 180 openbare en openbaar toegankelijke NABO’s op het reizigersnet
aan te pakken middels het NABO-programma.

Vraag 3

Heeft u zicht op het aantal (bijna) ongelukken die plaatsvinden bij onbewaakte spoorwegovergangen?

Antwoord 3

Ja, ProRail en vervoerders zijn verplicht ongevallen te melden bij de Inspectie voor
Leefomgeving en Transport (ILT), die daar jaarlijks over rapporteert. Deze rapportage
wordt ook aan uw Kamer toegestuurd2. Naast deze verplichte registratie houden ProRail en de vervoerders ook de bijna-ongevallen
bij. Voor de registratie van bijna-ongevallen geldt dat er vanaf 2019 sprake is van
betrouwbare cijfers.

NABO’s op het reizigersnet

Jaar

Bijna-ongevallen

Ongevallen

Dodelijke slachtoffers

2018

–

6

2

2019

26

5

2

2020

29

2

1

2021

27

6

4

2022

17

1

0

Bron: ProRail1

1 Vanwege definitieverschillen in de Europese systematiek die bij het ILT Jaarverslag
gehanteerd wordt en de registratie bij ProRail wijken deze cijfers in (zeer beperkte
mate) of t.o.v. van de cijfers van ILT. Vanwege de vergelijking tussen bijna ongevallen
en ongevallen zijn in deze tabel de gegevens vanuit ProRail opgenomen.

Alle overwegen (actief beveiligd en NABO’s)

Jaar

Bijna-ongevallen

Ongevallen

Dodelijke slachtoffers

2018

–

32

14

2019

171

43

9

2020

141

25

5

2021

151

32

9

2022

120

26

2

Bron: ProRail2

Vraag 4

Hoe kan het dat het gestelde doel om in 2023 alle Niet Actief Beveiligde Overwegen
(NABO) opgeheven te hebben niet wordt behaald, zoals blijkt uit een overzicht van
ProRail waarin staat dat er spoorwegovergangen zijn die pas in 2025 gesloten worden,
waaronder de Lentsesteeg in Rheden?4
,
5

Antwoord 4

Zoals ik uw Kamer heb laten weten met de Kamerbrief Spoorveiligheid van 8 december
jl.6, ben ik teleurgesteld dat het ProRail niet lukt om voor eind 2023 alle 180 openbare
en openbaar toegankelijke NABO’s op het reizigersnet aan te pakken. Voor 41 overwegen
uit het NABO-programma geldt dat er een aannemelijk kans is dat deze niet voor eind
2023 kunnen worden aangepakt. De redenen hiervoor zijn, zoals in december gemeld,
divers: het mislukken van aanbestedingen, ondercapaciteit bij ingenieursbureaus, materiaaltekorten,
langdurige onderhandelingen om tot noodzakelijke afspraken te komen met derden, en
uitkomsten vanuit ecologisch onderzoek (aantreffen beschermde flora en fauna) die
een langere doorlooptijd noodzakelijk maken.

Ook de overweg aan de Lentsesteeg in Rheden zou pas na 2023 definitief worden aangepakt
in verband met de langere doorlooptijd voor de realisatie van een onderdoorgang. Inmiddels
begrijp ik dat ProRail en de gemeente Rheden in gesprek zijn om, in afwachting op
het gereedkomen van de onderdoorgang, de overweg toch nog dit jaar alvast dicht te
zetten. Een dergelijke oplossing moedig ik aan, ook bij andere overwegen waar dit
een mogelijkheid is.

Vraag 5

Hoeveel NABO’s zijn er momenteel nog? Hoeveel worden er dit jaar opgeheven? En hoeveel
in de jaren hierna?

Antwoord 5

Van de 180 openbare en openbaar toegankelijke overwegen uit het NABO-programma zijn
er momenteel circa 110 aangepakt. Voor 2023 is het de verwachting dat er nog circa
50 NABO’s aangepakt kunnen worden.

Buiten het NABO-programma zijn er momenteel circa 90 particuliere, niet-openbaar toegankelijke
NABO’s op het reizigersnet. Ook op het goederennet zijn er nog circa 400 NABO’s. Wanneer
zich gelegenheid voordoet (bijvoorbeeld via werk met werk maken) worden ook deze NABO’s
aangepakt. Hiermee werkt ProRail ook buiten het NABO-programma aan het opheffen van
NABO’s.

Vraag 6

Bent u bereid om, in afwachting van een definitieve oplossing, te kijken naar de mogelijkheden
om gevaarlijke situaties bij onbewaakte overwegen, op korte termijn veiliger te maken?

Antwoord 6

Ja, zoals gemeld in de Kamerbrief Spoorveiligheid van afgelopen december7 gaat ProRail tijdelijke veiligheids- en attentie verhogende maatregelen nemen voor
de overwegen die niet tijdig kunnen worden aangepakt. Uiteraard vinden blijvende gesprekken
plaats om het aantal onbewaakte overwegen dat binnen het NABO-programma na 2023 wordt
aangepakt zo klein mogelijk te houden. Hierbij zal ook de nieuwe Landelijk Bemiddelaar
Overwegen, mevrouw Helma Lodders, worden ingezet, in een poging om impasses in onderhandelingen
met derden te doorbreken. Daarnaast heb ik uw Kamer tijdens het toegezegd om dit voorjaar
met een plan van aanpak te komen voor de NABO’s en actief beveiligde overwegen.8